Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Elon Musk, người từng được ca ngợi là "Iron Man ngoài đời thực" với những thành tựu vang dội trong lĩnh vực công nghệ và không gian, giờ đây lại trở thành tâm điểm chỉ trích khi rời khỏi vai trò cố vấn chính phủ Mỹ từ cả 2 đảng DC và CH
Với tham vọng cải tổ bộ máy chính quyền qua Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), Musk đã hứa hẹn cắt giảm 2.000 tỷ USD ngân sách liên bang. Tuy nhiên, sau hơn bốn tháng, ông rời Nhà Trắng với một kế hoạch cải cách thất bại thảm hại và hình ảnh cá nhân sứt mẻ nghiêm trọng. Dưới góc nhìn kinh tế và chính trị, Musk dường như đã đánh giá thấp sự phức tạp của hệ thống chính trị Mỹ, để lại một di sản đầy tranh cãi và những con số đáng thất vọng.
Chính trị và hệ thống hành chánh quốc gia thường phức tạp với nhiều tầng lớp và mục tiêu dài hạn, không chỉ đơn thuần là hiệu quả như trong kinh doanh. Quản trị quốc gia phải cân bằng giữa lợi ích tức thời và "big picture" – sự ổn định, bền vững của hệ thống. Tư duy kinh doanh chú trọng lợi nhuận và hiệu suất ngắn hạn, nhưng quản trị hành chính cần ưu tiên sự tồn tại, đoàn kết xã hội và lợi ích dài hạn, dù đôi khi các cá nhân hay tổ chức trông có vẻ "tệ" hay kém hiệu quả nhưng phải duy trì nó vì lợi ích lớn hơn. Các quyết định chính trị thường phải tính đến bối cảnh văn hóa, lịch sử và xã hội, điều mà mô hình kinh doanh khó áp dụng trực tiếp.
Rùm beng gáy bẩn
Musk gia nhập chính quyền Tổng thống Donald Trump vào tháng 1 năm 2025 với lời hứa táo bạo: cắt giảm ít nhất 2.000 tỷ USD từ ngân sách liên bang hàng năm, tương đương gần 1/3 tổng chi tiêu chính phủ. Tuy nhiên, đến khi rời đi vào cuối tháng 5, DOGE chỉ đạt được khoản tiết kiệm 175 tỷ USD, một con số nhỏ nhoi so với mục tiêu ban đầu. Thậm chí, Financial Times đã phát hiện rằng nhiều khoản tiết kiệm được công bố không thể xác minh, đặt dấu hỏi lớn về tính hiệu quả và minh bạch của chương trình. Trong khi đó, dự luật thuế mới của Trump, được thông qua tại Hạ viện, lại làm tăng thâm hụt ngân sách thêm 2.300 tỷ USD, đi ngược hoàn toàn với sứ mệnh của DOGE. Điều này khiến giấc mơ "cải cách ngoạn mục" của Musk trở thành một ảo ảnh, như Guardian nhận định, chỉ để lại một cái kết lặng lẽ trên mạng xã hội X.
Náo loạn nước Mỹ
Hậu quả của những thất bại này không chỉ dừng lại ở con số. DOGE, dưới sự lãnh đạo của Musk, đã gây ra xáo trộn lớn trong bộ máy chính quyền. Hàng chục nghìn nhân viên liên bang bị sa thải, một số cơ quan bị đóng cửa, và các chương trình như USAID – cơ quan đảm nhiệm viện trợ quốc tế – bị cắt giảm mạnh, ảnh hưởng đến các dự án nhân đạo toàn cầu như bếp ăn cộng đồng ở Sudan hay học bổng cho phụ nữ Afghanistan. Những quyết định này không chỉ làm suy yếu "quyền lực mềm" của Mỹ mà còn khiến Musk bị cáo buộc lan truyền thông tin sai lệch và làm gia tăng căng thẳng trong chính quyền Trump.
Hình ảnh sụp đổ, lộ ra là một thằng đần về hành chính-chính trị
Hình ảnh cá nhân của Musk đã chịu tổn hại nghiêm trọng trong thời gian đảm nhận vai trò cố vấn. Một cuộc thăm dò của Washington Post-ABC News-Ipsos công bố vào tháng 4 năm 2025 cho thấy chỉ 35% người Mỹ ủng hộ cách Musk điều hành trong chính quyền Trump, trong khi 57% bày tỏ sự không hài lòng. Uy Wesb:1. So với hình ảnh một nhà đổi mới sáng tạo, Musk giờ đây bị công chúng nhìn nhận như một nhân vật lập dị, bị ám ảnh bởi những tuyên bố gây tranh cãi và những bê bối cá nhân. Từ việc yêu cầu nhân viên liên bang gửi email hàng tuần liệt kê công việc – một chính sách bị chế giễu là hình thức – đến những phát ngôn thiếu kiểm chứng như cáo buộc về "cuộc diệt chủng" người Afrikaner ở Nam Phi, Musk đã tự biến mình thành tâm điểm chỉ trích.
Ra đi không kèn trống, về làm tỷ phú khoa học
Sự gắn kết của Musk với chính quyền Trump và DOGE cũng gây tổn hại lớn đến thương hiệu Tesla. Doanh số xe Tesla tại châu Âu giảm gần 50% trong quý 1 năm 2025 so với cùng kỳ năm trước, trong khi lợi nhuận quý này sụt giảm đến 71%. Nhà phân tích Dan Ives của Wedbush Securities cảnh báo rằng hình ảnh Tesla đang trở thành biểu tượng chính trị toàn cầu, có nguy cơ mất 15-20% nhu cầu dài hạn do các phát ngôn và hành động gây tranh cãi của Musk. Cổ đông Tesla, mệt mỏi với những lần Musk biến bãi cỏ Nhà Trắng thành nơi trưng bày xe điện, đang gây áp lực buộc ông phải quay lại làm CEO toàn thời gian và làm việc nghiêm túc 40 giờ mỗi tuần.
Thiên tài ngây ngô về quản trị hành chánh quốc gia
Musk là một thiên tài trong lĩnh vực công nghệ và kinh tế, với những thành công đáng kinh ngạc tại Tesla và SpaceX. SpaceX, dưới sự điều hành của Gwynne Shotwell, đã phóng 1.000 vệ tinh Starlink từ đầu năm 2025, mở rộng khả năng cung cấp Internet đến các vùng hẻo lánh. Tesla đang chuẩn bị ra mắt mẫu xe Model Y hoàn toàn tự hành vào tháng 6 và theo đuổi dự án Cybercab đầy tham vọng. Tuy nhiên, trong chính trường, Musk lại tỏ ra ngây thơ và thiếu chiến lược. Ông đã đánh giá thấp sự phức tạp của bộ máy quan liêu liên bang, như chính ông thừa nhận với Washington Post: “Tình hình quan liêu liên bang tệ hơn nhiều so với tôi tưởng.” Những mâu thuẫn với các quan chức cấp cao, như việc công khai gọi cố vấn thương mại Peter Navarro là “kẻ ngốc”, cùng sự chỉ trích gay gắt dự luật thuế của Trump ngay trước khi rời đi, cho thấy Musk thiếu sự khéo léo cần thiết để điều hướng trong môi trường chính trị. Sự ra đi của Musk không chỉ là một thất bại cá nhân mà còn là tổn thất cho đảng Cộng hòa. Tổ chức PAC America, do Musk hậu thuẫn, từng đóng vai trò quan trọng trong chiến dịch tranh cử năm 2024 với hàng nghìn tình nguyện viên vận động tại các bang chiến địa. Việc ông rút lui có thể để lại khoảng trống lớn trong các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026 và 2028. Tuy nhiên, với giá trị tài sản ròng hơn 428 tỷ USD, Musk dường như không quá bận tâm đến những thất bại này, khi ông tuyên bố sẽ giảm chi tiêu chính trị vì “đã làm đủ”.
Nhận chìa khoá vàng an ủi sau khi đầu tư hàng tỷ USD để buôn vua, một siêu tỷ phú thất bại.... về làm người tử tế
Tổng thống Mỹ Donald Trump trao chìa khóa vàng cho Elon Musk trong cuộc họp báo được tổ chức tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng ở Washington DC như 1 cách an ủi và trả công cho hàng tỷ USD đổ vào giúp ông lên ghế Nhà Trắng lần 2. Elon Musk rời Nhà Trắng với một “chìa khóa vàng” hình thức từ Tổng thống Trump, nhưng di sản của ông tại đây chỉ là một kế hoạch cải cách dang dở và một hình ảnh cá nhân bị tổn hại nghiêm trọng.
Từ một biểu tượng công nghệ, Musk đã tự biến mình thành một chính trị gia vụng về, để lại bài học rằng "thiên tài trong một lĩnh vực không đảm bảo thành công trong một đấu trường hoàn toàn khác" như Enstein đã nói.
Trong khi ông trở lại với Tesla và SpaceX, công chúng có lẽ sẽ nhớ đến Musk không phải như một nhà cải cách vĩ đại, mà là một người đã “mất cả chì lẫn chài” trong chính trường Mỹ nay về làm người tử tế.
Với tham vọng cải tổ bộ máy chính quyền qua Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), Musk đã hứa hẹn cắt giảm 2.000 tỷ USD ngân sách liên bang. Tuy nhiên, sau hơn bốn tháng, ông rời Nhà Trắng với một kế hoạch cải cách thất bại thảm hại và hình ảnh cá nhân sứt mẻ nghiêm trọng. Dưới góc nhìn kinh tế và chính trị, Musk dường như đã đánh giá thấp sự phức tạp của hệ thống chính trị Mỹ, để lại một di sản đầy tranh cãi và những con số đáng thất vọng.
Chính trị và hệ thống hành chánh quốc gia thường phức tạp với nhiều tầng lớp và mục tiêu dài hạn, không chỉ đơn thuần là hiệu quả như trong kinh doanh. Quản trị quốc gia phải cân bằng giữa lợi ích tức thời và "big picture" – sự ổn định, bền vững của hệ thống. Tư duy kinh doanh chú trọng lợi nhuận và hiệu suất ngắn hạn, nhưng quản trị hành chính cần ưu tiên sự tồn tại, đoàn kết xã hội và lợi ích dài hạn, dù đôi khi các cá nhân hay tổ chức trông có vẻ "tệ" hay kém hiệu quả nhưng phải duy trì nó vì lợi ích lớn hơn. Các quyết định chính trị thường phải tính đến bối cảnh văn hóa, lịch sử và xã hội, điều mà mô hình kinh doanh khó áp dụng trực tiếp.
Rùm beng gáy bẩn
Musk gia nhập chính quyền Tổng thống Donald Trump vào tháng 1 năm 2025 với lời hứa táo bạo: cắt giảm ít nhất 2.000 tỷ USD từ ngân sách liên bang hàng năm, tương đương gần 1/3 tổng chi tiêu chính phủ. Tuy nhiên, đến khi rời đi vào cuối tháng 5, DOGE chỉ đạt được khoản tiết kiệm 175 tỷ USD, một con số nhỏ nhoi so với mục tiêu ban đầu. Thậm chí, Financial Times đã phát hiện rằng nhiều khoản tiết kiệm được công bố không thể xác minh, đặt dấu hỏi lớn về tính hiệu quả và minh bạch của chương trình. Trong khi đó, dự luật thuế mới của Trump, được thông qua tại Hạ viện, lại làm tăng thâm hụt ngân sách thêm 2.300 tỷ USD, đi ngược hoàn toàn với sứ mệnh của DOGE. Điều này khiến giấc mơ "cải cách ngoạn mục" của Musk trở thành một ảo ảnh, như Guardian nhận định, chỉ để lại một cái kết lặng lẽ trên mạng xã hội X.
Náo loạn nước Mỹ
Hậu quả của những thất bại này không chỉ dừng lại ở con số. DOGE, dưới sự lãnh đạo của Musk, đã gây ra xáo trộn lớn trong bộ máy chính quyền. Hàng chục nghìn nhân viên liên bang bị sa thải, một số cơ quan bị đóng cửa, và các chương trình như USAID – cơ quan đảm nhiệm viện trợ quốc tế – bị cắt giảm mạnh, ảnh hưởng đến các dự án nhân đạo toàn cầu như bếp ăn cộng đồng ở Sudan hay học bổng cho phụ nữ Afghanistan. Những quyết định này không chỉ làm suy yếu "quyền lực mềm" của Mỹ mà còn khiến Musk bị cáo buộc lan truyền thông tin sai lệch và làm gia tăng căng thẳng trong chính quyền Trump.
Hình ảnh sụp đổ, lộ ra là một thằng đần về hành chính-chính trị
Hình ảnh cá nhân của Musk đã chịu tổn hại nghiêm trọng trong thời gian đảm nhận vai trò cố vấn. Một cuộc thăm dò của Washington Post-ABC News-Ipsos công bố vào tháng 4 năm 2025 cho thấy chỉ 35% người Mỹ ủng hộ cách Musk điều hành trong chính quyền Trump, trong khi 57% bày tỏ sự không hài lòng. Uy Wesb:1. So với hình ảnh một nhà đổi mới sáng tạo, Musk giờ đây bị công chúng nhìn nhận như một nhân vật lập dị, bị ám ảnh bởi những tuyên bố gây tranh cãi và những bê bối cá nhân. Từ việc yêu cầu nhân viên liên bang gửi email hàng tuần liệt kê công việc – một chính sách bị chế giễu là hình thức – đến những phát ngôn thiếu kiểm chứng như cáo buộc về "cuộc diệt chủng" người Afrikaner ở Nam Phi, Musk đã tự biến mình thành tâm điểm chỉ trích.
Ra đi không kèn trống, về làm tỷ phú khoa học
Sự gắn kết của Musk với chính quyền Trump và DOGE cũng gây tổn hại lớn đến thương hiệu Tesla. Doanh số xe Tesla tại châu Âu giảm gần 50% trong quý 1 năm 2025 so với cùng kỳ năm trước, trong khi lợi nhuận quý này sụt giảm đến 71%. Nhà phân tích Dan Ives của Wedbush Securities cảnh báo rằng hình ảnh Tesla đang trở thành biểu tượng chính trị toàn cầu, có nguy cơ mất 15-20% nhu cầu dài hạn do các phát ngôn và hành động gây tranh cãi của Musk. Cổ đông Tesla, mệt mỏi với những lần Musk biến bãi cỏ Nhà Trắng thành nơi trưng bày xe điện, đang gây áp lực buộc ông phải quay lại làm CEO toàn thời gian và làm việc nghiêm túc 40 giờ mỗi tuần.
Thiên tài ngây ngô về quản trị hành chánh quốc gia
Musk là một thiên tài trong lĩnh vực công nghệ và kinh tế, với những thành công đáng kinh ngạc tại Tesla và SpaceX. SpaceX, dưới sự điều hành của Gwynne Shotwell, đã phóng 1.000 vệ tinh Starlink từ đầu năm 2025, mở rộng khả năng cung cấp Internet đến các vùng hẻo lánh. Tesla đang chuẩn bị ra mắt mẫu xe Model Y hoàn toàn tự hành vào tháng 6 và theo đuổi dự án Cybercab đầy tham vọng. Tuy nhiên, trong chính trường, Musk lại tỏ ra ngây thơ và thiếu chiến lược. Ông đã đánh giá thấp sự phức tạp của bộ máy quan liêu liên bang, như chính ông thừa nhận với Washington Post: “Tình hình quan liêu liên bang tệ hơn nhiều so với tôi tưởng.” Những mâu thuẫn với các quan chức cấp cao, như việc công khai gọi cố vấn thương mại Peter Navarro là “kẻ ngốc”, cùng sự chỉ trích gay gắt dự luật thuế của Trump ngay trước khi rời đi, cho thấy Musk thiếu sự khéo léo cần thiết để điều hướng trong môi trường chính trị. Sự ra đi của Musk không chỉ là một thất bại cá nhân mà còn là tổn thất cho đảng Cộng hòa. Tổ chức PAC America, do Musk hậu thuẫn, từng đóng vai trò quan trọng trong chiến dịch tranh cử năm 2024 với hàng nghìn tình nguyện viên vận động tại các bang chiến địa. Việc ông rút lui có thể để lại khoảng trống lớn trong các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026 và 2028. Tuy nhiên, với giá trị tài sản ròng hơn 428 tỷ USD, Musk dường như không quá bận tâm đến những thất bại này, khi ông tuyên bố sẽ giảm chi tiêu chính trị vì “đã làm đủ”.
Nhận chìa khoá vàng an ủi sau khi đầu tư hàng tỷ USD để buôn vua, một siêu tỷ phú thất bại.... về làm người tử tế
Từ một biểu tượng công nghệ, Musk đã tự biến mình thành một chính trị gia vụng về, để lại bài học rằng "thiên tài trong một lĩnh vực không đảm bảo thành công trong một đấu trường hoàn toàn khác" như Enstein đã nói.
Trong khi ông trở lại với Tesla và SpaceX, công chúng có lẽ sẽ nhớ đến Musk không phải như một nhà cải cách vĩ đại, mà là một người đã “mất cả chì lẫn chài” trong chính trường Mỹ nay về làm người tử tế.
Sửa lần cuối:
.
