Thằng Bố Tao
Tôi là Thằng mặt lồn
Bắc Bling 'bao nhiêu triệu views rồi?'
Trần Thị Thủy
Tiến sĩ Trung Quốc họcTheo dõi
“Bao nhiêu triệu views rồi” - Thủ tướng Phạm Minh Chính hỏi, và ca sĩ Hòa Minzy cười tít mắt giải thích vì sao Bắc Ninh lại được hát thành Bắc Bling.
Tôi rất thích khoảnh khắc này, diễn ra bên lề Chương trình đối thoại với thanh niên tiêu biểu vào chiều 24/3. Trước đó, trong bài phát biểu, Thủ tướng đã lấy ví dụ về ca khúc Bắc Bling như một sản phẩm góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.
Với gần 95 triệu lượt xem tính đến hết ngày 27/3, MV của Hòa Minzy chỉ còn một chặng ngắn nữa để đạt 100 triệu views như lời chúc của Thủ tướng. Đây là thành tích hiếm có với các nghệ sĩ Việt Nam - đặc biệt là trong những sản phẩm khai thác các giá trị văn hóa cổ truyền.
MV Bắc Bling lấy cảm hứng từ quan họ Bắc Ninh, sử dụng nhiều loại nhạc cụ dân tộc như đàn nguyệt, sáo, nhị, trống nhưng phối khí theo phong cách mới, tiết tấu nhanh. Bắc Bling còn lồng ghép những thể loại âm nhạc đặc trưng của Bắc Bộ như xẩm và chèo.
Sau thành công của các chương trình âm nhạc như Anh trai vượt ngàn chông gai, Anh trai "say hi"... Bling của Hòa lại vừa lấp lánh lên hy vọng về tương lai của công nghiệp văn hóa Việt Nam - lĩnh vực được định hướng trở thành một trong những mũi nhọn tăng trưởng mới, đóng góp 7% GDP vào năm 2030 và 8% vào năm 2035.
Công nghiệp văn hóa Việt Nam hiện đóng góp 4% GDP, tạo ra khoảng một triệu việc làm. Ngoài âm nhạc, một số lĩnh vực như nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, quảng cáo, thủ công mỹ nghệ, thiết kế, phần mềm và trò chơi giải trí... cũng đang từng bước tiến ra thế giới.
Nhưng bài học từ sự trỗi dậy của nền công nghiệp văn hóa ở các quốc gia gần gũi như Trung Quốc, Hàn Quốc vẫn khiến tôi băn khoăn: làm sao để những thành công này không phải hiện tượng đơn lẻ; tạo ra hệ sinh thái đa ngành như thế nào để tận dụng hiệu ứng từ các sản phẩm văn hóa; cần chiến lược quốc gia chủ động nào thay vì trông chờ vào nỗ lực cá nhân?
Một bản hit của nhóm nhạc BTS Hàn Quốc có thể tạo ra hơn 7.000 việc làm trực tiếp và gián tiếp. Thành công của phim Na Tra: Ma đồng náo hải mang về cho thị trường nội địa Trung Quốc doanh thu khoảng 13,7 tỷ NDT (tương đương 1,88 tỷ USD) và xấp xỉ 2,1 tỷ USD toàn cầu. Phim còn giúp gia tăng lượng khách trải nghiệm du lịch văn hóa tại các địa danh liên quan đến nhân vật Natra như Tứ Xuyên (tăng 34%), Thiên Tân (30%) và Hà Nam (13,2%)...
Sau khi MV Bắc Bling ra mắt, chính quyền tỉnh Bắc Ninh nhanh chóng tận dụng hiệu ứng này để thúc đẩy du lịch, triển khai chương trình miễn phí vé xe buýt nội tỉnh cùng các tour tham quan di sản, văn hóa. Tuy nhiên, nếu hoạt động này được lên kế hoạch sớm hơn, chủ động hơn, thậm chí song hành với quá trình sản xuất MV, tôi tin hiệu quả sẽ lớn hơn, lan tỏa rộng rãi đến nhiều lĩnh vực. Khi đó, không chỉ du lịch mà cả ẩm thực, thời trang và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ dân gian cũng sẽ được quảng bá và tiêu thụ mạnh mẽ hơn.
Năm 2024 tại Trung Quốc, game Hắc Thần Thoại: Ngộ Không đã trở thành một trong những trò chơi điện tử ăn khách nhất mọi thời đại, với 10 triệu bản bán ra trong ba ngày. Thành công của Hắc Thần Thoại gián tiếp giúp tỉnh Sơn Tây - nơi có 27 trong số 36 địa điểm trong bối cảnh trò chơi - trở thành điểm nóng về du lịch.
Theo dữ liệu từ nền tảng du lịch Tuniu, lượng khách đến Sơn Tây trong tháng 8 tăng 50% so với tháng 7 và lượng đặt phòng cũng tăng gấp đôi.
Đây không phải là sự may mắn ngẫu nhiên. Chính quyền tỉnh Sơn Tây đã phối hợp với đơn vị sản xuất lên kế hoạch từ ba năm trước, gọi đây là sự hợp tác "hai chiều". Vào ngày trò chơi ra mắt, tài khoản chính thức của Sở Văn hóa và Du lịch tỉnh đăng bài mời du khách "theo dấu chân Ngộ Không du ngoạn Sơn Tây". Mỗi khi trò chơi triển khai hoạt động quảng bá, Sở sẽ phát hành video giới thiệu các di tích văn hóa và lịch sử địa phương. Hai ngày sau khi game ra mắt, Sở Văn hóa và Du lịch tỉnh khai trương ba tuyến tham quan theo chủ đề, cùng tour du lịch 8 ngày, kết nối các địa điểm có thật trong tỉnh với những địa danh xuất hiện trong trò chơi. Chiến lược này giúp Sơn Tây đạt bước tiến đột phá trong việc phát triển du lịch và quảng bá nét đặc sắc văn hóa địa phương.
Việt Nam không thiếu tài năng, càng không thiếu chất liệu văn hóa độc đáo có sức hấp dẫn mạnh mẽ với khán giả trong và ngoài nước. Điều chúng ta cần là một chiến lược dài hơi, bài bản, để những sản phẩm như Bắc Bling không chỉ là thành công ngẫu nhiên mà trở thành những "thành tựu trong kế hoạch".
Muốn vậy, không thể chỉ đặt kỳ vọng lên vai các nghệ sĩ đơn lẻ. Cần có sự phối hợp nhiều bên để hình thành nên một hệ sinh thái vững chắc, hướng tới mục tiêu win - win cho nhiều phía: chủ thể sáng tạo - du lịch địa phương - doanh nghiệp nội địa. Khi âm nhạc, điện ảnh, thời trang, ẩm thực, thủ công mỹ nghệ được kết nối, chúng sẽ cộng hưởng, tạo ra giá trị vượt xa lượt views.
Và không bao giờ là quá muộn. Bắc Bling chính là một sự "lấp lánh" (như Hòa Minzy giải thích) dễ thấy để nhìn ra các cơ hội phát triển công nghiệp văn hóa ở Việt Nam.
Trần Thị Thủy
