newboi
Thanh niên Ngõ chợ
10:20 am ngày 13 tháng 4 năm 2025
làm vườn thành thị trên mái nhà là một chương trình cải thiện đa dạng sinh học và sức khoẻ của nhân dân nói chung, đồng thời giúp Barcelona trở thành thành phố xanh
Arnou Montserrat và một tình nguyện viên ở L’Hort del Mercat ở Val d’Hebron / ảnh trên: Gigi Giulia van Leeuwen
trên cao những đường phố nhộn nhịp của Barcelona, một cuộc cách mạng thầm lặng đang diễn ra. Trên một số mái nhà của thành phố, những khoảng không từng-trống-rỗng giờ đây đang được khoả lấp bởi những cây rau và cây ăn quả. Không chỉ mang lại thực phẩm, những nông trại này còn mang đến một mục đích sống mới cho những ai đang mất phương hướng.
vườn mái nhà thành thị là một chương trình thân-thiện-môi-trường và phủ xanh đang lớn mạnh ở thành Barcelona. Những nông trại thành phố này có nhiều chức năng, ví dụ giúp Barcelona xanh tươi hơn hoặc cung cấp một hoạt động cộng đồng cho người khuyết tật, người cao tuổi hoặc những ai hưởng lợi về mặt sức khoẻ
Barcelona là một thành phố lớn với mật độ độ dân số đông, cho nên bị hạn chế diện tích xanh. Để giải quyết vấn đề này, nhiều tổ chức đã phát kiến ý tưởng đột phá, làm xanh thủ phủ xứ Catalan bằng cách sử dụng những không gian trống để trồng cây
một trong những chương trình ấy là “vườn mái nhà” (ảnh dưới) dự án được khởi xướng năm 2016 tại trụ sở văn phòng “Quyền Xã hội” thuộc hội đồng thành phố Barcelona
ngày nay, với 9 khu vườn đã được hiện thực hoá, dự án “vườn mái nhà” không chỉ tập trung vào khía cạnh xanh của nông trại, mà còn vào khía cạnh xã hội mà những khu vườn thành thị này mang lại
“chương trình này được thiết kế chủ yếu cho người khuyết tật. Chúng tôi biết rằng những kiểu dự án như thế này sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống cho họ.” Ferran Urgell ở học viện người khuyết tật của tỉnh đã trả lời kênh Catalan News. Trong những năm qua, viện đã nghiên cứu ảnh hưởng của nông trại thành thị đến những người khuyết tật
năm 2018 một nghiên cứu chỉ ra rằng công việc làm vườn mái nhà thành thị, nhất là với những người thiểu năng và bệnh nhân tâm thần, mang lại cải thiện chất lượng cuộc sống cho họ
“đây là một không gian bình yên. Không ầm ĩ, không ô nhiễm. Bạn có thể tận hưởng một khía cạnh khác của thành phố, trong khi làm việc với những thứ thiết thực của cuộc sống, ví dụ thực vật và thực phẩm” Urgell (ảnh dưới) giải thích
một lợi ích khác của việc giành thời gian chăm cây trên mái nhà là ở cấp độ xã hội. Làm vườn mái nhà sẽ cải thiện những phẩm chất như tự quyết, hoà nhập xã hội, phát triển cá nhân và quan hệ nhân sinh. Làm vườn cũng cải thiện sức khoẻ, vì công việc có thể coi là lao động chân tay, khái niệm được gọi là “thể dục nông nghiệp” [argofitness]
chương trình “vườn mái nhà” có sự tham gia của nhiều kiểu người khuyết tật với mức độ khiếm khuyết khác nhau. Hiện tại có đâu đó 170 người làm việc cả-năm chăm sóc vườn
L’Hort del Mercat
một chương trình khác giống như “vườn mái nhà” là dự án ‘L’Hort del Mercat’ dịch nghĩa là “vườn chợ” (ảnh dưới) tổng diện tích 1750 m2 những mái nhà ở phía trên chợ Vall d’Hebron
“vườn chợ” là chương trình của quận Horta-Guinardo thuộc hội đồng thành phố Barcelona phối hợp với học viện chợ cấp quận
mục đích của dự án là phát triển một mô hình quản lý sinh thái bền vững. Để thực hiện mục tiêu này, vườn sẽ mở hội thảo và khoá đào tạo và cung cấp một khu vực “ủ phân hữu cơ” cộng đồng (ảnh dưới) nơi tập trung rác hữu cơ của chợ và cư dân địa phương để tái chế và được sử dụng làm phân bón cho vườn
một mục tiêu khác là củng cố đoàn kết cộng đồng, giống như “vườn mái nhà”. Không gian mở cho mọi người, tổ chức một loạt hoạt động để phục vụ những sở thích và nhu cầu khác nhau, khuyến khích các cá nhân và nhóm cộng đồng tham gia, và những học viện của cả khu vực lẫn của toàn thành phố
điều phối viên Arnau Montserrat của dự án “vườn chợ” giải thích sự cần thiết của một không gian cộng đồng như thế này: “chúng tôi tạo ra cây, hoạt động thể dục nông nghiệp, và các mối quan hệ. Người tham gia chủ yếu đến từ khu vực hàng xóm láng giềng. Chúng tôi có tham dự của sinh viên, hợp tác với các tổ chức, và khách quen”
L’Hort del Mercat đã cho thấy vai trò của cộng đồng người cao tuổi ở Barcelona. “một nửa số người đến làm thường xuyên ở những khu vườn là các cụ hưu trí.” Montserrat nói với Catalan News
vườn ở chợ Vall d’Hebron đang lớn mạnh và thu hút các loài sâu bọ, trong đó có ong. Vườn chợ đã chứng minh nó không chỉ là một trải nghiệm thành thị, L’Hort del Marcat mang đến thủ phủ xứ Catalan một nét nông thôn
“chúng tôi là một phần của một phong trào lớn hơn. Một mạng lưới cơ sở hạ tầng xanh” Montserrat giải thích “chúng tôi quảng bá sự hiện diện của nông nghiệp bên trong cảnh quan đô thị, đem con người chạm đến thiên nhiên để được chữa lành”
mặc dù “vườn mái nhà” và L’Hort del Mercat là dự án của các tổ chức, một số cư dân Barcelona đã làm nông nghiệp mái nhà một cách tự phát. Robert Strauss (ảnh dưới) người Mỹ sống ở Barcelona đã nhiều năm nay, đã thực hiện trồng khu vườn mái nhà của riêng ông ở khu Gracia, nói: “tôi đã làm vườn nhiều năm trước khi chuyển đến Barcelona, và khi gia đình tôi đến thành phố này, chúng tôi để ý rằng không có nơi làm vườn”
Strauss, người đã làm vườn mái nhà trong 13 năm, nói với Catalan News rằng ông được truyền cảm hứng bắt đầu dự án vườn: “một hôm, chúng tôi đến Collserola chơi và đã trông thấy tất cả những mái nhà đỏ bỏ trống của Barcelona. Chúng tôi may mắn có một ngôi nhà với nhiều sân chơi ngoài trời [patio] cho nên chúng tôi quyết định thử làm vườn trên mái nhà.”
Strauss nói thêm rằng có hàng nghìn mái nhà cũng có thể được thực hiện như vậy
mặc dù có một khu vườn mái nhà riêng, Strauss không chỉ làm vườn ở nhà ở Gracia (ảnh dưới) mà còn tình nguyện hàng tuần ở L’Hort del Mercat, bổ sung nỗ lực làm vườn nhóm và dự án cá nhân vào hồ sơ “sự nghiệp” làm vườn thành thị của mình
bất kể được quản lý bởi tổ chức hay là đam mê của cá nhân, những mảnh vườn mái nhà của Barcelona cho thấy rằng những khoảng không xanh có thể tăng trưởng ở những nơi bất ngờ nhất. Không chỉ là nông nghiệp thành thị, đây còn là những cộng đồng trên cao, dung dưỡng bền vững, hoà nhập và một cảnh quan mới cho cuộc sống đô thị
làm vườn thành thị trên mái nhà là một chương trình cải thiện đa dạng sinh học và sức khoẻ của nhân dân nói chung, đồng thời giúp Barcelona trở thành thành phố xanh
Arnou Montserrat và một tình nguyện viên ở L’Hort del Mercat ở Val d’Hebron / ảnh trên: Gigi Giulia van Leeuwen
trên cao những đường phố nhộn nhịp của Barcelona, một cuộc cách mạng thầm lặng đang diễn ra. Trên một số mái nhà của thành phố, những khoảng không từng-trống-rỗng giờ đây đang được khoả lấp bởi những cây rau và cây ăn quả. Không chỉ mang lại thực phẩm, những nông trại này còn mang đến một mục đích sống mới cho những ai đang mất phương hướng.
vườn mái nhà thành thị là một chương trình thân-thiện-môi-trường và phủ xanh đang lớn mạnh ở thành Barcelona. Những nông trại thành phố này có nhiều chức năng, ví dụ giúp Barcelona xanh tươi hơn hoặc cung cấp một hoạt động cộng đồng cho người khuyết tật, người cao tuổi hoặc những ai hưởng lợi về mặt sức khoẻ
Barcelona là một thành phố lớn với mật độ độ dân số đông, cho nên bị hạn chế diện tích xanh. Để giải quyết vấn đề này, nhiều tổ chức đã phát kiến ý tưởng đột phá, làm xanh thủ phủ xứ Catalan bằng cách sử dụng những không gian trống để trồng cây
một trong những chương trình ấy là “vườn mái nhà” (ảnh dưới) dự án được khởi xướng năm 2016 tại trụ sở văn phòng “Quyền Xã hội” thuộc hội đồng thành phố Barcelona
ngày nay, với 9 khu vườn đã được hiện thực hoá, dự án “vườn mái nhà” không chỉ tập trung vào khía cạnh xanh của nông trại, mà còn vào khía cạnh xã hội mà những khu vườn thành thị này mang lại
“chương trình này được thiết kế chủ yếu cho người khuyết tật. Chúng tôi biết rằng những kiểu dự án như thế này sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống cho họ.” Ferran Urgell ở học viện người khuyết tật của tỉnh đã trả lời kênh Catalan News. Trong những năm qua, viện đã nghiên cứu ảnh hưởng của nông trại thành thị đến những người khuyết tật
năm 2018 một nghiên cứu chỉ ra rằng công việc làm vườn mái nhà thành thị, nhất là với những người thiểu năng và bệnh nhân tâm thần, mang lại cải thiện chất lượng cuộc sống cho họ
“đây là một không gian bình yên. Không ầm ĩ, không ô nhiễm. Bạn có thể tận hưởng một khía cạnh khác của thành phố, trong khi làm việc với những thứ thiết thực của cuộc sống, ví dụ thực vật và thực phẩm” Urgell (ảnh dưới) giải thích
một lợi ích khác của việc giành thời gian chăm cây trên mái nhà là ở cấp độ xã hội. Làm vườn mái nhà sẽ cải thiện những phẩm chất như tự quyết, hoà nhập xã hội, phát triển cá nhân và quan hệ nhân sinh. Làm vườn cũng cải thiện sức khoẻ, vì công việc có thể coi là lao động chân tay, khái niệm được gọi là “thể dục nông nghiệp” [argofitness]
chương trình “vườn mái nhà” có sự tham gia của nhiều kiểu người khuyết tật với mức độ khiếm khuyết khác nhau. Hiện tại có đâu đó 170 người làm việc cả-năm chăm sóc vườn
L’Hort del Mercat
một chương trình khác giống như “vườn mái nhà” là dự án ‘L’Hort del Mercat’ dịch nghĩa là “vườn chợ” (ảnh dưới) tổng diện tích 1750 m2 những mái nhà ở phía trên chợ Vall d’Hebron
“vườn chợ” là chương trình của quận Horta-Guinardo thuộc hội đồng thành phố Barcelona phối hợp với học viện chợ cấp quận
mục đích của dự án là phát triển một mô hình quản lý sinh thái bền vững. Để thực hiện mục tiêu này, vườn sẽ mở hội thảo và khoá đào tạo và cung cấp một khu vực “ủ phân hữu cơ” cộng đồng (ảnh dưới) nơi tập trung rác hữu cơ của chợ và cư dân địa phương để tái chế và được sử dụng làm phân bón cho vườn
một mục tiêu khác là củng cố đoàn kết cộng đồng, giống như “vườn mái nhà”. Không gian mở cho mọi người, tổ chức một loạt hoạt động để phục vụ những sở thích và nhu cầu khác nhau, khuyến khích các cá nhân và nhóm cộng đồng tham gia, và những học viện của cả khu vực lẫn của toàn thành phố
điều phối viên Arnau Montserrat của dự án “vườn chợ” giải thích sự cần thiết của một không gian cộng đồng như thế này: “chúng tôi tạo ra cây, hoạt động thể dục nông nghiệp, và các mối quan hệ. Người tham gia chủ yếu đến từ khu vực hàng xóm láng giềng. Chúng tôi có tham dự của sinh viên, hợp tác với các tổ chức, và khách quen”
L’Hort del Mercat đã cho thấy vai trò của cộng đồng người cao tuổi ở Barcelona. “một nửa số người đến làm thường xuyên ở những khu vườn là các cụ hưu trí.” Montserrat nói với Catalan News
vườn ở chợ Vall d’Hebron đang lớn mạnh và thu hút các loài sâu bọ, trong đó có ong. Vườn chợ đã chứng minh nó không chỉ là một trải nghiệm thành thị, L’Hort del Marcat mang đến thủ phủ xứ Catalan một nét nông thôn
“chúng tôi là một phần của một phong trào lớn hơn. Một mạng lưới cơ sở hạ tầng xanh” Montserrat giải thích “chúng tôi quảng bá sự hiện diện của nông nghiệp bên trong cảnh quan đô thị, đem con người chạm đến thiên nhiên để được chữa lành”
mặc dù “vườn mái nhà” và L’Hort del Mercat là dự án của các tổ chức, một số cư dân Barcelona đã làm nông nghiệp mái nhà một cách tự phát. Robert Strauss (ảnh dưới) người Mỹ sống ở Barcelona đã nhiều năm nay, đã thực hiện trồng khu vườn mái nhà của riêng ông ở khu Gracia, nói: “tôi đã làm vườn nhiều năm trước khi chuyển đến Barcelona, và khi gia đình tôi đến thành phố này, chúng tôi để ý rằng không có nơi làm vườn”
Strauss, người đã làm vườn mái nhà trong 13 năm, nói với Catalan News rằng ông được truyền cảm hứng bắt đầu dự án vườn: “một hôm, chúng tôi đến Collserola chơi và đã trông thấy tất cả những mái nhà đỏ bỏ trống của Barcelona. Chúng tôi may mắn có một ngôi nhà với nhiều sân chơi ngoài trời [patio] cho nên chúng tôi quyết định thử làm vườn trên mái nhà.”
Strauss nói thêm rằng có hàng nghìn mái nhà cũng có thể được thực hiện như vậy
mặc dù có một khu vườn mái nhà riêng, Strauss không chỉ làm vườn ở nhà ở Gracia (ảnh dưới) mà còn tình nguyện hàng tuần ở L’Hort del Mercat, bổ sung nỗ lực làm vườn nhóm và dự án cá nhân vào hồ sơ “sự nghiệp” làm vườn thành thị của mình
bất kể được quản lý bởi tổ chức hay là đam mê của cá nhân, những mảnh vườn mái nhà của Barcelona cho thấy rằng những khoảng không xanh có thể tăng trưởng ở những nơi bất ngờ nhất. Không chỉ là nông nghiệp thành thị, đây còn là những cộng đồng trên cao, dung dưỡng bền vững, hoà nhập và một cảnh quan mới cho cuộc sống đô thị
