
Thực trạng sa thải gần đây
Trong vài tháng qua, rất nhiều câu chuyện về sa thải (layoff) đã xuất hiện:"Công ty tôi vừa tuyển nhân sự mới, nhưng cũng vừa chia tay những đồng nghiệp cũ."
"Mới chuyển công ty, mà thấy nhân sự cũ bị sa thải hàng loạt."
"Vừa kiếm được việc cuối năm rồi, mà sợ bị layoff lần nữa."
Ảnh hưởng của kinh tế vĩ mô đến việc làm
Điều này thật kỳ lạ khi nhiều báo cáo kinh tế dự đoán 2025 sẽ là năm phục hồi. Nếu kinh tế đang tốt lên, tại sao làn sóng sa thải vẫn tiếp diễn? Liệu chúng ta có đang lo lắng quá mức hay đây thực sự là một xu hướng đáng báo động? Chu kỳ kinh tế có những giai đoạn hưng thịnh và suy thoái, ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường lao động. Có thời điểm việc làm dễ kiếm, lương tăng mạnh, cơ hội rộng mở. Ngược lại, có lúc tìm việc khó khăn, lương bị cắt giảm, thất nghiệp gia tăng.
Không phải tất cả ngành nghề đều bị ảnh hưởng giống nhau:
- Ngành ít bị tác động:
Tiêu dùng thiết yếu (thực phẩm, dược phẩm, hàng tiêu dùng cơ bản).
Giải trí tại nhà (trò chơi điện tử, streaming).
Giáo dục trực tuyến (nâng cao kỹ năng để cạnh tranh hơn trong thị trường lao động).
- Ngành chịu ảnh hưởng mạnh:
Tài chính, chứng khoán, bất động sản.
Hàng tiêu dùng xa xỉ (nhà hàng cao cấp, du lịch, thời trang đắt đỏ).
Do đó, khi có biến động, thay vì lo sợ chung chung, hãy tự đánh giá: Ngành của mày đang làm có chịu tác động nặng không? Nếu mày làm freelance, khách hàng của mày đang trong ngành nào? Ngành nào có thể phục hồi nhanh, mày có thể chuẩn bị gì để đón đầu xu hướng?

Hiểu đúng về layoff: 2023 vs 2025
- Làn sóng layoff 2023
Các công ty cạn kiệt tài chính sau Covid, buộc phải sa thải hàng loạt để duy trì hoạt động.Việc cắt giảm diễn ra trên diện rộng, tập trung vào những vị trí không tạo ra giá trị trực tiếp.
- Làn sóng layoff 2025
Các công ty đã dần ổn định nhưng vẫn muốn giảm chi phí vận hành.Công nghệ, đặc biệt là AI, giúp doanh nghiệp tinh gọn bộ máy, giảm nhu cầu nhân sự.
Layoff lần này mang tính "điều chỉnh": người cũ không hiệu quả sẽ bị loại bỏ, nhưng doanh nghiệp vẫn tuyển dụng người mới có tiềm năng.
Câu chuyện từ cuộc sống của tao: Một người bạn của tao từng làm Content trong ngành tài chính, nhảy việc liên tục vì những mức lương hấp dẫn. Năm 2022, tml nhận công việc với mức lương 1.000 USD. Đến năm 2023, có công ty khác mời với 1.300 USD, tml tiếp tục nhảy việc. Tao đã nhắc bạn cẩn thận, vì ngành tài chính dễ bị ảnh hưởng khi suy thoái xảy ra. Nhưng tml vẫn quyết định đi theo mức lương cao hơn. Rồi làn sóng layoff ập đến. Công ty của nó cắt giảm nhân sự, và nó cũng không thoát khỏi danh sách. Sau đó, nó hối tiếc vì đã rời một công ty ổn định để theo đuổi mức lương cao ngắn hạn mà không cân nhắc rủi ro. Khi thị trường đang ở đỉnh cao, đừng chủ quan. Khi thị trường suy thoái, đừng hoảng loạn. Hãy đánh giá tình hình để đưa ra quyết định đúng đắn.
Điều khó khăn nhất là làm sao để bảo vệ bản thân, công việc thời kỳ bất ổn? Đây có lẽ là cái khó nhất khi sống ở một quốc gia như Đông Lào.
Chuẩn bị tài chính cá nhân: Luôn có quỹ dự phòng ít nhất 3-6 tháng chi tiêu - Nghe rất bất khả thi.Phát triển kỹ năng mới: Tập trung vào những kỹ năng khó thay thế bằng AI - Khó vãi lồn.
Định vị lại bản thân: Nếu ngành mày đang làm có rủi ro cao, hãy sớm tìm cách chuyển hướng - Cái này nghe có vẻ hợp lý.
Quan sát xu hướng thị trường: Tìm hiểu xem ngành nào có tiềm năng phát triển trong tương lai gần - Không có nhiều lựa chọn ở đây.
Làn sóng sa thải có thể là một "cơn bão" thực sự. Điều quan trọng là hiểu rõ chu kỳ kinh tế, chấp nhận nó hoặc chống lại và thoát khỏi nó.