Don Jong Un
Phó thường dân
(Hình minh họa: Alexander Grey/Unsplash)
Khoảng 40% người Mỹ thường xuyên sử dụng chất thay thế đường, thường là để giảm cân, để giảm lượng calo hoặc hạn chế lượng đường nạp vào cơ thể.
Các chất thay thế đường được sử dụng phổ biến hiện nay bao gồm:
Acesulfam K (acesulfame potassium)
Aspartame (tên thương mại là equal và nutrasweet)
Stevia (tên thương mại là purevia, truvia hay sweetleaf sweetener). Đây là loại đường thay thế chiết xuất từ lá cây cỏ ngọt.
Sucralos
Tuy nhiên, theo nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Metabolism, những người sử dụng chất thay thế đường để giảm cân hoặc kiểm soát cân nặng có thể khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn.
Tại sao như vậy?
Nghiên cứu này cho biết chất thay thế đường có thể làm tăng cảm giác đói, rất dễ ảnh hưởng đến chiến lược giảm cân.
Theo một nhóm các nhà khoa học có trụ sở tại Đức và Hoa Kỳ, sucralose, một chất thay thế đường được sử dụng rộng rãi, được phát hiện có tác dụng làm tăng hoạt động ở vùng dưới đồi, một phần của não bộ có chức năng kiểm soát sự thèm ăn.
Các nhà nghiên cứu từ Trung tâm nghiên cứu bệnh tiểu đường Đức tại Düsseldorf và Đại học Nam California (USC) tại Los Angeles đã thử nghiệm phản ứng của 75 người tham gia sau khi uống một trong ba loại thức uống: nước lọc, thức uống có đường sucralose hoặc thức uống có đường thông thường.
Họ thu thập hình ảnh chụp não, mẫu máu và đánh giá mức độ đói trước và sau khi người tham gia uống các thức uống. Họ phát hiện sucralose làm tăng cảm giác đói và hoạt động ở vùng dưới đồi, đặc biệt là ở những người bị béo phì. Nó cũng thay đổi cách vùng dưới đồi giao tiếp với các vùng não khác.
Không giống như đường, sucralose không làm tăng nồng độ một số loại hormone tạo cảm giác no trong máu.
Kathleen Alanna Page thuộc Trường Y Keck thuộc USC cho biết: “Sucralose khiến não bộ nhầm lẫn khi tạo ra vị ngọt mà không cung cấp năng lượng calo như mong đợi”. Page cho biết sucralose được phát hiện không có tác dụng gì đối với các hormone “báo cho não biết bạn đã tiêu thụ calo để giảm cơn đói.” Chính vì thế người dùng không thể kiểm soát được cơn đói của mình và cứ thế tiếp tục nạp vào cơ thể.
Bà cảnh báo rằng tác động này sẽ lớn hơn ở những người béo phì, nghĩa là họ càng ăn nhiều sucralose thì khả năng họ cảm thấy đói càng cao ngay cả khi họ không đói.
Vậy chất làm ngọt nhân tạo có tốt không? Đây là một vấn đề vẫn đang gây nhiều tranh cãi.
Lợi ích tiềm năng:
Kiểm soát cân nặng: Vì chứa ít hoặc không calo, chất làm ngọt nhân tạo có thể giúp giảm lượng calo tổng thể trong khẩu phần ăn, hỗ trợ giảm cân hoặc duy trì cân nặng.
Kiểm soát đường huyết: Không làm tăng lượng đường trong máu, do đó có thể là lựa chọn cho người bệnh tiểu đường (tuy nhiên, vẫn cần tham khảo ý kiến bác sĩ).
Không gây sâu răng: Vi khuẩn trong miệng không dễ dàng chuyển hóa chất làm ngọt nhân tạo thành acid gây hại cho men răng như đường thông thường.
Tác hại và rủi ro tiềm ẩn:
Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa: Một số nghiên cứu cho thấy chất làm ngọt nhân tạo có thể gây rối loạn hệ vi sinh vật đường ruột, làm tăng vi khuẩn có hại và ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề như đầy hơi, khó tiêu.
Tăng cảm giác thèm ăn: Như nghiên cứu mới nhất vừa xác nhận, chất làm ngọt nhân tạo có thể kích thích cảm giác thèm đồ ngọt, làm tăng cảm giác đói, có khả năng dẫn đến ăn quá nhiều và tăng cân.
Nguy cơ mắc bệnh chuyển hóa: Một số bằng chứng cho thấy việc tiêu thụ quá mức chất làm ngọt nhân tạo có liên quan đến nguy cơ cao mắc hội chứng chuyển hóa, bao gồm cả bệnh tiểu đường type 2.
Tác dụng phụ khác: Một số người có thể gặp các tác dụng phụ như đau đầu, chóng mặt, rối loạn tâm trạng, hoặc phản ứng dị ứng với một số loại chất làm ngọt nhân tạo.
Nguy cơ tiềm ẩn khác: Một số nghiên cứu trước đây đã đặt ra lo ngại về mối liên hệ giữa một số chất làm ngọt nhân tạo và nguy cơ ung thư, nhưng các nghiên cứu sau này thường không tìm thấy mối liên hệ đáng kể ở liều lượng được phê duyệt. Tuy nhiên, vấn đề này vẫn đang được tiếp tục nghiên cứu.
Hiện tại, các cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm (như FDA) thường đánh giá và phê duyệt việc sử dụng một số chất làm ngọt nhân tạo ở một mức độ an toàn nhất định. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khuyến cáo nên hạn chế sử dụng chất làm ngọt nhân tạo và ưu tiên các nguồn tạo ngọt tự nhiên một cách điều độ.
Để sử dụng chất làm ngọt thay thế một cách có lợi nhất, hãy cân nhắc:
Sử dụng có chừng mực: Dùng chất làm ngọt nhân tạo với lượng vừa phải có thể không gây hại cho hầu hết mọi người.
Đọc kỹ nhãn mác sản phẩm: Nắm rõ thành phần và hàm lượng chất làm ngọt nhân tạo trong thực phẩm và thức uống.
Tham khảo ý kiến chuyên gia: Những người có bệnh nền (đặc biệt là tiểu đường, bệnh về đường ruột), phụ nữ mang thai hoặc cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi sử dụng thường xuyên.
Ưu tiên thực phẩm tự nhiên: Xây dựng khẩu phần ăn uống lành mạnh với nhiều rau củ quả, hạn chế đồ ngọt chế biến sẵn.
Thay vì tìm đến chất làm ngọt nhân tạo như một giải pháp lâu dài, việc điều chỉnh khẩu vị và giảm dần sự phụ thuộc vào đồ ngọt nói chung sẽ mang lại lợi ích sức khỏe bền vững hơn
