Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
"Made in America" – nếu hiểu là trọng tâm kinh tế của Trump – là một phần không thể tách rời trong chiến lược chính trị của ông, kết hợp chủ nghĩa dân tộc kinh tế với lời kêu gọi khôi phục "giấc mơ Mỹ".
Dù đạt được một số thành công như tăng nhận thức về sản xuất nội địa, nó cũng vấp phải thực tế phức tạp của chuỗi cung ứng toàn cầu và những mâu thuẫn trong chính hành động của Trump. Với nhiệm kỳ thứ hai bắt đầu từ năm 2025, liệu ông có thể biến lời hứa thành hiện thực hay không vẫn là câu hỏi lớn, phụ thuộc vào cách ông cân bằng giữa bảo hộ và thực tiễn kinh tế.
Chiến dịch "Make in America" không phải là một thuật ngữ chính thức được Donald Trump sử dụng trong các chiến dịch tranh cử hay nhiệm kỳ tổng thống của mình, nhưng nó phản ánh tinh thần cốt lõi của khẩu hiệu nổi tiếng "Make America Great Again" (MAGA) mà ông đã biến thành biểu tượng chính trị. Ý tưởng đằng sau cụm từ này – nếu hiểu theo nghĩa thúc đẩy sản xuất nội địa – tập trung vào việc đưa các ngành công nghiệp, đặc biệt là sản xuất, trở lại nước Mỹ, tạo việc làm cho người lao động Mỹ và giảm sự phụ thuộc vào hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc. Dưới đây là phân tích về cách Trump đã triển khai tư tưởng này trong sự nghiệp chính trị của mình.
Khi Trump ra tranh cử tổng thống năm 2016, ông nhắm đến tầng lớp lao động ở các bang công nghiệp như Pennsylvania, Michigan và Ohio – những khu vực từng là trung tâm sản xuất nhưng đã suy giảm do toàn cầu hóa và việc các công ty chuyển nhà máy ra nước ngoài. Ông cam kết "đưa việc làm trở lại" bằng cách áp dụng chính sách bảo hộ kinh tế, bao gồm thuế quan cao đối với hàng nhập khẩu và khuyến khích các công ty sản xuất tại Mỹ. Trong bài phát biểu tại Wilkes-Barre, Pennsylvania, ngày 25 tháng 4 năm 2016, Trump tuyên bố: "Chúng ta sẽ mang các nhà máy trở lại, mang việc làm trở lại, và đưa bốn từ đẹp đẽ ấy trở lại: Made in the USA." Tư tưởng này không chỉ là lời hứa tranh cử, mà còn trở thành một phần chính sách khi ông nhậm chức.
Trong nhiệm kỳ đầu (2017-2021), Trump đã thực hiện một số biện pháp để hiện thực hóa ý tưởng này. Ông ký sắc lệnh "Buy American, Hire American" vào tháng 4 năm 2017, yêu cầu các cơ quan liên bang ưu tiên mua sắm hàng hóa sản xuất tại Mỹ và hạn chế visa H-1B cho lao động nước ngoài trong các ngành công nghệ. Ông cũng tổ chức sự kiện "Made in America Showcase" tại Nhà Trắng vào các năm 2017, 2018 và 2019, mời các công ty từ 50 bang trưng bày sản phẩm nội địa – từ bật lửa Zippo của Pennsylvania đến găng tay bóng chày Nokona của Texas. Những sự kiện này nhằm tôn vinh sản xuất Mỹ và gửi thông điệp rằng hàng "Made in America" là tốt nhất.
Chính sách thuế quan là công cụ lớn nhất của Trump để thúc đẩy sản xuất nội địa. Năm 2018, ông áp thuế 25% lên thép và 10% lên nhôm nhập khẩu, sau đó mở rộng thuế quan lên hàng tỷ đô la hàng hóa Trung Quốc. Mục tiêu là khiến các công ty phải cân nhắc chuyển nhà máy về Mỹ để tránh thuế. Trump từng nói trên Twitter ngày 14 tháng 5 năm 2019: "Hãy sản xuất sản phẩm của bạn tại Mỹ, và sẽ không có thuế quan. Bạn cũng có thể mua từ các nước không bị đánh thuế thay vì Trung Quốc." Dù vậy, kết quả không hoàn toàn như kỳ vọng. Một số công ty như Harley-Davidson lại chuyển sản xuất ra nước ngoài để tránh thuế trả đũa từ Liên minh châu Âu, trong khi giá hàng hóa trong nước tăng do chi phí nguyên liệu cao hơn.
Đến chiến dịch tranh cử 2024, Trump tiếp tục nhấn mạnh tư tưởng này, nhưng với giọng điệu quyết liệt hơn. Ông đề xuất áp thuế 25% lên tất cả ô tô không sản xuất tại Mỹ và hứa hẹn giảm thuế doanh nghiệp từ 21% xuống 15% cho các công ty sản xuất nội địa. Trong bài viết trên Newsweek ngày 1 tháng 10 năm 2024, Trump khẳng định: "Chính sách công nghiệp mới của tôi sẽ tạo ra hàng triệu việc làm, tăng lương cho công nhân Mỹ, và biến Mỹ thành cường quốc sản xuất một lần nữa." Ông gọi đây là "Chủ nghĩa Công nghiệp Mỹ Mới", kết hợp với các chính sách miễn thuế giờ làm thêm và trợ cấp nghiên cứu để xây dựng các nhà máy hiện đại.
Tuy nhiên, chiến dịch này không phải không có tranh cãi. Các nhà kinh tế chỉ trích rằng thuế quan làm tăng giá tiêu dùng và không thực sự hồi sinh sản xuất như Trump hứa hẹn. Số liệu từ Cục Thống kê Lao động Mỹ cho thấy, dù hơn 500.000 việc làm sản xuất được tạo ra từ 2017 đến 2019, tốc độ tăng trưởng việc làm trong ngành này chậm lại vào cuối nhiệm kỳ đầu của Trump, và đại dịch COVID-19 đã xóa sạch nhiều thành quả. Hơn nữa, chính Trump bị cáo buộc đạo đức giả khi nhiều sản phẩm mang thương hiệu Trump – như quần áo và phụ kiện từ Trump Store – được sản xuất tại nước ngoài, bao gồm Trung Quốc, theo điều tra của CNBC năm 2020.
Dù đạt được một số thành công như tăng nhận thức về sản xuất nội địa, nó cũng vấp phải thực tế phức tạp của chuỗi cung ứng toàn cầu và những mâu thuẫn trong chính hành động của Trump. Với nhiệm kỳ thứ hai bắt đầu từ năm 2025, liệu ông có thể biến lời hứa thành hiện thực hay không vẫn là câu hỏi lớn, phụ thuộc vào cách ông cân bằng giữa bảo hộ và thực tiễn kinh tế.
Chiến dịch "Make in America" không phải là một thuật ngữ chính thức được Donald Trump sử dụng trong các chiến dịch tranh cử hay nhiệm kỳ tổng thống của mình, nhưng nó phản ánh tinh thần cốt lõi của khẩu hiệu nổi tiếng "Make America Great Again" (MAGA) mà ông đã biến thành biểu tượng chính trị. Ý tưởng đằng sau cụm từ này – nếu hiểu theo nghĩa thúc đẩy sản xuất nội địa – tập trung vào việc đưa các ngành công nghiệp, đặc biệt là sản xuất, trở lại nước Mỹ, tạo việc làm cho người lao động Mỹ và giảm sự phụ thuộc vào hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc. Dưới đây là phân tích về cách Trump đã triển khai tư tưởng này trong sự nghiệp chính trị của mình.
Khi Trump ra tranh cử tổng thống năm 2016, ông nhắm đến tầng lớp lao động ở các bang công nghiệp như Pennsylvania, Michigan và Ohio – những khu vực từng là trung tâm sản xuất nhưng đã suy giảm do toàn cầu hóa và việc các công ty chuyển nhà máy ra nước ngoài. Ông cam kết "đưa việc làm trở lại" bằng cách áp dụng chính sách bảo hộ kinh tế, bao gồm thuế quan cao đối với hàng nhập khẩu và khuyến khích các công ty sản xuất tại Mỹ. Trong bài phát biểu tại Wilkes-Barre, Pennsylvania, ngày 25 tháng 4 năm 2016, Trump tuyên bố: "Chúng ta sẽ mang các nhà máy trở lại, mang việc làm trở lại, và đưa bốn từ đẹp đẽ ấy trở lại: Made in the USA." Tư tưởng này không chỉ là lời hứa tranh cử, mà còn trở thành một phần chính sách khi ông nhậm chức.
Trong nhiệm kỳ đầu (2017-2021), Trump đã thực hiện một số biện pháp để hiện thực hóa ý tưởng này. Ông ký sắc lệnh "Buy American, Hire American" vào tháng 4 năm 2017, yêu cầu các cơ quan liên bang ưu tiên mua sắm hàng hóa sản xuất tại Mỹ và hạn chế visa H-1B cho lao động nước ngoài trong các ngành công nghệ. Ông cũng tổ chức sự kiện "Made in America Showcase" tại Nhà Trắng vào các năm 2017, 2018 và 2019, mời các công ty từ 50 bang trưng bày sản phẩm nội địa – từ bật lửa Zippo của Pennsylvania đến găng tay bóng chày Nokona của Texas. Những sự kiện này nhằm tôn vinh sản xuất Mỹ và gửi thông điệp rằng hàng "Made in America" là tốt nhất.
Chính sách thuế quan là công cụ lớn nhất của Trump để thúc đẩy sản xuất nội địa. Năm 2018, ông áp thuế 25% lên thép và 10% lên nhôm nhập khẩu, sau đó mở rộng thuế quan lên hàng tỷ đô la hàng hóa Trung Quốc. Mục tiêu là khiến các công ty phải cân nhắc chuyển nhà máy về Mỹ để tránh thuế. Trump từng nói trên Twitter ngày 14 tháng 5 năm 2019: "Hãy sản xuất sản phẩm của bạn tại Mỹ, và sẽ không có thuế quan. Bạn cũng có thể mua từ các nước không bị đánh thuế thay vì Trung Quốc." Dù vậy, kết quả không hoàn toàn như kỳ vọng. Một số công ty như Harley-Davidson lại chuyển sản xuất ra nước ngoài để tránh thuế trả đũa từ Liên minh châu Âu, trong khi giá hàng hóa trong nước tăng do chi phí nguyên liệu cao hơn.
Đến chiến dịch tranh cử 2024, Trump tiếp tục nhấn mạnh tư tưởng này, nhưng với giọng điệu quyết liệt hơn. Ông đề xuất áp thuế 25% lên tất cả ô tô không sản xuất tại Mỹ và hứa hẹn giảm thuế doanh nghiệp từ 21% xuống 15% cho các công ty sản xuất nội địa. Trong bài viết trên Newsweek ngày 1 tháng 10 năm 2024, Trump khẳng định: "Chính sách công nghiệp mới của tôi sẽ tạo ra hàng triệu việc làm, tăng lương cho công nhân Mỹ, và biến Mỹ thành cường quốc sản xuất một lần nữa." Ông gọi đây là "Chủ nghĩa Công nghiệp Mỹ Mới", kết hợp với các chính sách miễn thuế giờ làm thêm và trợ cấp nghiên cứu để xây dựng các nhà máy hiện đại.
Tuy nhiên, chiến dịch này không phải không có tranh cãi. Các nhà kinh tế chỉ trích rằng thuế quan làm tăng giá tiêu dùng và không thực sự hồi sinh sản xuất như Trump hứa hẹn. Số liệu từ Cục Thống kê Lao động Mỹ cho thấy, dù hơn 500.000 việc làm sản xuất được tạo ra từ 2017 đến 2019, tốc độ tăng trưởng việc làm trong ngành này chậm lại vào cuối nhiệm kỳ đầu của Trump, và đại dịch COVID-19 đã xóa sạch nhiều thành quả. Hơn nữa, chính Trump bị cáo buộc đạo đức giả khi nhiều sản phẩm mang thương hiệu Trump – như quần áo và phụ kiện từ Trump Store – được sản xuất tại nước ngoài, bao gồm Trung Quốc, theo điều tra của CNBC năm 2020.
.png "Sex :vozvn (53):"){kind=icon}
