Giá dầu rớt như phò tụt váy, Nga lại đau đầu

Giá dầu thô Brent trên sàn giao dịch ICE đã giảm xuống dưới 63 đô la một thùng lần đầu tiên kể từ ngày 12 tháng 4 năm 2021.

Brent là chuẩn mực quan trọng cho giao dịch dầu toàn cầu. Sự sụt giảm như vậy báo hiệu nhu cầu giảm, thị trường hoảng loạn và có thể xảy ra suy thoái.

Dầu giá rẻ là một đòn giáng vào tài chính của Điện Kremlin và toàn bộ nền kinh tế Nga, vì doanh thu xuất khẩu dầu là nguồn ngoại tệ chính cho ngân sách nhà nước Nga



Ngày 7 tháng 4 năm 2025, giá dầu thế giới đang lao dốc không phanh, đúng như kiểu "rớt như phò tụt váy." Theo dữ liệu giao dịch từ ICE London, giá dầu Brent giao tháng 6 năm 2025 đã tụt xuống dưới 64 USD/thùng – mức thấp nhất kể từ ngày 26 tháng 4 năm 2021.

Trong khi đó, dầu thô Urals của Nga còn thảm hơn, giao dịch chỉ quanh 55-57 USD/thùng, theo các bài đăng trên X ngày 4 tháng 4. Với Nga – một quốc gia sống dựa vào dầu mỏ, cú trượt giá này không khác gì cơn đau đầu kinh niên lại tái phát, đe dọa làm lung lay nền kinh tế vốn đã rệu rã.

Nguyên nhân giá dầu rớt thì không mới, nhưng lần này nó đánh mạnh hơn vào Nga. Nhu cầu dầu toàn cầu suy yếu do kinh tế Trung Quốc – khách hàng lớn của Nga – tăng trưởng chậm, chỉ đạt 4,7% trong quý 1 năm 2025, theo dự báo của Bloomberg ngày 1 tháng 4. Cùng lúc, Mỹ và châu Âu đẩy mạnh năng lượng tái tạo, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, khiến nguồn cầu càng teo tóp. Reuters ngày 7 tháng 4 cho biết tồn kho dầu thô Mỹ tăng vọt 6,2 triệu thùng tuần qua, báo hiệu thị trường đang dư cung trầm trọng. Trong khi đó, OPEC+ không thể thống nhất cắt giảm sản lượng, với Ả Rập Xê Út và Nga bất đồng gay gắt, theo Al Jazeera ngày 5 tháng 4. Kết quả? Giá dầu tụt dốc không phanh, kéo theo hy vọng của Kremlin tan biến.

Nga chịu đòn đau vì dầu là mạch máu kinh tế của họ. Năm 2024, xuất khẩu năng lượng chiếm hơn 40% ngân sách liên bang, theo The Moscow Times ngày 18 tháng 3. Với giá dầu Urals hiện tại chỉ bằng nửa mức 110 USD/thùng mà Bộ Tài chính Nga dự kiến hồi đầu năm, doanh thu từ dầu khí có thể mất thêm hàng chục tỷ USD. Gazprom, "con bò sữa" của Putin, vừa khóc than lỗ 12,89 tỷ USD năm 2024, giờ lại đối mặt với viễn cảnh cắt giảm sản xuất vì không ai mua. The Washington Post ngày 6 tháng 4 dự đoán nếu giá dầu tiếp tục dưới 60 USD/thùng, Nga sẽ phải cắt giảm chi tiêu quốc phòng – vốn đang ngốn hơn 6% GDP để nuôi chiến tranh Ukraine.

Đau đầu hơn, Nga không còn nhiều lựa chọn để xoay sở. Trừng phạt phương Tây khiến họ mất thị trường châu Âu, vốn từng mua 2,7 triệu thùng/ngày trước năm 2022, theo Bloomberg. Chuyển hướng sang Trung Quốc và Ấn Độ thì giá bán bị ép rẻ mạt, chỉ 50-60% giá thị trường, theo Meduza ngày 9 tháng 5 năm 2024. Trong nước, lạm phát 9% và lãi suất 23% (ngày 2 tháng 4) đang bóp nghẹt người dân và doanh nghiệp, khiến Putin khó lòng bơm tiền cứu ngành dầu khí mà không làm đồng rúp thêm lao đao. Foreign Policy ngày 14 tháng 11 năm 2024 từng cảnh báo kinh tế Nga "đi vào ngõ cụt," và giờ đây, với giá dầu rớt thảm, ngõ cụt ấy càng gần hơn.

Trump, người từng lớn tiếng hứa giúp Nga và Ukraine hòa bình, giờ cũng chẳng mặn mà. Phát biểu "fed up" trên Fox News ngày 31 tháng 3 cho thấy ông đã chán ngán can thiệp, để Nga tự bơi trong mớ hỗn độn này. Trong khi đó, Ukraine tận dụng cơ hội, tăng cường tấn công drone vào các nhà máy lọc dầu Nga, làm sản lượng xăng nội địa giảm 15%, theo Politico ngày 1 tháng 4. Nga vừa thiếu quân, vừa mất tiền, giờ lại thêm cơn đau đầu từ giá dầu – đúng là "họa vô đơn chí."

Tóm lại, giá dầu rớt thê thảm đang khiến Nga rơi vào thế kẹt cứng. Từ chỗ là "ông lớn" dầu mỏ, giờ họ phải đối mặt với nguy cơ suy thoái sâu hơn, khi ngân sách teo tóp và chiến tranh vẫn ngốn tiền. Putin có thể lại "tháu cáy" để giữ thể diện, nhưng với tình hình này, cơn đau đầu của Nga chẳng dễ gì qua mau.