Kế hoạch B mà chính quyền Trump đang cân nhắc để áp thuế quan

Tòa phúc thẩm đã cho phép các thuế quan vẫn có hiệu lực khi chính quyền đang kháng cáo phán quyết bác bỏ thẩm quyền áp thuế quan toàn diện của Tổng thống. Nhà Trắng đang cân nhắc những cơ sở pháp lý khác để tiếp tục áp thuế quan nếu kháng cáo thất bại.​

Nhóm thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang chuẩn bị kế hoạch B cho thuế quan.

Kế hoạch A của họ gặp khó khi một tòa án vừa ra phán quyết rằng việc ông Trump áp thuế quan toàn diện bằng quyền kinh tế khẩn cấp là trái luật. Sau đó, một tòa án phúc thẩm liên bang đã cho phép các thuế quan vẫn có hiệu lực khi chính quyền đang kháng cáo. Nhưng các quan chức đang cân nhắc những cách khác để tiếp tục áp thuế quan cao nếu kháng cáo thất bại.

Bước chuyển này cho thấy những thách thức về mặt pháp lý với chính sách thương mại quyết liệt của chính quyền Trump, vốn dựa trên cách diễn giải lạ về luật thương mại. Thông thường, thuế quan được áp đặt bằng thẩm quyền giới hạn mà Quốc hội trao cho Tổng thống, nhưng chính quyền Trump dựa vào các quyền khẩn cấp ít được sử dụng để nhanh chóng áp thuế quan trong nhiệm kỳ thứ hai của ông.

Khi chiến lược đó bị đe dọa, các quan chức đang cân nhắc một kế hoạch gồm hai bước, những người hiểu biết về vấn đề này nói với The Wall Street Journal.

Đầu tiên là áp thuế tạm thời theo một điều khoản chưa từng được dùng trước đây của Đạo luật Thương mại năm 1974, bao gồm ngôn ngữ cho phép áp thuế lên tới 15% trong 150 ngày để giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại với các quốc gia khác. Điều này sẽ giúp ông Trump có thời gian để đưa ra mức thuế riêng cho từng đối tác thương mại lớn theo một điều khoản khác cũng trong đạo luật này, được dùng để chống lại những hành vi thương mại nước ngoài không công bằng.

Bước thứ hai này cần một quá trình thông báo và lấy ý kiến kéo dài, nhưng được các quan chức xem là dễ bảo vệ về mặt pháp lý hơn so với cách làm hiện tại. Điều khoản đó được dùng nhiều lần trong quá khứ, bao gồm thuế quan với Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.

Một tòa án phán quyết rằng Tổng thống Trump không có thẩm quyền áp thuế quan theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA). Ảnh: Leah Millis/Reuters.
Các nguồn tin cho biết thêm rằng cuộc thảo luận đang diễn ra và chính quyền chưa đưa ra quyết định cuối cùng nào. Vì tòa phúc thẩm cho phép thuế quan khẩn cấp vẫn có hiệu lực trong quá trình kháng cáo, chính quyền có thời gian để xem xét và triển khai phương án B.

Karoline Leavitt, thư ký báo chí Nhà Trắng, cho biết ngày 29/5 rằng chính quyền đang cân nhắc các lựa chọn khác để áp thuế quan khi kháng cáo phán quyết của tòa án, nhưng không đưa ra thông tin cụ thể.

Peter Navarro – cố vấn cấp cao của Nhà Trắng về thương mại và sản xuất – có vẻ đã xác nhận rằng chính quyền đang xem xét kế hoạch thuế quan hai bước, sử dụng Mục 122 của đạo luật thương mại 1974, sau đó là Mục 301.

“Đó là những ý tưởng” mà nhóm kinh tế đang cân nhắc, ông nói khi được hỏi về những điều khoản đó trên kênh truyền hình Bloomberg. Ông Navarro cũng gợi ý rằng chính quyền có thể sử dụng Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley năm 1930, có một điều khoản cho phép áp thuế đối với các quốc gia phân biệt đối xử với Mỹ. Mỹ cũng có thể mở rộng áp dụng thuế quan với lý do lo ngại về an ninh quốc gia.

Trong những tuần đầu nhiệm kỳ hiện tại của ông Trump, chính quyền đã xem xét tất cả các phương án trên, nhưng chọn áp dụng thuế quan theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA). Luật này chưa từng được dùng trước đây để áp thuế quan, nhưng nó cho phép chính quyền hành động nhanh để áp thuế với gần như toàn bộ mọi đối tác thương mại.

Trong phán quyết ngày 28/5, Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ đã bác bỏ việc ông Trump sử dụng IEEPA để đối phó thâm hụt thương mại. Đáng chú ý, tòa nhắc đến Mục 122 của đạo luật thương mại 1974, mà chính quyền Trump đang cân nhắc, như một luật cho phép Nhà Trắng thẩm quyền rõ ràng để đối phó với “thâm hụt cán cân thanh toán lớn và nghiêm trọng”.

Việc dùng thẩm quyền khác để áp thuế quan có thể đi kèm rủi ro. Nếu chính quyền chuyển sang dùng luật khác, điều đó có thể bị tòa án xem là thừa nhận kháng cáo vụ IEEPA sẽ thất bại.

Everett Eissenstat – cựu phó giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump – nhận xét: “Chính quyền có thể nhanh chóng chuyển sang các thẩm quyền thuế quan khác, nhưng làm như vậy trong khi phán quyết đang được tòa án xem xét lại có thể bị coi là thiếu tin tưởng vào phán quyết cuối cùng”.

Peter Harrell – cựu giám đốc cấp cao về kinh tế quốc tế thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia của chính quyền Biden – cho rằng kế hoạch B của ông Trump nhiều khả năng vẫn phải đối mặt với các thách thức pháp lý. Nhưng cả hai bước đều có cơ sở pháp lý vững chắc hơn so với IEEPA, ông nói.

Tòa án Thương mại Quốc tế “dường như chỉ ra rằng Mục 122 là cách bạn đối phó với thâm hụt thương mại”, ông Harrell nói. Ông bổ sung rằng Mục 301 có lịch sử luật lâu đời, và nhiều khả năng tòa sẽ chấp nhận hành động theo điều khoản đó, miễn là chính quyền Trump có thể chỉ ra các hành vi thương mại không công bằng của từng quốc gia mà họ muốn áp thuế. Nhìn chung, kế hoạch này “chắc chắn dễ bảo vệ hơn thuế quan IEEPA”, ông nói.

Kế hoạch B của ông Trump có một lợi thế nữa: Sử dụng luật khác để tái áp thuế quan có thể giúp tránh gián đoạn thuế quan do phán quyết của tòa, giữ đòn bẩy cho Tổng thống trong đàm phán thương mại. Trong đơn xin hoãn thực thi khẩn cấp phán quyết của Tòa án Thương mại Quốc tế, chính quyền cho biết phán quyết này “gây nguy hiểm cho các cuộc đàm phán đang diễn ra với hàng chục quốc gia bằng cách hạn chế nghiêm trọng đòn bẩy của Tổng thống và làm suy yếu tiền đề của các cuộc đàm phán đang diễn ra”.

Điều đó có vẻ trái với tuyên bố ngày 29/5 của Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett rằng các cuộc đàm phán thương mại sẽ tiếp tục không ngừng và 3 thỏa thuận sắp hoàn tất. Ông Navarro cũng nói rằng “không có gì thực sự thay đổi”.

Phán quyết ngày 28/5 được đưa ra vài ngày sau khi ông Trump đe dọa áp thuế 50% đối với Liên minh châu Âu và sau đó rút lại để tạo điều kiện đàm phán cho đến ngày 9/7 – một thời hạn đang bị đặt dấu hỏi.

Ngày 29/5, Bộ trưởng Kinh tế Tây Ban Nha Carlos Cuerpo nói rằng việc cổ phiếu toàn cầu tăng giá ủng hộ lập luận của EU rằng thuế quan không tốt cho bất kỳ ai. Ông cho biết khối đang thực hiện “một cách tiếp cận mang tính xây dựng để đạt được thỏa thuận và nếu có thể, thậm chí giảm các rào cản” xuống dưới mức trước tranh chấp thuế quan.

Một số nhà phân tích cho biết phán quyết này, nếu không bị kháng cáo thành công, có thể tạo điều kiện cho thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và EU bằng cách loại bỏ một điểm nghẽn chính trong đàm phán.

Cựu quan chức thương mại EU Ignacio García Bercero nói rằng việc loại bỏ thuế 10% của Mỹ đối với hàng châu Âu và mối đe dọa áp thêm thuế quan diện rộng sẽ cho phép các nhà đàm phán thương mại tập trung vào thuế quan theo ngành của Mỹ như với thép và ô tô. Những sắc thuế này được thực thi trên cơ sở an ninh quốc gia, không dùng luật quyền lực kinh tế, và không bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến pháp lý đang diễn ra.

“Nếu có thái độ thực dụng hơn từ Mỹ và tất nhiên là từ Liên minh châu Âu, mọi người sẽ có cơ hội cố gắng sử dụng điều này để tìm ra một kiểu thỏa thuận cân bằng hơn, vì lợi ích của cả hai bên”, ông nói.

Theo:

https://www.wsj.com/economy/trade/trump-trade-tariff-strategy-pivot-bfe11596