Âm mưu và các đòn hạ uy tín nhau khi mật nghị hồng y bắt đầu
- Cù Tuấn biên dịch bài phân tích của The Economist.
Tóm tắt: Chỉ có Chúa mới biết khi nào khói trắng sẽ xuất hiện
Một trăm ba mươi ba hồng y, chủ yếu là người cao tuổi đã tiến vào Nhà nguyện Sistine tuyệt đẹp và đáng sợ vào ngày 7 tháng 5 để bắt đầu bầu ra vị giáo hoàng Công giáo La Mã tiếp theo. Các hồng y cử tri, những người phải dưới 80 tuổi khi vị giáo hoàng trước qua đời, có một trách nhiệm to lớn. Một giáo hoàng không chỉ là nhà lãnh đạo tinh thần của hơn một nửa trong số 2,5 tỷ người theo đạo Thiên chúa trên thế giới. Được các tín đồ tin rằng là đại diện của Chúa trên trái đất, Giáo hoàng có quyền kiểm soát tuyệt đối đối với giáo hội của mình. Các hồng y cử tri chỉ cần đếm số lượng của họ để thấy điều đó. Quy tắc cũ do Giáo hoàng Paul VI đưa ra vào năm 1975, nêu rõ ràng rằng tổng số hồng y trong mật nghị "không được vượt quá 120". Giáo hoàng quá cố Francis chỉ đơn giản là bỏ qua quy tắc đó. Bạn có thể lập ra quy tắc mới nếu bạn là giáo hoàng tối cao.
Để chuẩn bị, các hồng y đã họp không chính thức: trong các căn hộ rộng rãi của những người đứng đầu các bộ phận của Vatican và trong các bữa trưa và bữa tối. Thỏa thuận đưa Benedict XVI lên ngai vàng vào năm 2005 được cho là đã được chốt tại một nhà hàng gần đó nổi tiếng với các món ăn đặc sản từ vùng Abruzzo. Những cuộc gặp gỡ quan trọng nhất là giữa những "người lập vua" - những hồng y có thể chuyển giao phiếu bầu của một phe phái hoặc khối địa lý, nhưng đôi khi chính họ lại nổi lên như những ứng cử viên.
Đối với mật nghị này, những người lập vua được cho là bao gồm Timothy Dolan, tổng giám mục bảo thủ của New York; Jean-Claude Hollerich, tổng giám mục cấp tiến của Luxembourg; Luis Antonio Tagle, một người ôn hòa đến từ Philippines. Ông là người đứng đầu bộ phận Vatican chủ yếu giải quyết các vấn đề ở các nước đang phát triển, và Matteo Maria Zuppi, người đứng đầu hội đồng giám mục Ý mà Francis đã bổ nhiệm làm đặc phái viên hòa bình cho cuộc chiến ở Ukraine.
Các hồng y này, bao gồm cả những người trên 80 tuổi, cũng đã họp chính thức hơn, trong các phiên họp kín được gọi là các hội đồng. Tại đây, có vẻ như có nhiều cuộc thảo luận về những mối quan tâm mang tính cấp tiến, chẳng hạn như cách tiếp cận giới trẻ, hơn là những mối quan tâm được những người bảo thủ coi trọng như tầm quan trọng của sự chắc chắn về giáo lý. Điều đó là điều dễ hiểu. Hầu hết các hồng y đều được Francis, một người theo chủ nghĩa tự do, bổ nhiệm. Lựa chọn rõ ràng cho những người theo chủ nghĩa tự do sẽ là bộ trưởng ngoại giao của Francis, quan chức cấp cao nhất của Vatican, Pietro Parolin.
Nhưng các bộ trưởng ngoại giao lại có nhiều kẻ thù. Hồng y Parolin đã bị chỉ trích đặc biệt vì một thỏa thuận với Trung Quốc đã trao cho giới lãnh đạo nước này quyền lực trong việc bổ nhiệm các giám mục. Và những người trong Giáo hội cảnh báo rằng phe tiến bộ đang phải chịu một khuyết điểm quen thuộc với những người cánh tả thế tục: nó bị chia rẽ, với mỗi phe muốn có một giáo hoàng khác nhau. Hồng y Parolin là người được các nhà cái yêu thích, mặc dù thị trường cá cược không có nhiều hiểu biết thực sự.
Một số yếu tố sẽ ảnh hưởng đến mật nghị này. Chúng bao gồm những mánh khóe bẩn thỉu. Một đoạn video đã được lưu hành cho thấy Hồng y Tagle đã từng hát bài "Imagine" của John Lennon, vốn được coi là bài thánh ca chống tôn giáo. Và một tin đồn, bị Vatican phủ nhận, được đưa ra xung quanh việc Hồng y Parolin, 70 tuổi, đã ngất xỉu trong buổi lễ ngày 30 tháng 4. Mặc dù nhiều người Công giáo phản đối ý tưởng này, nhưng các trò bẩn thỉu chính trị là điều không thể tránh khỏi. Những người bảo thủ có thể cảm thấy họ đã có được lợi thế sau cuộc bầu cử của Tổng thống Donald Trump. Nhưng việc ông chia sẻ trên phương tiện truyền thông xã hội một bức ảnh chỉnh sửa của chính mình với tư cách là giáo hoàng có thể đã phá vỡ mọi lợi thế mà nhiệm kỳ tổng thống của ông mang lại. Nó có thể đã làm hỏng triển vọng của Hồng y Dolan: vì Trump đã ủng hộ ông.
Nhân khẩu học và địa lý cũng sẽ được tính đến. Khi các hồng y bầu Francis vào năm 2013, họ đã vươn ra ngoài châu Âu lần đầu tiên kể từ thế kỷ thứ tám. Các đại diện của các nước đang phát triển sẽ bỏ phiếu ít hơn một nửa số phiếu tổng. Nhưng gần ba phần tư người Công giáo lại sống ở Châu Á, Châu Phi và Châu Mỹ Latinh. Liệu mật nghị có thể bỏ qua việc đó không? Nghịch lý thay, nó có thể giúp những người theo chủ nghĩa truyền thống. Công giáo ở vùng ngoại vi có xu hướng tương đối bảo thủ hơn Công giáo ở giữa lòng châu Âu. Một liên minh giữa những người theo đường lối cứng rắn của thế giới giàu có và những đại diện ít tiến bộ hơn của thế giới nghèo để ủng hộ một hồng y bảo thủ vừa phải như Peter Erdo, tổng giám mục Budapest, hay Fridolin Ambongo Besungu của Kinshasa, có thể giành chiến thắng.
Nhưng, ở tuổi 65, Hồng y Ambongo vẫn còn trẻ so với tiêu chuẩn của hội đồng hồng y. Đó là một trở ngại: các hồng y sẽ phải suy nghĩ ít nhất hai lần trước khi trao quyền lực tuyệt đối cho một người có thể trị vì trong một phần tư thế kỷ hoặc hơn. Một số papabili (nghĩa đen là những người có thể trở thành giáo hoàng) khác cũng nằm trong nhóm đó. Mario Grech, một giáo sĩ người Malta quản lý một hội đồng nhà thờ quan trọng, Thượng hội đồng giám mục; Jean-Marc Aveline, tổng giám mục Marseille; và Pierbattista Pizzaballa, thượng phụ Latinh của Jerusalem đều ngoài 60 tuổi.
Cần phải có đa số hai phần ba phiếu thuận để bầu ra được một giáo hoàng. Điều đó có lợi cho sự thỏa hiệp, có lẽ chỉ có được sau nhiều vòng bỏ phiếu. Và sự thay đổi đột ngột từ chủ nghĩa bảo thủ dưới thời Benedict sang chủ nghĩa tự do dưới thời Francis có thể ủng hộ một người khó bị xếp vào nhóm truyền thống hoặc cấp tiến: một giáo hoàng theo khuôn mẫu của Paul VI, người đã nỗ lực xoa dịu làn sóng Công giáo sau Công đồng Vatican II. Một số papabili phù hợp với tiêu chuẩn này. Nhưng chỉ có hai người đến từ bên ngoài châu Âu và trên 70 tuổi. Một người tương đối vô danh: Lazarus You Heung-sik đến từ Hàn Quốc, người điều hành bộ phận dành cho giáo sĩ của Vatican. Người còn lại là Peter Turkson, một người Ghana nổi tiếng, nhưng được cho là đã phải vật lộn với tư cách là người đứng đầu một bộ phận lớn do Francis thành lập để giải quyết nhiều vấn đề xã hội. Điều chắc chắn duy nhất về mật nghị này là các hồng y cử tri có nhiều ứng cử viên đủ tiêu chuẩn để lựa chọn.
#Conclave2025 #conclave #matnghihongy #votingforpope #baugiaohoang
