Mỹ đưa ra các yêu cầu "khó khăn" đối với Vẹm trong đàm phán thương mại, ép giảm nhập khẩu từ Tàu

HÀ NỘI, ngày 3 tháng 6 (Reuters) - Mỹ đã gửi một danh sách "dài" các yêu cầu "khó khăn" tới Việt Nam trong khuôn khổ đàm phán về thuế quan, bao gồm cả những yêu cầu có thể buộc Việt Nam phải cắt giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu hàng hóa công nghiệp từ Trung Quốc, hai nguồn tin am hiểu sự việc cho Reuters biết.

Washington yêu cầu các nhà máy đặt tại Việt Nam giảm sử dụng nguyên vật liệu và linh kiện có xuất xứ từ Trung Quốc, đồng thời yêu cầu Việt Nam kiểm soát chặt chẽ hơn hoạt động sản xuất và chuỗi cung ứng, một trong hai nguồn tin cho biết, nhưng không nói rõ liệu các yêu cầu này có kèm theo chỉ tiêu định lượng hay không.

Danh sách yêu cầu này nằm trong phần "phụ lục" của một văn bản khung do các nhà đàm phán Mỹ soạn thảo, theo bốn nguồn tin nắm rõ vấn đề.

Một trong số họ, người có quyền tiếp cận trực tiếp tài liệu, cho biết danh sách này đã được gửi tới Hà Nội vào cuối tháng 5, sau khi kết thúc vòng đàm phán thứ hai với Washington nhằm tránh việc Mỹ áp mức thuế "đối ứng" 46% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam.

Các nguồn tin yêu cầu được giấu tên vì các cuộc đàm phán này chưa được công bố rộng rãi.

Reuters hôm thứ Hai đã đưa tin rằng chính quyền Trump yêu cầu các quốc gia đưa ra đề nghị tốt nhất trong đàm phán thương mại trước thứ Tư, dựa trên một bản dự thảo thư gửi tới các đối tác đàm phán.

Hiện chưa rõ những quốc gia nào sẽ nhận được thư này nhưng bức thư được nhắm tới những nước đang có các cuộc đàm phán tích cực, bao gồm việc tổ chức các cuộc họp và trao đổi tài liệu. Washington hiện đang tiến hành đàm phán như vậy với các đối tác bao gồm Việt Nam, Liên minh châu Âu, Nhật Bản và Ấn Độ.

Các nguồn tin mô tả các yêu cầu của Mỹ đối với Việt Nam là "khó khăn" và "thách thức". Chưa rõ Hà Nội sẽ phản hồi ra sao trước các yêu cầu từ Washington và liệu Việt Nam có gửi đề xuất đáp lại trước thời hạn thứ Tư hay không.

Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ đã không phản hồi yêu cầu bình luận ngoài giờ làm việc tại Mỹ.

Bộ Công Thương Việt Nam cũng không trả lời yêu cầu bình luận.

Một nguồn tin am hiểu sự việc cho biết nếu các yêu cầu của Mỹ nhằm cắt giảm sự phụ thuộc của Việt Nam vào Trung Quốc được đáp ứng, điều này có thể gây ra thách thức lớn đối với nền kinh tế Việt Nam. Ngành công nghiệp chế tạo rộng lớn của nước này, vốn sản xuất các mặt hàng tiêu dùng như thiết bị Apple và giày Nike, có sự liên kết chặt chẽ với chuỗi cung ứng của quốc gia láng giềng lớn hơn.

Điều này cũng có thể làm phức tạp thêm chính sách đối ngoại lâu nay của Việt Nam là duy trì quan hệ tốt với Trung Quốc, quốc gia vừa là nhà đầu tư nước ngoài lớn vừa là nguồn gốc của các mối lo ngại an ninh do tranh chấp tại Biển Đông.

THƯƠNG MẠI BÙNG NỔ

Kể từ khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung nổ ra vào năm 2018, khi chính quyền Trump đầu tiên áp thuế trên diện rộng đối với Bắc Kinh, Việt Nam đã gần như tăng gấp ba lần kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ, thúc đẩy một số nhà sản xuất chuyển dịch dây chuyền sản xuất về phía nam.

Tuy nhiên, trong khi xuất khẩu sang Mỹ tăng vọt, Việt Nam cũng đồng thời mở rộng mạnh mẽ việc nhập khẩu từ Trung Quốc, với giá trị nhập khẩu gần như tương ứng với giá trị và biến động của xuất khẩu sang Mỹ trong những năm qua, mỗi bên đạt khoảng 140 tỷ USD vào năm 2024, theo dữ liệu từ Mỹ và Việt Nam.


Các quan chức Mỹ từ lâu đã cáo buộc Việt Nam bị lợi dụng làm điểm trung chuyển cho hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Đôi khi, theo cáo buộc, hàng hóa mang nhãn "Made in Vietnam" dù không trải qua đủ quy trình gia công giá trị gia tăng tại Việt Nam, giúp các nhà xuất khẩu Trung Quốc né tránh mức thuế cao do Mỹ áp đặt.

Nhận thức được các chỉ trích từ Mỹ, Hà Nội đã triển khai chiến dịch mạnh tay nhằm trấn áp tình trạng chuyển tải bất hợp pháp hàng hóa. Tuy nhiên, hiệu quả vẫn chưa được thể hiện rõ trong các dòng chảy thương mại, khi xuất khẩu sang Mỹ và nhập khẩu từ Trung Quốc đều đạt mức cao kỷ lục trong tháng 4 vừa qua, theo số liệu mới nhất.

Việt Nam cũng đã nhiều lần thể hiện thiện chí trong việc giảm các rào cản phi thuế quan và tăng nhập khẩu hàng hóa Mỹ, phù hợp với các yêu cầu lâu nay từ Washington.

Trong những tuần gần đây, các quan chức đã nhắc lại kế hoạch mua máy bay từ Mỹ và đã ký kết hoặc cam kết nhiều thỏa thuận mang tính chất phi ràng buộc, bao gồm các thỏa thuận về mua sản phẩm nông nghiệp và năng lượng.

Tuy nhiên, theo một nguồn tin, chừng đó có thể vẫn chưa đủ vì các nhà đàm phán Mỹ đang tìm kiếm những hợp đồng thực chất.