Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Mỹ bỏ phiếu đỏ (phản đối) tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA) tháng 3 năm 2025 về vấn đề Nga xâm lược Ukraine, trong khi Việt Nam bỏ phiếu trắng.
Khi Donald Trump nhậm chức lần thứ hai vào ngày 20 tháng 1 năm 2025, ông cam kết đưa nước Mỹ trở lại vị thế "vĩ đại." Tuy nhiên, chỉ hơn hai tháng sau, một sự kiện tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA) đã làm dấy lên tranh cãi toàn cầu: Mỹ bỏ phiếu đỏ, tức phản đối nghị quyết lên án Nga xâm lược Ukraine, vào ngày 24 tháng 2 năm 2025. Trong khi đó, Việt Nam, một quốc gia nhỏ hơn với mối quan hệ lịch sử phức tạp với Nga, chọn bỏ phiếu trắng – một lập trường trung lập nhưng không trực tiếp ủng hộ Moscow. Hành động này khiến nhiều tờ báo quốc tế đặt câu hỏi: Liệu Mỹ dưới thời Trump có đang tỏ ra "hèn" với Nga hơn cả Việt Nam?
Theo CNN ngày 25 tháng 2, Mỹ đã gây sốc khi đứng chung hàng với Nga, Triều Tiên và Belarus để bỏ phiếu chống lại nghị quyết do Ukraine và châu Âu soạn thảo, vốn kêu gọi Nga rút quân ngay lập tức khỏi Ukraine và tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ nước này. Nghị quyết được thông qua với 93 phiếu thuận, 18 phiếu chống và 65 phiếu trắng, trong đó Việt Nam nằm trong nhóm trung lập cùng Trung Quốc và Ấn Độ. The Guardian ngày 25 tháng 2 gọi đây là "sự thay đổi đáng kinh ngạc" trong chính sách Mỹ, khi Trump dường như từ bỏ lập trường cứng rắn của chính quyền Biden để theo đuổi đối thoại trực tiếp với Vladimir Putin, bất chấp sự phản đối từ các đồng minh NATO. Ngược lại, Việt Nam, dù có quan hệ quân sự lâu đời với Nga, không chọn cách bênh vực Moscow mà giữ thái độ "không đứng về bên nào," như Reuters ngày 25 tháng 2 nhận xét.
Lý do Mỹ bỏ phiếu đỏ được Trump giải thích một cách mơ hồ. Trong cuộc họp báo ngày 24 tháng 2, ông nói với các phóng viên rằng "nó tự giải thích thôi," theo Axios, và nhấn mạnh mong muốn "chấm dứt chiến tranh" thay vì "đổ lỗi." Điều này phù hợp với chiến lược của Trump khi ông mở các cuộc đàm phán với Nga tại Ả Rập Xê Út mà không mời Ukraine hay châu Âu, theo Euronews ngày 26 tháng 2. Tuy nhiên, động thái này bị BBC ngày 25 tháng 2 chỉ trích là "bước đi hòa giải với Nga," khiến Mỹ bị cô lập khỏi các đồng minh truyền thống như Anh và Pháp, vốn bỏ phiếu trắng tại Hội đồng Bảo an sau đó để phản đối lập trường trung lập của Mỹ. Trong khi đó, Al Jazeera ngày 25 tháng 2 ghi nhận Việt Nam "duy trì chính sách không liên kết," một thái độ nhất quán từ năm 2022 khi nước này cũng bỏ phiếu trắng trong các nghị quyết tương tự.
Phản ứng quốc tế càng làm nổi bật sự tương phản. Le Monde của Pháp ngày 26 tháng 2 gọi hành động của Mỹ là "sự nhượng bộ đáng xấu hổ trước Nga," khi Trump không chỉ từ chối lên án Moscow mà còn thúc đẩy một nghị quyết riêng tại UNGA và Hội đồng Bảo an, tránh nhắc đến "xâm lược" hay "toàn vẹn lãnh thổ Ukraine." Ngược lại, báo chí Việt Nam như Tuổi Trẻ ngày 25 tháng 2 chỉ đưa tin ngắn gọn về phiếu trắng, nhấn mạnh lập trường "giữ hòa bình" của Hà Nội, dù không trực tiếp đối đầu Nga – nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Việt Nam với 60% tổng nhập khẩu quốc phòng, theo SIPRI năm 2024. The Diplomat ngày 25 tháng 2 phân tích rằng Việt Nam, dù không mạnh mẽ chống Nga, vẫn "khéo léo tránh bị coi là tay sai của Moscow," trong khi Mỹ dưới Trump bị cáo buộc "quá mềm yếu" với Putin.
Hành động của Trump không chỉ dừng ở UNGA. Theo The Washington Post ngày 23 tháng 3, ông đe dọa cắt viện trợ Ukraine và áp thuế lên đồng minh như Canada, khiến các nước NATO lo ngại về sự cam kết của Mỹ. Ngược lại, Việt Nam, dù không có sức mạnh kinh tế hay quân sự như Mỹ (GDP 4,5 nghìn tỷ USD so với 28 nghìn tỷ USD của Mỹ, theo IMF 2024), vẫn giữ được hình ảnh trung lập mà không bị xem là "hèn." Japan Times ngày 26 tháng 2 bình luận: "Mỹ thời Trump dường như sợ đối đầu Nga hơn cả những nước nhỏ như Việt Nam, vốn ít nhất không công khai đứng về phía kẻ xâm lược."
Liệu Mỹ có thực sự "hèn" hơn Việt Nam? Xét về sức mạnh, Mỹ vượt trội với ngân sách quốc phòng 916 tỷ USD (SIPRI 2025) so với 8 tỷ USD của Việt Nam.
Nhưng về mặt chính trị, Trump Senat ngày 25 tháng 3 năm 2025 của Politico nhận định rằng Trump đang biến Mỹ thành "cường quốc yếu đuối" khi nhượng bộ Nga, trong khi Việt Nam, dù nhỏ hơn, vẫn giữ được sự độc lập trong lập trường. Dù bỏ phiếu đỏ của Mỹ có thể là chiến lược để đàm phán với Nga, như Nikkei Asia ngày 22 tháng 3 phân tích, nó lại bị thế giới nhìn như dấu hiệu của sự suy yếu. Trong khi đó, phiếu trắng của Việt Nam, dù không mạnh mẽ, vẫn được xem là cách tránh xung đột mà không mất mặt, theo South China Morning Post ngày 26 tháng 2.
Tóm lại, khi Mỹ bỏ phiếu đỏ để chống nghị quyết lên án Nga, còn Việt Nam bỏ phiếu trắng, báo chí toàn cầu không ngần ngại so sánh: Mỹ thời Trump dường như đang "hèn" hơn cả một nước nhỏ như Việt Nam trong việc đối đầu Nga. Liệu đây là bước đi chiến lược hay sự thoái lui của một siêu cường. Câu trả lời còn bỏ ngỏ, nhưng hình ảnh nước Mỹ "vĩ đại" chắc chắn đang "vãi đĩ" chứ chả có tí gì "vĩ đại" cả, một quốc gia lãnh đạo bởi tên tổng thống tội phạm hình sự bị bồi thẩm đoàn phán có tội.
Khi Donald Trump nhậm chức lần thứ hai vào ngày 20 tháng 1 năm 2025, ông cam kết đưa nước Mỹ trở lại vị thế "vĩ đại." Tuy nhiên, chỉ hơn hai tháng sau, một sự kiện tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA) đã làm dấy lên tranh cãi toàn cầu: Mỹ bỏ phiếu đỏ, tức phản đối nghị quyết lên án Nga xâm lược Ukraine, vào ngày 24 tháng 2 năm 2025. Trong khi đó, Việt Nam, một quốc gia nhỏ hơn với mối quan hệ lịch sử phức tạp với Nga, chọn bỏ phiếu trắng – một lập trường trung lập nhưng không trực tiếp ủng hộ Moscow. Hành động này khiến nhiều tờ báo quốc tế đặt câu hỏi: Liệu Mỹ dưới thời Trump có đang tỏ ra "hèn" với Nga hơn cả Việt Nam?
Theo CNN ngày 25 tháng 2, Mỹ đã gây sốc khi đứng chung hàng với Nga, Triều Tiên và Belarus để bỏ phiếu chống lại nghị quyết do Ukraine và châu Âu soạn thảo, vốn kêu gọi Nga rút quân ngay lập tức khỏi Ukraine và tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ nước này. Nghị quyết được thông qua với 93 phiếu thuận, 18 phiếu chống và 65 phiếu trắng, trong đó Việt Nam nằm trong nhóm trung lập cùng Trung Quốc và Ấn Độ. The Guardian ngày 25 tháng 2 gọi đây là "sự thay đổi đáng kinh ngạc" trong chính sách Mỹ, khi Trump dường như từ bỏ lập trường cứng rắn của chính quyền Biden để theo đuổi đối thoại trực tiếp với Vladimir Putin, bất chấp sự phản đối từ các đồng minh NATO. Ngược lại, Việt Nam, dù có quan hệ quân sự lâu đời với Nga, không chọn cách bênh vực Moscow mà giữ thái độ "không đứng về bên nào," như Reuters ngày 25 tháng 2 nhận xét.
Lý do Mỹ bỏ phiếu đỏ được Trump giải thích một cách mơ hồ. Trong cuộc họp báo ngày 24 tháng 2, ông nói với các phóng viên rằng "nó tự giải thích thôi," theo Axios, và nhấn mạnh mong muốn "chấm dứt chiến tranh" thay vì "đổ lỗi." Điều này phù hợp với chiến lược của Trump khi ông mở các cuộc đàm phán với Nga tại Ả Rập Xê Út mà không mời Ukraine hay châu Âu, theo Euronews ngày 26 tháng 2. Tuy nhiên, động thái này bị BBC ngày 25 tháng 2 chỉ trích là "bước đi hòa giải với Nga," khiến Mỹ bị cô lập khỏi các đồng minh truyền thống như Anh và Pháp, vốn bỏ phiếu trắng tại Hội đồng Bảo an sau đó để phản đối lập trường trung lập của Mỹ. Trong khi đó, Al Jazeera ngày 25 tháng 2 ghi nhận Việt Nam "duy trì chính sách không liên kết," một thái độ nhất quán từ năm 2022 khi nước này cũng bỏ phiếu trắng trong các nghị quyết tương tự.
Phản ứng quốc tế càng làm nổi bật sự tương phản. Le Monde của Pháp ngày 26 tháng 2 gọi hành động của Mỹ là "sự nhượng bộ đáng xấu hổ trước Nga," khi Trump không chỉ từ chối lên án Moscow mà còn thúc đẩy một nghị quyết riêng tại UNGA và Hội đồng Bảo an, tránh nhắc đến "xâm lược" hay "toàn vẹn lãnh thổ Ukraine." Ngược lại, báo chí Việt Nam như Tuổi Trẻ ngày 25 tháng 2 chỉ đưa tin ngắn gọn về phiếu trắng, nhấn mạnh lập trường "giữ hòa bình" của Hà Nội, dù không trực tiếp đối đầu Nga – nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Việt Nam với 60% tổng nhập khẩu quốc phòng, theo SIPRI năm 2024. The Diplomat ngày 25 tháng 2 phân tích rằng Việt Nam, dù không mạnh mẽ chống Nga, vẫn "khéo léo tránh bị coi là tay sai của Moscow," trong khi Mỹ dưới Trump bị cáo buộc "quá mềm yếu" với Putin.
Hành động của Trump không chỉ dừng ở UNGA. Theo The Washington Post ngày 23 tháng 3, ông đe dọa cắt viện trợ Ukraine và áp thuế lên đồng minh như Canada, khiến các nước NATO lo ngại về sự cam kết của Mỹ. Ngược lại, Việt Nam, dù không có sức mạnh kinh tế hay quân sự như Mỹ (GDP 4,5 nghìn tỷ USD so với 28 nghìn tỷ USD của Mỹ, theo IMF 2024), vẫn giữ được hình ảnh trung lập mà không bị xem là "hèn." Japan Times ngày 26 tháng 2 bình luận: "Mỹ thời Trump dường như sợ đối đầu Nga hơn cả những nước nhỏ như Việt Nam, vốn ít nhất không công khai đứng về phía kẻ xâm lược."
Liệu Mỹ có thực sự "hèn" hơn Việt Nam? Xét về sức mạnh, Mỹ vượt trội với ngân sách quốc phòng 916 tỷ USD (SIPRI 2025) so với 8 tỷ USD của Việt Nam.
Nhưng về mặt chính trị, Trump Senat ngày 25 tháng 3 năm 2025 của Politico nhận định rằng Trump đang biến Mỹ thành "cường quốc yếu đuối" khi nhượng bộ Nga, trong khi Việt Nam, dù nhỏ hơn, vẫn giữ được sự độc lập trong lập trường. Dù bỏ phiếu đỏ của Mỹ có thể là chiến lược để đàm phán với Nga, như Nikkei Asia ngày 22 tháng 3 phân tích, nó lại bị thế giới nhìn như dấu hiệu của sự suy yếu. Trong khi đó, phiếu trắng của Việt Nam, dù không mạnh mẽ, vẫn được xem là cách tránh xung đột mà không mất mặt, theo South China Morning Post ngày 26 tháng 2.
Tóm lại, khi Mỹ bỏ phiếu đỏ để chống nghị quyết lên án Nga, còn Việt Nam bỏ phiếu trắng, báo chí toàn cầu không ngần ngại so sánh: Mỹ thời Trump dường như đang "hèn" hơn cả một nước nhỏ như Việt Nam trong việc đối đầu Nga. Liệu đây là bước đi chiến lược hay sự thoái lui của một siêu cường. Câu trả lời còn bỏ ngỏ, nhưng hình ảnh nước Mỹ "vĩ đại" chắc chắn đang "vãi đĩ" chứ chả có tí gì "vĩ đại" cả, một quốc gia lãnh đạo bởi tên tổng thống tội phạm hình sự bị bồi thẩm đoàn phán có tội.
