Chụp lại hình ảnh,Sẽ có thêm rất nhiều người bị ảnh hưởng trong công cuộc tinh gọn bộ máy mà Tổng Bí thư Tô Lâm đang dẫn dắt
15 tháng 3 2025
100.000 người bị ảnh hưởng, 130.000 tỷ đồng để giải quyết chế độ là những số liệu lãnh đạo Việt Nam từng đưa ra vào tháng 12/2024 khi nói tới công cuộc tinh gọn bộ máy. Sau ba tháng đầy biến động, những con số này đã tăng lên.
Chính sách hỗ trợ sẽ làm theo Nghị định 178/2024/NĐ-CP quy định về chính sách nghỉ thôi việc đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động.
Theo tính toán của Bộ Nội vụ, sau 5 năm, việc tinh gọn sẽ giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước 113.000 tỷ trong khi chi ra 130.000 tỷ, nghĩa chi phí sẽ lớn hơn lợi ích thu được.
Vào thời điểm những con trên được công bố, chủ trương tinh gọn mới chỉ ở mức sáp nhập các cơ quan của Chính phủ, Đảng và Quốc hội, chưa nói đến việc sáp nhập, giải thể các đơn vị hành chính.
Nhưng 130.000 tỷ đồng nói trên là theo chủ trương chung, được quy định trong Nghị định 178/2024, chưa tính đến số tiền mà các địa phương hỗ trợ thêm cho cán bộ, công chức khi thực hiện tinh gọn bộ máy.
Chẳng hạn, tại TP HCM, chính quyền thành phố này dự kiến số tiền để chi cho hơn 6.000 nhân sự nghỉ việc là gần 17.000 tỷ đồng. Trong số này, ngoài 9.912 tỷ đồng từ Nghị định 178, thành phố dự chi 6.877 tỷ đồng từ ngân sách địa phương. Tính trung bình, mỗi cán bộ, công chức tinh giản sẽ nhận được số tiền 2,7 tỷ đồng.
Trong khi ngân sách TP HCM chi hỗ trợ thêm cho mỗi người hơn 1 tỷ đồng, thì ở các địa phương khác, khoản tiền này khiêm tốn hơn.
Chẳn hạn, ở Quảng Trị, cán bộ công chức nghỉ hưu sớm được nhận hai tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, tối đa không quá 100 triệu đồng.
Tỉnh Thái Bình đưa ra chính sách mỗi người nhận một khoản tiền hỗ trợ có giá trị bằng 10% đến 30% mức trợ cấp từ Nghị định 178.
Bộ Nội vụ, ngày 12/3, cho biết có tình trạng chênh lệch lớn về lượng hỗ trợ thêm giữa các tỉnh với nhau, theo đó có những địa phương hỗ trợ 100%, nhưng chỉ có nơi 10% so với số tiền đã được nhận theo nghị định 178.
Chính vì thế, cơ quan này đang soạn thảo quy định chính sách hỗ trợ thêm của địa phương tối đa là 30% mức trợ cấp do Chính phủ quy định tại nghị định 178.
Tuy nhiên, ngay sau khi bộ máy Đảng, Chính phủ và Quốc hội được sắp xếp lại, Đảng lại khởi động sắp xếp lại các đơn vị hành chính bao gồm sáp nhập tỉnh thành, bỏ cấp huyện, và hợp nhất nhập xã.
Số lượng tỉnh thành đang từ 63 dự kiến sẽ giảm còn một nửa, số xã từ hơn 10.000 cũng sẽ chỉ còn 2.000, và khoảng 700 huyện sẽ bị xóa bỏ. Điều này được cho là sẽ ảnh hưởng rất lớn đến số lượng cán bộ, công chức, viên chức của các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp của bộ máy chính quyền địa phương.
Nhiều người hơn, nhiều tiền hơn
Sáng 19/2, Quốc hội thông qua Luật tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, vẫn giữ chính quyền cấp huyện.Nhưng buổi chiều hôm đó, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú xuất hiện trên truyền thông với thông điệp Bộ Chính trị yêu cầu các bên nghiên cứu bỏ chính quyền cấp huyện.
Đến 28/2, ông Tú ký Kết luận 127 chỉ đạo việc thực hiện chính quyền địa phương hai cấp gồm tỉnh và cơ sở, tiếp tục sáp nhập tỉnh và sáp nhập xã.
Số liệu của Bộ Nội vụ cho biết hiện Việt Nam có 63 tỉnh thành, 696 huyện và 10.035 đơn vị hành chính cấp xã.
Trong khi gần 700 huyện sẽ biến mất, 10.000 xã sẽ được sáp nhập để về con số khoảng 2.000, mà theo bà Phạm Thị Thanh Trà, Bộ trưởng Nội vụ thì "mỗi xã gần như là một huyện nhỏ".
Hiện chưa có thông tin cụ thể về vấn đề sắp xếp nhân sự các cấp hậu tinh gọn. Tuy nhiên, nhìn vào những thay đổi trên, có thể thấy sẽ có nhiều cán bộ, công nhân, viên chức chịu ảnh hưởng.
Trong bài viết ngày 1/3 trên báo Giao thông, mỗi huyện từ 150 - 200 cán bộ, công chức, viên chức. Tính theo con số này, việc bỏ gần 700 đơn vị hành chính cấp huyện sẽ ảnh hưởng tới khoảng từ 105.000 - 140.000 người.
Chính phủ cho rằng khi bỏ cấp huyện 1/3 nhiệm vụ của huyện sẽ chuyển lên tỉnh còn 2/3 sẽ đưa xuống xã.
Vẫn chưa rõ sẽ có bao nhiêu nhân lực cấp huyện sau giải thể sẽ lên tỉnh hay xuống xã.
Tuy nhiên, với việc bỏ huyện và sáp nhập trung bình 5 xã làm 1, thì sẽ có không ít cán bộ, công chức, viên chức dư thừa, và buộc phải tinh giản biên chế.
Xét theo Nghị định 178, những cán bộ, công chức, viên chức cấp xã và cấp huyện chịu ảnh hưởng do chính sách tinh gọn bộ máy đều sẽ nhận được hỗ trợ tài chính.
Ngoài ra, khi bỏ cấp huyện, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động cũng được hưởng chế độ theo Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15, gồm bảo lưu lương và trợ cấp, sắp xếp công việc mới, chính sách hỗ trợ thêm từ cấp tỉnh…
Chụp lại video,Tinh gọn bộ máy: Tái cấu trúc quyền lực
Theo rà soát của Bộ Nội vụ từ năm 2023, số lượng cán bộ, công chức trong hơn 10.000 xã ở Việt Nam là 212.606. Trong số này, số người có trình độ đại học là 178.115, chiếm 82,3%; cao đẳng 7.581, chiếm 3,5%; trung cấp và sơ cấp có 29.697, chiếm 13,71%.
Khi không còn cấp huyện, cấp xã được nâng lên thành "huyện nhỏ" với các cuộc sáp nhập địa giới, một mặt số công chức dư thừa, mặt khác năng lực và trình độ chuyên môn cũng được đặt dấu hỏi khi Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình đưa ra yêu cầu: cán bộ cấp xã phải có trình độ như cấp tỉnh.
Nếu tuyên bố của ông Bình được hiện thực hóa, kết hợp với việc sáp nhập chỉ còn khoảng 2.000 xã, sẽ khiến rất nhiều cán bộ, công chức, viên chức xã bị ảnh hưởng.
Hiện tại, cách giải quyết vấn đề nhân sự dôi dư của Việt Nam vẫn đang là kêu gọi.
Lấy ví dụ, vào tháng 12/2024, ông Nguyễn Văn Nên, khi đó là Bí thư Thành ủy TP HCM, cho rằng việc tinh gọn sẽ gây ra tác động tới nhiều người, nhưng nếu xét tới tinh thần "đặt đất nước lên trên hết", việc phải chịu tác động đó cũng không còn lớn nữa.
"Thậm chí, có đồng chí phải rời vị trí của mình để đất nước phát triển cũng là việc làm có ý nghĩa, không có gì phải trăn trở," ông Nên nói.
Ai đã nghỉ?
Khi cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy chính quyền diễn ra, truyền thông đưa tin có không ít cán bộ, công chức đề đơn xin nghỉ hưu trước tuổi.Chẳng hạn, vào tháng 2/2025, hàng loạt bài báo đưa tin về việc cán bộ công an xin nghỉ hưu trước tuổi để cơ quan thực hiện tinh gọn bộ máy – 59 người ở Công an Hà Nội, 23 người ở Công an Bình Thuận, 15 lãnh đạo phòng của công an Đà Nẵng...
Điều này diễn ra cho dù trước đó vào ngày 18/2, trong một cuộc phỏng vấn với Đài truyền hình VTV, Bộ trưởng Công an Lương Tam Quang đã nói rằng do Bộ Công an tiếp nhận thêm nhiều nhiệm vụ từ các bộ khác nên không khuyến khích cán bộ công an nghỉ hưu trước tuổi.
Tới ngày 28/2, Thứ trưởng Bộ Công an Trần Quốc Tỏ đã một lần nữa nhắc lại thông điệp "Bộ Công an không khuyến khích cán bộ chiến sỹ nghỉ hưu sớm" nói trên.
Một loạt các cán bộ cấp cao cũng được báo chí đưa tin xin nghỉ hưu trước tuổi.
Người có hàm thứ trưởng đầu tiên xin nghỉ hưu sớm là ông Trương Quang Hoài Nam, Phó trưởng ban Đối ngoại trung ương, khi ông này còn 4 năm 3 tháng công tác nữa.
Ở địa phương, nhân vật có chức vụ cao nghỉ hưu non là ông Phạm Thiện Nghĩa, Chủ tịch UBND Đồng Tháp.
Ông Nghĩa là người trước đó bị Đảng kỷ luật bằng hình thức khiển trách.
Một nhân vật khác là ông Ngô Văn Tuấn, cựu phó chủ tịch tỉnh Thanh Hóa, và báo chí trong nước được dịp nhắc lại những sai phạm trước đây về nâng đỡ không trong sáng của ông này với một hotgirl xứ Thanh.
Một số xin nghỉ cho rằng họ muốn nhường lại cơ hội cho những người trẻ hơn, số nhắc đến trách nhiệm của mình với đất nước trong khi dư luận lại bàn đến những khoản tiền hỗ trợ mà họ nhận được khi tự nguyện xin nghỉ.
Gần nhất, sau vụ sáp nhập các bộ, 1.000 cán bộ, công chức, viên chức Bộ Nông Nghiệp và Môi trường xin nghỉ hưu trước tuổi.
Trong số này có 717 công chức, viên chức, người lao động đã viết đơn xin nghỉ và 283 người có nguyện vọng xin nghỉ "nếu có kinh phí".
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Sự thay đổi ở cấp chính quyền địa phương cũng sẽ ảnh hưởng tới thói quen sinh hoạt, quyền lợi về đất đai, hành chính và dịch vụ công của người dân
Trong trường hợp nhân lực nghỉ hưu để ủng hộ việc tinh gọn, "làm sao để giữ lại được người có trình độ" là một bài toán lớn khác mà chính quyền Việt Nam cần phải giải.
Tình trạng "sáng cắp ô đi, tối cắp ô về" trong bộ máy công chức Việt Nam đã được không ít lãnh đạo chính quyền đề cập nhiều năm trước, và hiện vẫn là một vấn đề chưa được xử lý.
Chính vì thế, cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy hiện tại cũng đặt ra câu hỏi về việc các tiêu chí ai ở, ai đi.
Theo bài viết ngày 4/12/2024 trên báo Đại biểu Nhân dân của Văn phòng Quốc hội, các tiêu chí đánh giá các bộ hiện còn chung chung, ngoài ra còn có sự nể nang, duy tình cố hữu, khiến việc đánh giá trình độ chưa chính xác.
Trước đó một tháng, khi tranh luận tại nghị trường Quốc hội, đại biểu Vũ Trọng Kim (thuộc Đoàn Nam Định) đã tiết lộ rằng: "Có đồng chí bộ trưởng nói với tôi rằng nếu bộ của họ giảm 30-40% biên chế cũng chẳng hề hấn gì."
PGS-TS. Đinh Xuân Thảo, cựu viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp (thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội) cũng có đánh giá tương tự, thể hiện trên một bài viết đăng ngày 2/1/2025 trên báo điện tử Đầu tư.
Ông Thảo chia sẻ rằng qua 40 năm kinh nghiệm làm việc trong khu vực nhà nước, chỉ có khoảng 30% số công chức làm việc hiệu quả, khoảng 40% số công chức làm việc "tàm tạm". Còn lại 30% là số có năng lực hạn chế nên thường lãnh đạo cơ quan, đơn vị ít giao việc và dần dần họ trở thành như người thừa trong cơ quan, đơn vị và hàng ngày họ hầu như không biết làm gì.
"Thực ra, số công chức này chỉ 'sáng cắp ô đi, tối cắp về' đúng nghĩa đối với cơ quan chủ quản của họ thôi, còn thực tế có thể họ tận dụng vị thế, địa vị của cơ quan để 'làm ngoài' và vì vậy họ vẫn có tiền để mua nhà, tậu xe," ông Thảo nhận định.
Ngoài ra, ngay cả khi đã xin nghỉ hưu trước tuổi, một người vẫn có thể làm việc ở các công ty tư nhân. Trong bối cảnh tinh gọn bộ máy hiện nay, họ sẽ rời khu vực nhà nước với một khoản tiền hỗ trợ có thể là không hề nhỏ trong tay.
Có thể thấy, Việt Nam đang đối mặt với hàng loạt thách thức, đến từ khối lượng công việc khổng lồ khi chính quyền quyết định thực hiện sáp nhập tỉnh, bỏ huyện và sáp nhập xã cùng một lúc.
Do đó, nếu không có kế hoạch tốt, việc thực thi có thể không đạt được hiệu quả tối ưu, đồng thời kéo theo những vấn đề, đặc biệt là trong khâu nhân sự.
