Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 11/5 đã ủng hộ lời kêu gọi đàm phán trực tiếp của Tổng thống Nga Vladimir Putin với Ukraine, đi ngược lại thỏa thuận mà chính quyền của ông đã đạt được với các nhà lãnh đạo châu Âu chưa đầy 24 tiếng trước đó.
Ngày 10/5, các nhà lãnh đạo Anh, Pháp, Đức và Ba Lan đã gặp Tổng thống Volodymyr Zelensky và yêu cầu Tổng thống Putin chấp nhận lệnh ngừng bắn 30 ngày, bắt đầu từ 12/5 hoặc sẽ chứng kiến các lệnh trừng phạt gia tăng.
Họ cho biết, Tổng thống Trump đã cùng họ đưa ra lời kêu gọi ngừng bắn, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng. Đặc phái viên của ông Trump về Nga và Ukraine đã đăng tải lại bức ảnh các nhà lãnh đạo châu Âu điện đàm với ông Trump và cho biết lệnh ngừng bắn 30 ngày sẽ khởi đầu cho tiến trình kết thúc xung đột.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters
Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đề xuất khởi động đàm phán trực tiếp tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ vào 15/5 (thứ 5 tuần này). Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết ông sẵn sàng tham gia đàm phán với điều kiện một lệnh ngừng bắn phải được thiết lập trước.
Trên mạng xã hội Truth Social vào 11/5, ông Trump cho biết: "Ukraine nên đồng ý với đề xuất này NGAY LẬP TỨC. Ít nhất họ có thể xác định liệu có thể đạt được thỏa thuận hay không và nếu không, các nhà lãnh đạo châu Âu và Mỹ sẽ theo dõi tình hình và đưa ra quyết định tiếp theo".
Ngay sau đó, ông Zelensky phản hồi rằng Kiev vẫn kỳ vọng vào một lệnh ngừng bắn nhưng ông sẵn sàng gặp ông Putin vào 15/5.
Một số nhà quan sát cho rằng bài đăng của ông Trump đã làm suy yếu nỗ lực duy trì mặt trận thống nhất giữa Ukraine và châu Âu trong đối thoại với Nga.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Friedrich Merz đều lên tiếng trên mạng xã hội vào 11/5, nhấn mạnh rằng không thể có đàm phán nếu chưa có lệnh ngừng bắn.
“Tại Kiev và cùng với Tổng thống Trump, chúng tôi đã đưa ra một đề xuất rõ ràng: ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày, bắt đầu từ thứ 12/5", ông Macron viết trên mạng xã hội X. Theo ông: “Không thể đàm phán khi tiếng súng vẫn vang. Không thể đối thoại khi dân thường vẫn đang bị tấn công. Cần ngừng bắn ngay để bắt đầu tiến trình hòa bình".
Thủ tướng Đức thì cho rằng: “Phía Nga hiện đang phát tín hiệu sẵn sàng đàm phán. Đây là bước đi tích cực đầu tiên nhưng chưa đủ".
“Chúng tôi kỳ vọng Moscow sẽ chấp thuận ngừng bắn. Đây là điều kiện tiên quyết để có một đối thoại thực chất. Không thể đàm phán khi chiến sự còn tiếp diễn", ông Merz nói.
Bài đăng của ông Trump dường như đã khiến đặc phái viên của ông cũng cảm thấy bất ngờ. Đặc phái viên Mỹ về Ukraine Keith Kellogg vẫn tiếp tục thúc đẩy tuyên bố chung được đưa ra vào ngày 10/5. Ông chia sẻ lại phát ngôn của ông Macron và Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon kèm bình luận:
“Ngay cả Thủ tướng New Zealand cũng hiểu điều này. Như Tổng thống Trump đã nhiều lần nhấn mạnh: hãy chấm dứt đổ máu. Một lệnh ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày là bước đầu và trong thời gian đó, hãy khởi động tiến trình đàm phán hòa bình toàn diện. Không thể làm ngược lại", ông Kellogg nói.
Ukraine và các đồng minh châu Âu coi yêu cầu ngừng bắn là đòn gây sức ép lên Tổng thống Putin sau nhiều tháng đàm phán giữa Washington và Moscow không đạt kết quả.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết ông đã điện đàm với ông Putin và sẵn sàng đăng cai tổ chức đối thoại. Ông Erdogan mô tả đây là một “bước ngoặt lịch sử” hướng tới chấm dứt xung đột. Tuy nhiên, ông Erdogan có vẻ ủng hộ lập trường của châu Âu rằng phải có ngừng bắn trước khi tiến hành đàm phán. Ông khẳng định một lệnh ngừng bắn sẽ tạo tiền đề cho các cuộc thương lượng mang tính xây dựng.
Nếu diễn ra, cuộc gặp giữa ông Zelensky và ông Putin sẽ là cuộc gặp đầu tiên kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt vào năm 2022. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu ông Putin có trực tiếp tham dự hay không bởi ông từ lâu đã coi ông Zelensky là “tổng thống bất hợp pháp của một chế độ tân phát xít”.
Với việc chấp thuận gặp mặt Tổng thống Putin, ông Zelensky cũng đang buộc Moscow phải thể hiện rõ lập trường của mình.
Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Washington Post
