Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Kỹ thuật hạ thủy ngang nhiều rủi ro cùng thời gian chế tạo quá gấp rút được cho là nguyên nhân chính khiến chiến hạm 5.000 tấn của Triều Tiên nát đáy khi hạ thủy.
Tuần trước, lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tới Chongjin, địa danh thuộc tỉnh Bắc Hamgyong, nơi được mệnh danh là "Thành phố Thép" của đất nước với một xưởng đóng tàu công nghiệp lớn.
Tại đây, tàu khu trục khổng lồ lớp Choe Hyon đang chờ sẵn để hạ thủy. Một lễ đài danh dự dành cho khách VIP được dựng lên cạnh cảng. Các quan chức cấp cao chờ đợi trong niềm hân hoan. Tuy nhiên, sự kiện đáng nhẽ để ăn mừng lại biến thành thảm họa.
Xem toàn màn hình
Tàu chiến Triều Tiên sau sự cố hạ thủy tại nhà máy đóng tàu ở Chongjin ngày 21/5. Ảnh: Airbus Defense and Space
Trong quá trình hạ thủy, chiếc tàu khu trục 5.000 tấn mất thăng bằng, trượt xuống nước rồi lật nghiêng, với phần mũi vẫn mắc kẹt trên triền nghiêng. Sự việc khiến ông Kim, người đang nỗ lực hiện đại hóa hạm đội hải quân của đất nước, giận dữ. Theo truyền thông nhà nước Triều Tiên, 4 quan chức đã bị bắt vì "phạm lỗi không thể dung thứ".
Sau sự cố, mọi bằng chứng, từ hình ảnh vệ tinh đến đánh giá, phân tích của chuyên gia hải quân hay tuyên bố từ giới chức Triều Tiên, đều chỉ ra rằng thảm họa là hệ quả của nhiều sai lầm kỹ thuật, như phương pháp hạ thủy bất thường, tiến độ đóng tàu quá gấp rút, cũng như việc chiến hạm đã bị quá tải vũ khí.
"Tôi chưa từng chứng kiến thất bại nào như vậy", Mark Cancian, cựu đại tá thủy quân lục chiến Mỹ, hiện công tác tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định.
Chiến hạm dài hơn 140 m này là khu trục hạm thứ hai thuộc lớp Choe Hyon của Triều Tiên, được đóng tại cảng thuộc thành phố Chongjin, phía đông bắc đất nước, trung tâm vận tải lớn gần biên giới Nga. Cách đó không xa là nhà máy thép lớn nhất Triều Tiên. Tàu chở dầu và lúa mì tấp nập trên các tuyến đường thủy xung quanh cảng.
Vài ngày trước cuộc hạ thủy hôm 21/5, hình ảnh vệ tinh cho thấy con tàu nằm cạnh bến, đặt trên một đường trượt dốc được thiết kế để hạ thủy xuống con kênh hẹp cạnh đó. Từ hình ảnh vệ tinh, có thể thấy các kỹ sư tại xưởng đóng tàu này đã chọn cách "hạ thủy ngang" vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro, thay vì các phương pháp khác phổ biến hơn.
Tàu chiến Triều Tiên nằm ngang cạnh bến tại nhà máy đóng tàu ở Chongjin trước khi xảy ra sự cố hôm 21/5. Ảnh: Planet Labs
Các chuyên gia hải quân cho biết kỹ thuật hạ thủy ngang thường được sử dụng với tàu chở hàng hoặc tàu chở dầu, bởi những loại tàu này có đáy phẳng hơn, giúp chúng dễ giữ thăng bằng hơn sau khi trượt xuống nước. Nó tương đối rủi ro với chiến hạm do thân tàu chiến được thiết kế hẹp nhằm tăng tốc độ di chuyển. Ngoài ra, chúng còn được trang bị nhiều hệ thống vũ khí cồng kềnh phía trên, khiến việc giữ thăng bằng trở nên khó khăn.
Ngay cả hải quân Mỹ, Hàn Quốc cũng thường tránh phương pháp hạ thủy ngang cho các tàu chiến lớn vì có lựa chọn khác an toàn và ổn định hơn, đó là hạ thủy bằng ụ nổi. Theo phương pháp này, tàu được đóng trong các ụ nổi khổng lồ và giới chức sau đó chỉ cần bơm nước vào ụ để con tàu tự nổi lên và di chuyển ra ngoài.
Vài tuần trước, chính quyền Triều Tiên cũng sử dụng chính kỹ thuật trên để hạ thủy thành công chiến hạm lớp Choe Hyon đầu tiên tại thành phố cảng Nampo, phía tây đất nước, nơi có cơ sở lớn hơn và hiện đại hơn so với xưởng ở Chongjin.
Do xưởng ở Chongjin khá chật hẹp và vùng nước xung quanh khá nông, các kỹ sư đã quyết định áp dụng phương pháp hạ thủy ngang, với ưu điểm là tiết kiệm chi phí và không đòi hỏi thiết bị tiên tiến.
Giới chuyên gia nhận định, ngay cả khi hạ thủy ngang thành công, con tàu cũng sẽ chao đảo dữ dội trước khi ổn định trên mặt nước. Năm 2013, tàu chiến đấu ven biển USS Milwaukee của hải quân Mỹ cũng được hạ thủy ngang song nó nhỏ hơn đáng kể so với chiến hạm Triều Tiên bị lật, chỉ nặng khoảng 3.400 tấn và dài khoảng 118 m.
Tuần trước, lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tới Chongjin, địa danh thuộc tỉnh Bắc Hamgyong, nơi được mệnh danh là "Thành phố Thép" của đất nước với một xưởng đóng tàu công nghiệp lớn.
Tại đây, tàu khu trục khổng lồ lớp Choe Hyon đang chờ sẵn để hạ thủy. Một lễ đài danh dự dành cho khách VIP được dựng lên cạnh cảng. Các quan chức cấp cao chờ đợi trong niềm hân hoan. Tuy nhiên, sự kiện đáng nhẽ để ăn mừng lại biến thành thảm họa.
Tàu chiến Triều Tiên sau sự cố hạ thủy tại nhà máy đóng tàu ở Chongjin ngày 21/5. Ảnh: Airbus Defense and Space
Trong quá trình hạ thủy, chiếc tàu khu trục 5.000 tấn mất thăng bằng, trượt xuống nước rồi lật nghiêng, với phần mũi vẫn mắc kẹt trên triền nghiêng. Sự việc khiến ông Kim, người đang nỗ lực hiện đại hóa hạm đội hải quân của đất nước, giận dữ. Theo truyền thông nhà nước Triều Tiên, 4 quan chức đã bị bắt vì "phạm lỗi không thể dung thứ".
Sau sự cố, mọi bằng chứng, từ hình ảnh vệ tinh đến đánh giá, phân tích của chuyên gia hải quân hay tuyên bố từ giới chức Triều Tiên, đều chỉ ra rằng thảm họa là hệ quả của nhiều sai lầm kỹ thuật, như phương pháp hạ thủy bất thường, tiến độ đóng tàu quá gấp rút, cũng như việc chiến hạm đã bị quá tải vũ khí.
"Tôi chưa từng chứng kiến thất bại nào như vậy", Mark Cancian, cựu đại tá thủy quân lục chiến Mỹ, hiện công tác tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định.
Chiến hạm dài hơn 140 m này là khu trục hạm thứ hai thuộc lớp Choe Hyon của Triều Tiên, được đóng tại cảng thuộc thành phố Chongjin, phía đông bắc đất nước, trung tâm vận tải lớn gần biên giới Nga. Cách đó không xa là nhà máy thép lớn nhất Triều Tiên. Tàu chở dầu và lúa mì tấp nập trên các tuyến đường thủy xung quanh cảng.
Vài ngày trước cuộc hạ thủy hôm 21/5, hình ảnh vệ tinh cho thấy con tàu nằm cạnh bến, đặt trên một đường trượt dốc được thiết kế để hạ thủy xuống con kênh hẹp cạnh đó. Từ hình ảnh vệ tinh, có thể thấy các kỹ sư tại xưởng đóng tàu này đã chọn cách "hạ thủy ngang" vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro, thay vì các phương pháp khác phổ biến hơn.
Tàu chiến Triều Tiên nằm ngang cạnh bến tại nhà máy đóng tàu ở Chongjin trước khi xảy ra sự cố hôm 21/5. Ảnh: Planet Labs
Các chuyên gia hải quân cho biết kỹ thuật hạ thủy ngang thường được sử dụng với tàu chở hàng hoặc tàu chở dầu, bởi những loại tàu này có đáy phẳng hơn, giúp chúng dễ giữ thăng bằng hơn sau khi trượt xuống nước. Nó tương đối rủi ro với chiến hạm do thân tàu chiến được thiết kế hẹp nhằm tăng tốc độ di chuyển. Ngoài ra, chúng còn được trang bị nhiều hệ thống vũ khí cồng kềnh phía trên, khiến việc giữ thăng bằng trở nên khó khăn.
Ngay cả hải quân Mỹ, Hàn Quốc cũng thường tránh phương pháp hạ thủy ngang cho các tàu chiến lớn vì có lựa chọn khác an toàn và ổn định hơn, đó là hạ thủy bằng ụ nổi. Theo phương pháp này, tàu được đóng trong các ụ nổi khổng lồ và giới chức sau đó chỉ cần bơm nước vào ụ để con tàu tự nổi lên và di chuyển ra ngoài.
Vài tuần trước, chính quyền Triều Tiên cũng sử dụng chính kỹ thuật trên để hạ thủy thành công chiến hạm lớp Choe Hyon đầu tiên tại thành phố cảng Nampo, phía tây đất nước, nơi có cơ sở lớn hơn và hiện đại hơn so với xưởng ở Chongjin.
Do xưởng ở Chongjin khá chật hẹp và vùng nước xung quanh khá nông, các kỹ sư đã quyết định áp dụng phương pháp hạ thủy ngang, với ưu điểm là tiết kiệm chi phí và không đòi hỏi thiết bị tiên tiến.
Giới chuyên gia nhận định, ngay cả khi hạ thủy ngang thành công, con tàu cũng sẽ chao đảo dữ dội trước khi ổn định trên mặt nước. Năm 2013, tàu chiến đấu ven biển USS Milwaukee của hải quân Mỹ cũng được hạ thủy ngang song nó nhỏ hơn đáng kể so với chiến hạm Triều Tiên bị lật, chỉ nặng khoảng 3.400 tấn và dài khoảng 118 m.
