Mr. Dậu
Người phá đò sông Đà

Tại sao Mỹ chọn Hàn Quốc thay vì miền Nam Việt Nam?
Mỹ không hoàn toàn “chọn” Hàn Quốc thay cho VNCH, nhưng rõ ràng Hàn Quốc nhận được sự ưu tiên chiến lược lâu dài hơn và đạt được thành công lớn hơn trong việc phát triển kinh tế, chính trị, và quân sự so với VNCH. Dưới đây là các lý do chính, phân tích qua lăng kính lịch sử, chính trị, và quan hệ quốc tế:
A. Yếu tố địa chính trị
Mỹ không hoàn toàn “chọn” Hàn Quốc thay cho VNCH, nhưng rõ ràng Hàn Quốc nhận được sự ưu tiên chiến lược lâu dài hơn và đạt được thành công lớn hơn trong việc phát triển kinh tế, chính trị, và quân sự so với VNCH. Dưới đây là các lý do chính, phân tích qua lăng kính lịch sử, chính trị, và quan hệ quốc tế:
A. Yếu tố địa chính trị
- Vị trí chiến lược của Hàn Quốc:
- Hàn Quốc nằm ở Đông Bắc Á, sát với Nhật Bản (đồng minh then chốt của Mỹ) và đối diện trực tiếp với Trung Quốc, Liên Xô, và Bắc Triều Tiên. Điều này khiến Hàn Quốc trở thành một tiền đồn quan trọng trong việc kiềm chế ******** ở khu vực Thái Bình Dương.
- VNCH, dù quan trọng ở Đông Nam Á, không có vị trí địa lý trực tiếp giáp ranh với các cường quốc ******** lớn (Trung Quốc cách xa qua miền Bắc). Đông Nam Á được Mỹ xem là “vùng ngoại vi” so với Đông Bắc Á, nơi Nhật Bản và Hàn Quốc là trung tâm kinh tế và quân sự.
- Lý thuyết Domino: Mỹ tin rằng nếu Hàn Quốc rơi vào tay Bắc Triều Tiên, Nhật Bản và toàn bộ Thái Bình Dương sẽ bị đe dọa. Trong khi đó, thất bại ở Việt Nam được xem là tổn thất danh dự nhưng không ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh quốc gia Mỹ.
- Sự ổn định của Hàn Quốc:
- Dù Hàn Quốc dưới thời Park Chung-hee (1961-1979) là một chế độ độc tài, Park được Mỹ đánh giá là một lãnh đạo mạnh mẽ, có tầm nhìn, và hiệu quả trong quản lý. Ông thực hiện các cải cách kinh tế (kế hoạch 5 năm, xuất khẩu) và ổn định chính trị, giúp Hàn Quốc chuyển từ một nước nghèo (GDP bình quân đầu người 100 USD năm 1960) thành “con rồng châu Á” (GDP bình quân 1.000 USD vào 1980).
- VNCH, ngược lại, thiếu lãnh đạo thống nhất. Ngô Đình Diệm bị lật đổ năm 1963, và các chính quyền kế nhiệm (Nguyễn Khánh, Nguyễn Văn Thiệu) không thể kiểm soát tham nhũng, bất ổn chính trị, và chia rẽ tôn giáo (Phật giáo-Công giáo). Các báo cáo của CIA (Pentagon Papers) chỉ trích VNCH vì thiếu sự đoàn kết và phụ thuộc quá mức vào Mỹ.
- Hỗ trợ dân chúng:
- Ở Hàn Quốc, mối đe dọa từ Bắc Triều Tiên tạo ra sự đồng thuận quốc gia chống cộng, giúp Park Chung-hee củng cố quyền lực. Người dân Hàn Quốc ủng hộ cải cách kinh tế và hiện đại hóa.
- Ở VNCH, chính quyền không giành được lòng dân, đặc biệt là nông dân (70-80% dân số). Các chính sách cải cách ruộng đất thất bại, và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam (Việt Cộng) thu hút sự ủng hộ của nhiều người dân nông thôn.
- Tiềm năng phát triển của Hàn Quốc:
- Hàn Quốc có nền tảng văn hóa và giáo dục mạnh (tỷ lệ biết chữ cao, truyền thống Khổng giáo đề cao học tập), giúp họ tiếp nhận nhanh chóng công nghệ và đầu tư từ Mỹ, Nhật Bản. Các tập đoàn như Samsung, Hyundai phát triển từ những năm 1960 nhờ chính sách xuất khẩu của Park.
- Mỹ và Nhật Bản đầu tư mạnh vào Hàn Quốc (hàng tỷ USD viện trợ kinh tế, vay vốn ưu đãi), giúp xây dựng cơ sở hạ tầng và công nghiệp. Hàn Quốc trở thành mô hình thành công của kinh tế thị trường chống lại mô hình ********.
- Hạn chế của VNCH:
- Kinh tế VNCH phụ thuộc nặng vào viện trợ Mỹ (chiếm 50-60% ngân sách quốc gia), nhưng phần lớn bị thất thoát do tham nhũng hoặc dùng cho quân sự thay vì phát triển công nghiệp. Theo World Bank, GDP bình quân đầu người của miền Nam chỉ khoảng 200-300 USD vào những năm 1970, thấp hơn nhiều so với Hàn Quốc.
- VNCH không có các chính sách xuất khẩu mạnh mẽ như Hàn Quốc, và chiến tranh liên tục (Việt Cộng, miền Bắc) cản trở đầu tư dài hạn.
- Khả năng tự vệ của Hàn Quốc:
- Hàn Quốc xây dựng một quân đội mạnh (khoảng 600.000 lính vào 1970), được Mỹ huấn luyện và trang bị tốt. Họ tự bảo vệ biên giới với Bắc Triều Tiên (DMZ) và giảm dần phụ thuộc vào quân Mỹ sau những năm 1960.
- VNCH, dù có quân đội lớn (khoảng 1 triệu lính), lại phụ thuộc vào không quân và hậu cần của Mỹ. Khi Mỹ rút quân sau Hiệp định Paris (1973), VNCH không thể chống lại miền Bắc, vốn được Liên Xô và Trung Quốc hỗ trợ mạnh.
- Cam kết của Mỹ:
- Mỹ duy trì quân đội lâu dài ở Hàn Quốc (28.000 lính hiện nay, 2025) vì Hàn Quốc là đồng minh chiến lược ở Đông Bắc Á. Ở Việt Nam, áp lực chính trị trong nước (phong trào phản chiến) buộc Mỹ rút quân, bỏ rơi VNCH.
- Đoàn kết xã hội: Hàn Quốc có sự đồng nhất về văn hóa và ngôn ngữ, giúp dễ dàng thực hiện các chính sách quốc gia. VNCH đối mặt với chia rẽ tôn giáo (Phật giáo, Công giáo), vùng miền (người Bắc di cư, người Nam bản địa), và xung đột chính trị.
- Tâm lý chống cộng: Người dân Hàn Quốc có động lực mạnh mẽ chống lại Bắc Triều Tiên do ký ức về Chiến tranh Triều Tiên (1950-1953). Ở VNCH, nhiều người dân không xem Việt Cộng hoặc miền Bắc là “kẻ thù”, mà coi chiến tranh là vấn đề nội bộ, làm giảm tinh thần chiến đấu.
- Hàn Quốc: Các đồng minh như Nhật Bản và châu Âu ủng hộ Hàn Quốc vì vị trí chiến lược và tiềm năng kinh tế. Liên Xô và Trung Quốc không can thiệp mạnh vào Hàn Quốc sau Chiến tranh Triều Tiên.
- VNCH: Chiến tranh Việt Nam trở thành tâm điểm quốc tế, với phong trào phản chiến mạnh mẽ ở Mỹ, châu Âu, và thậm chí trong Liên Hợp Quốc. Điều này gây áp lực lớn lên Mỹ, buộc họ phải rút quân và giảm hỗ trợ VNCH sau 1973.