Don Jong Un
Thôi vậy thì bỏ
Khi Tổng thống Trump xóa nhòa ranh giới giữa chính trị và kinh doanh – đe dọa áp thuế quan cao đối với các đối tác thương mại – các chính phủ cảm thấy buộc phải ủng hộ các dự án liên quan đến Trump.
Ông Trương bên cạnh những ngôi mộ gia tộc sẽ bị di dời nhường chỗ cho sân golf của Trump. Ảnh: Linh Phạm, NY Times
Khi các quan chức tại quê hương của nhà lãnh đạo cấp cao nhất Việt Nam gần đây đã đi từng nhà, thúc giục người dân ký các lá thư đồng ý với kế hoạch của Tổ chức Trump về một cộng đồng chơi golf mới, ông Lê Văn Trương muốn từ chối.
Các tài liệu quy hoạch hứa hẹn một “chuẩn mực mới về sự xa xỉ, giải trí và kinh doanh”. Ông Trương, 54 tuổi, đã hình dung ra một điều khác: đó là việc xoá sổ một nghĩa trang nơi năm thế hệ tổ tiên của ông đang an nghỉ, đồng thời mất đi vùng đất nông nghiệp màu mỡ đã nuôi sống các gia đình địa phương trong nhiều thế kỷ.
Tuy nhiên, ông vẫn ký, bởi vì, như ông nói, “Tôi không thể làm gì được”.
Cánh đồng lúa sẽ thành khách sạn và sân golf Trump. Ảnh: Linh Phạm, NY Times
Trump nói rằng chức Tổng thống và công việc kinh doanh của ông là tách biệt, ông Trương nói. “Nhưng ông ấy có quyền làm bất cứ điều gì ông ấy muốn”.
Khu phức hợp sân golf trị giá 1,5 tỷ USD bên ngoài thủ đô Hà Nội này, cũng như các kế hoạch xây dựng tòa nhà chọc trời của Trump tại Thành phố Hồ Chí Minh, là những dự án đầu tiên của gia đình Trump tại Việt Nam — một phần của doanh nghiệp kiếm tiền toàn cầu mà không gia đình của một tổng thống Mỹ đương nhiệm nào từng thử sức ở quy mô này. Và khi chiến dịch đó khiến gia đình Trump giàu hơn, nó cũng làm méo mó cách các quốc gia tương tác với Hoa Kỳ.
Để đẩy nhanh quá trình phát triển của Trump, các chuyên gia pháp lý cho biết Việt Nam đã phớt lờ luật pháp của chính mình, đưa ra những nhượng bộ hào phóng hơn cả những gì mà ngay cả những người dân Việt Nam có mối quan hệ thân cận nhất từng nhận được. Trong một lá thư mà tờ The New York Times có được, các quan chức Việt Nam đã tuyên bố rõ ràng rằng dự án này cần sự hỗ trợ đặc biệt từ các cấp cao nhất của chính phủ Việt Nam vì nó “đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ chính quyền Trump và cá nhân Tổng thống Donald Trump”.
Và các quan chức Việt Nam đã thúc đẩy quá trình phát triển trong một thời điểm ngoại giao có rủi ro cao. Họ phải đối mặt với áp lực lớn để đạt được một thỏa thuận thương mại nhằm ngăn chặn mối đe dọa về mức thuế quan cao của Tổng thống Trump, sẽ ảnh hưởng đến khoảng 30 phần trăm kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.
Eric Trump, con trai thứ hai của tổng thống, là trung tâm của vụ việc. Anh này đã đến Việt Nam để khởi công dự án sân golf vào thứ Tư, chưa đầy một năm sau khi gặp đối tác xây dựng địa phương, Đặng Thanh Tâm. Bên trong một căn lều có mặt tiền dát vàng, Eric Trump nói với khách mời, bao gồm cả Thủ tướng nước này, rằng “gia đình Trump sẽ khiến các bạn rất, rất tự hào”.
Nhà Trắng cho biết trong một tuyên bố qua email rằng “Tất cả các cuộc thảo luận thương mại của Tổng thống đều hoàn toàn không liên quan đến Tổ chức Trump”. Họ lập luận rằng không có vấn đề đạo đức nào vì gia đình tổng thống phát triển khoảng 20 bất động sản mang thương hiệu Trump trên toàn thế giới, vì các con trai của tổng thống điều hành các doanh nghiệp. Tuy nhiên, báo cáo công khai tài chính của Tổng thống Trump cho thấy ông vẫn hưởng lợi về mặt tài chính từ hầu hết các dự án này.
Eric Trump, người không trả lời yêu cầu phỏng vấn, đã khẳng định rằng anh chỉ đang làm công việc của mình là phát triển bất động sản. Các quan chức Việt Nam cho biết việc ưu tiên các dự án của Trump sẽ hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế của đất nước.
Nhưng khi quá trình đàm phán diễn ra nhanh hơn và xung đột với các mối đe dọa của Hoa Kỳ đối với thương mại tự do, ranh giới giữa Trump với tư cách là tổng thống và Trump với tư cách là ông chủ hiện được các nhà ngoại giao, quan chức thương mại và các tập đoàn trên toàn thế giới coi là quá mờ nhạt đến mức các chính phủ cảm thấy bắt buộc phải ủng hộ bất cứ điều gì liên quan đến Trump hơn bao giờ hết.
Trong khi các thỏa thuận khác của Trump đang diễn ra ở Serbia, Indonesia và Trung Đông, Việt Nam đã trở thành một nghiên cứu điển hình về cách thương hiệu Trump gây ảnh hưởng và giành lợi thế, thách thức các chuẩn mực địa phương và khuyến khích các nhà lãnh đạo vội vàng phê duyệt để làm hài lòng gia đình Trump.
Với các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra căng thẳng, các quan chức Việt Nam đã cho phép dự án Trump khởi công mà không hoàn thành ít nhất nửa tá các bước theo yêu cầu của pháp luật, từ việc đảm bảo toàn bộ đất đai và tài chính cho đến tiến hành đánh giá tác động môi trường.
Quá trình này thường mất từ hai đến bốn năm. Nhưng hồ sơ cho thấy các tài liệu lập kế hoạch ban đầu chỉ được nộp ba tháng trước sự kiện hôm thứ Tư, được tổ chức trên khu đất mới san lấp dưới một cổng vòm thông báo “Lễ khởi công của Trump International, Hưng Yên”.
Bộ Ngoại giao Việt Nam không trả lời các câu hỏi về tính hợp pháp của dự án.
Người dân tụ tập bên ngoài khu vực phát triển để theo dõi lễ động thổ đã bị cảnh sát giữ ở khoảng cách xa. Nhiều người lo lắng rằng sinh kế và đất đai của họ sẽ sớm bị tước đoạt. Năm mươi năm sau khi kết thúc cuộc chiến tàn khốc với Hoa Kỳ, họ cho biết họ sợ trở thành người bị thua thiệt ngoài dự kiến trong cách tiếp cận mới của chủ nghĩa Trumpism, hành động nhanh chóng và bất chấp các quy tắc, tiếp tục tiến triển.
Chiếm đất để xây biệt thự
Trong chế độ ******** của Việt Nam, tất cả đất đai đều thuộc sở hữu của người dân và được nhà nước quản lý hoặc cho thuê. Hầu hết đất đai cho dự án sân golf vẫn thuộc quyền sở hữu của các gia đình. Tại huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên – nơi dự án Trump sẽ chiếm gần bốn dặm vuông dọc theo sông Hồng – một cảm giác bị phản bội đã lan truyền.
Trong các cuộc họp ở thị trấn vào đầu tháng 4, các quan chức đã nói với hàng trăm cư dân rằng mức giá tốt nhất mà họ có thể mong đợi chỉ bằng khoảng một nửa mức giá đất của họ ngay cả trước khi dự án sân golf được công bố vào tháng 10.
Giữa tiếng la ó phẫn nộ tại một cuộc họp, gần như tất cả mọi người đều bỏ ra về. Tin tức về mức giá được đưa ra lan truyền khắp các con phố và vào các cánh đồng. Sự phản đối đã trở nên gay gắt hơn khi nông dân lo sợ mất khoản đầu tư vào cây non mất nhiều năm để trưởng thành và sự an toàn mà mảnh đất đã mang lại kế sinh nhai cho họ nhiều thế hệ.
“Họ không lắng nghe chúng tôi”, bà Lê Thị Thanh, 57 tuổi, đang ngồi xổm để ghép những cây mãng cầu xiêm non cho biết vào một buổi chiều nóng nực gần đây. “Họ chỉ đến đây và áp đặt ý chí của họ”.
Quy trình phê duyệt xây dựng của Việt Nam được cho là sẽ bắt đầu bằng sự giám sát độc lập vì lợi ích công cộng ở cấp huyện và cấp tỉnh. Trên thực tế, như các cuộc phỏng vấn và tài liệu của chính phủ cho thấy, rất ít khi điều đó xảy ra và Luật quy hoạch đã bị gạt sang một bên.
Sau lá thư ngày 20 tháng 3 từ các quan chức tỉnh cho biết: dự án cần được xử lý đặc biệt, các tài liệu cho thấy chính phủ đã cắt bớt ý kiến của công chúng và không tuân theo các quy tắc thông thường về việc sử dụng công quỹ cho nghiên cứu sơ bộ. Các chuyên gia pháp lý cho biết dự án này xung đột với quy hoạch tổng thể nhà ở của tỉnh. Toàn bộ khu phức hợp, với các biệt thự do Tập đoàn Trump thiết kế và 1 sân golf 36 lỗ tại một trong bốn khu phát triển, các công viên giải trí và một khu thương mại đô thị, dự kiến sẽ thu hút thêm 35.000 cư dân.
Trên hết, dự án được quy hoạch tại một khu vực ven sông đã bị ngập lụt trong một cơn bão vào năm ngoái và còn rải rác các loại đạn dược chưa nổ từ Chiến tranh Việt Nam. Một quả bom nặng 200 pound đã được phát hiện cách đây sáu tháng.
Tuy nhiên, vào ngày 15 tháng 5, chỉ hơn ba tháng sau khi nộp đơn chính thức đầu tiên, chính quyền Trung ương Việt Nam đã kết thúc sớm quá trình lập kế hoạch để cho phép đầu tư và một sự kiện mang tính đột phá – như lá thư vào tháng 3 đã yêu cầu – phù hợp với yêu cầu của Eric Trump và tránh “bỏ lỡ cơ hội tận dụng sự ủng hộ của chính quyền Donald Trump”.
Ngay ngày hôm đó, người dân đổ xô đến địa điểm động thổ, chỉ để thấy rằng một số công trình đã bắt đầu. Trên các bức hình, một chiếc Rolls-Royce Phantom màu đen (trị giá khoảng 500.000 đô la, thuộc sở hữu của đối tác Trump, ông Tâm) đậu gần các máy xúc, chỉ cách nghĩa trang gia đình ông Trương và mảnh đất nơi các gia đình đang canh tác chừng 100 yard.
Tại lễ động thổ, Thủ tướng Phạm Minh Chính có vẻ nhạy cảm với khả năng phản ứng dữ dội của công chúng, bất chấp quyền lực của nhà nước độc đảng, người dân không ngại phản đối việc bị buộc phải rời khỏi nơi họ sống và làm việc.
Lên tiếng trước đám đông gồm các chủ ngân hàng, tướng lĩnh và những người được Trump mời đến trong bộ vest hoặc những đôi giày cao gót lấp lánh, ông Chính đã chỉ thị cho chính quyền tỉnh phải đảm bảo rằng những người hy sinh tài sản sẽ “có cuộc sống mới và ngôi nhà mới tốt hơn ngôi nhà cũ của họ”.
Ông Trương bên cạnh những ngôi mộ gia tộc sẽ bị di dời nhường chỗ cho sân golf của Trump. Ảnh: Linh Phạm, NY TimesKhi các quan chức tại quê hương của nhà lãnh đạo cấp cao nhất Việt Nam gần đây đã đi từng nhà, thúc giục người dân ký các lá thư đồng ý với kế hoạch của Tổ chức Trump về một cộng đồng chơi golf mới, ông Lê Văn Trương muốn từ chối.
Các tài liệu quy hoạch hứa hẹn một “chuẩn mực mới về sự xa xỉ, giải trí và kinh doanh”. Ông Trương, 54 tuổi, đã hình dung ra một điều khác: đó là việc xoá sổ một nghĩa trang nơi năm thế hệ tổ tiên của ông đang an nghỉ, đồng thời mất đi vùng đất nông nghiệp màu mỡ đã nuôi sống các gia đình địa phương trong nhiều thế kỷ.
Tuy nhiên, ông vẫn ký, bởi vì, như ông nói, “Tôi không thể làm gì được”.
Trump nói rằng chức Tổng thống và công việc kinh doanh của ông là tách biệt, ông Trương nói. “Nhưng ông ấy có quyền làm bất cứ điều gì ông ấy muốn”.
Khu phức hợp sân golf trị giá 1,5 tỷ USD bên ngoài thủ đô Hà Nội này, cũng như các kế hoạch xây dựng tòa nhà chọc trời của Trump tại Thành phố Hồ Chí Minh, là những dự án đầu tiên của gia đình Trump tại Việt Nam — một phần của doanh nghiệp kiếm tiền toàn cầu mà không gia đình của một tổng thống Mỹ đương nhiệm nào từng thử sức ở quy mô này. Và khi chiến dịch đó khiến gia đình Trump giàu hơn, nó cũng làm méo mó cách các quốc gia tương tác với Hoa Kỳ.
Để đẩy nhanh quá trình phát triển của Trump, các chuyên gia pháp lý cho biết Việt Nam đã phớt lờ luật pháp của chính mình, đưa ra những nhượng bộ hào phóng hơn cả những gì mà ngay cả những người dân Việt Nam có mối quan hệ thân cận nhất từng nhận được. Trong một lá thư mà tờ The New York Times có được, các quan chức Việt Nam đã tuyên bố rõ ràng rằng dự án này cần sự hỗ trợ đặc biệt từ các cấp cao nhất của chính phủ Việt Nam vì nó “đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ chính quyền Trump và cá nhân Tổng thống Donald Trump”.
Và các quan chức Việt Nam đã thúc đẩy quá trình phát triển trong một thời điểm ngoại giao có rủi ro cao. Họ phải đối mặt với áp lực lớn để đạt được một thỏa thuận thương mại nhằm ngăn chặn mối đe dọa về mức thuế quan cao của Tổng thống Trump, sẽ ảnh hưởng đến khoảng 30 phần trăm kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.
Eric Trump, con trai thứ hai của tổng thống, là trung tâm của vụ việc. Anh này đã đến Việt Nam để khởi công dự án sân golf vào thứ Tư, chưa đầy một năm sau khi gặp đối tác xây dựng địa phương, Đặng Thanh Tâm. Bên trong một căn lều có mặt tiền dát vàng, Eric Trump nói với khách mời, bao gồm cả Thủ tướng nước này, rằng “gia đình Trump sẽ khiến các bạn rất, rất tự hào”.
Nhà Trắng cho biết trong một tuyên bố qua email rằng “Tất cả các cuộc thảo luận thương mại của Tổng thống đều hoàn toàn không liên quan đến Tổ chức Trump”. Họ lập luận rằng không có vấn đề đạo đức nào vì gia đình tổng thống phát triển khoảng 20 bất động sản mang thương hiệu Trump trên toàn thế giới, vì các con trai của tổng thống điều hành các doanh nghiệp. Tuy nhiên, báo cáo công khai tài chính của Tổng thống Trump cho thấy ông vẫn hưởng lợi về mặt tài chính từ hầu hết các dự án này.
Eric Trump, người không trả lời yêu cầu phỏng vấn, đã khẳng định rằng anh chỉ đang làm công việc của mình là phát triển bất động sản. Các quan chức Việt Nam cho biết việc ưu tiên các dự án của Trump sẽ hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế của đất nước.
Nhưng khi quá trình đàm phán diễn ra nhanh hơn và xung đột với các mối đe dọa của Hoa Kỳ đối với thương mại tự do, ranh giới giữa Trump với tư cách là tổng thống và Trump với tư cách là ông chủ hiện được các nhà ngoại giao, quan chức thương mại và các tập đoàn trên toàn thế giới coi là quá mờ nhạt đến mức các chính phủ cảm thấy bắt buộc phải ủng hộ bất cứ điều gì liên quan đến Trump hơn bao giờ hết.
Trong khi các thỏa thuận khác của Trump đang diễn ra ở Serbia, Indonesia và Trung Đông, Việt Nam đã trở thành một nghiên cứu điển hình về cách thương hiệu Trump gây ảnh hưởng và giành lợi thế, thách thức các chuẩn mực địa phương và khuyến khích các nhà lãnh đạo vội vàng phê duyệt để làm hài lòng gia đình Trump.
Với các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra căng thẳng, các quan chức Việt Nam đã cho phép dự án Trump khởi công mà không hoàn thành ít nhất nửa tá các bước theo yêu cầu của pháp luật, từ việc đảm bảo toàn bộ đất đai và tài chính cho đến tiến hành đánh giá tác động môi trường.
Quá trình này thường mất từ hai đến bốn năm. Nhưng hồ sơ cho thấy các tài liệu lập kế hoạch ban đầu chỉ được nộp ba tháng trước sự kiện hôm thứ Tư, được tổ chức trên khu đất mới san lấp dưới một cổng vòm thông báo “Lễ khởi công của Trump International, Hưng Yên”.
Bộ Ngoại giao Việt Nam không trả lời các câu hỏi về tính hợp pháp của dự án.
Người dân tụ tập bên ngoài khu vực phát triển để theo dõi lễ động thổ đã bị cảnh sát giữ ở khoảng cách xa. Nhiều người lo lắng rằng sinh kế và đất đai của họ sẽ sớm bị tước đoạt. Năm mươi năm sau khi kết thúc cuộc chiến tàn khốc với Hoa Kỳ, họ cho biết họ sợ trở thành người bị thua thiệt ngoài dự kiến trong cách tiếp cận mới của chủ nghĩa Trumpism, hành động nhanh chóng và bất chấp các quy tắc, tiếp tục tiến triển.
Chiếm đất để xây biệt thự
Trong chế độ ******** của Việt Nam, tất cả đất đai đều thuộc sở hữu của người dân và được nhà nước quản lý hoặc cho thuê. Hầu hết đất đai cho dự án sân golf vẫn thuộc quyền sở hữu của các gia đình. Tại huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên – nơi dự án Trump sẽ chiếm gần bốn dặm vuông dọc theo sông Hồng – một cảm giác bị phản bội đã lan truyền.
Trong các cuộc họp ở thị trấn vào đầu tháng 4, các quan chức đã nói với hàng trăm cư dân rằng mức giá tốt nhất mà họ có thể mong đợi chỉ bằng khoảng một nửa mức giá đất của họ ngay cả trước khi dự án sân golf được công bố vào tháng 10.
Giữa tiếng la ó phẫn nộ tại một cuộc họp, gần như tất cả mọi người đều bỏ ra về. Tin tức về mức giá được đưa ra lan truyền khắp các con phố và vào các cánh đồng. Sự phản đối đã trở nên gay gắt hơn khi nông dân lo sợ mất khoản đầu tư vào cây non mất nhiều năm để trưởng thành và sự an toàn mà mảnh đất đã mang lại kế sinh nhai cho họ nhiều thế hệ.
“Họ không lắng nghe chúng tôi”, bà Lê Thị Thanh, 57 tuổi, đang ngồi xổm để ghép những cây mãng cầu xiêm non cho biết vào một buổi chiều nóng nực gần đây. “Họ chỉ đến đây và áp đặt ý chí của họ”.
Quy trình phê duyệt xây dựng của Việt Nam được cho là sẽ bắt đầu bằng sự giám sát độc lập vì lợi ích công cộng ở cấp huyện và cấp tỉnh. Trên thực tế, như các cuộc phỏng vấn và tài liệu của chính phủ cho thấy, rất ít khi điều đó xảy ra và Luật quy hoạch đã bị gạt sang một bên.
Sau lá thư ngày 20 tháng 3 từ các quan chức tỉnh cho biết: dự án cần được xử lý đặc biệt, các tài liệu cho thấy chính phủ đã cắt bớt ý kiến của công chúng và không tuân theo các quy tắc thông thường về việc sử dụng công quỹ cho nghiên cứu sơ bộ. Các chuyên gia pháp lý cho biết dự án này xung đột với quy hoạch tổng thể nhà ở của tỉnh. Toàn bộ khu phức hợp, với các biệt thự do Tập đoàn Trump thiết kế và 1 sân golf 36 lỗ tại một trong bốn khu phát triển, các công viên giải trí và một khu thương mại đô thị, dự kiến sẽ thu hút thêm 35.000 cư dân.
Trên hết, dự án được quy hoạch tại một khu vực ven sông đã bị ngập lụt trong một cơn bão vào năm ngoái và còn rải rác các loại đạn dược chưa nổ từ Chiến tranh Việt Nam. Một quả bom nặng 200 pound đã được phát hiện cách đây sáu tháng.
Tuy nhiên, vào ngày 15 tháng 5, chỉ hơn ba tháng sau khi nộp đơn chính thức đầu tiên, chính quyền Trung ương Việt Nam đã kết thúc sớm quá trình lập kế hoạch để cho phép đầu tư và một sự kiện mang tính đột phá – như lá thư vào tháng 3 đã yêu cầu – phù hợp với yêu cầu của Eric Trump và tránh “bỏ lỡ cơ hội tận dụng sự ủng hộ của chính quyền Donald Trump”.
Ngay ngày hôm đó, người dân đổ xô đến địa điểm động thổ, chỉ để thấy rằng một số công trình đã bắt đầu. Trên các bức hình, một chiếc Rolls-Royce Phantom màu đen (trị giá khoảng 500.000 đô la, thuộc sở hữu của đối tác Trump, ông Tâm) đậu gần các máy xúc, chỉ cách nghĩa trang gia đình ông Trương và mảnh đất nơi các gia đình đang canh tác chừng 100 yard.
Tại lễ động thổ, Thủ tướng Phạm Minh Chính có vẻ nhạy cảm với khả năng phản ứng dữ dội của công chúng, bất chấp quyền lực của nhà nước độc đảng, người dân không ngại phản đối việc bị buộc phải rời khỏi nơi họ sống và làm việc.
Lên tiếng trước đám đông gồm các chủ ngân hàng, tướng lĩnh và những người được Trump mời đến trong bộ vest hoặc những đôi giày cao gót lấp lánh, ông Chính đã chỉ thị cho chính quyền tỉnh phải đảm bảo rằng những người hy sinh tài sản sẽ “có cuộc sống mới và ngôi nhà mới tốt hơn ngôi nhà cũ của họ”.
