TUG
Người phá đò sông Đà
Ngày 8 tháng 4, Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Singapore - ông Lawrence Wong – đã có bài phát biểu tại Nghị viện nước này về các mức thuế của Hoa Kỳ và tác động của chúng.
Nội dung phát biểu thể hiện quan điểm của Singapore, không nhất thiết trùng hợp với góc nhìn các nước khác, nhưng là tiếng nói đáng tham khảo của giới tinh hoa kỹ trị Quốc đảo Sư Tử về một trật tự thế giới mới đang hình thành.
Bài đáng đọc dù hơi dài.
--------------
Thưa Ngài Chủ tịch,
Chúng ta đã biết từ lâu rằng thế giới đang trong giai đoạn biến động. Những dấu mốc quen thuộc đang dần phai nhạt. Nhưng hình dáng của một hệ thống toàn cầu mới vẫn chưa định hình rõ ràng.
Vì vậy, chúng ta đang ở trong một giai đoạn chuyển giao – đầy bất định, không ổn định và ngày càng trở nên bất an.
Thông báo gần đây về các mức thuế “Ngày Giải phóng” của Hoa Kỳ đã khẳng định thực tế khắc nghiệt này: kỷ nguyên của toàn cầu hóa dựa trên luật lệ và thương mại tự do đã kết thúc.
Đây là một bước ngoặt sâu sắc. Chúng ta đang bước vào một giai đoạn mới trong các vấn đề toàn cầu – một giai đoạn mang tính tùy tiện hơn, bảo hộ hơn và nguy hiểm hơn.
Trong gần 80 năm kể từ khi Thế chiến thứ hai kết thúc, Hoa Kỳ đã là chỗ dựa cho các nền kinh tế thị trường tự do trên thế giới. Nước này đã thúc đẩy thương mại tự do và thị trường mở, đồng thời dẫn dắt các nỗ lực xây dựng một hệ thống thương mại đa phương.
Hệ thống WTO đã mở ra hàng thập kỷ tăng trưởng và ổn định toàn cầu. Nó cho phép thương mại phát triển mạnh mẽ và đưa hàng triệu người thoát khỏi đói nghèo. Điều này mang lại lợi ích cho thế giới – và góp phần vào sức mạnh kinh tế của chính nước Mỹ.
Và xét một cách khách quan, Mỹ vẫn duy trì được vị thế kinh tế vượt trội chưa từng có. Thực tế, Mỹ đã phục hồi nhanh hơn các nền kinh tế tiên tiến khác sau đại dịch Covid; nước này đã vượt xa tất cả các đối thủ lớn trong thế giới công nghiệp phát triển.
Nhưng không phải tất cả người Mỹ đều cảm nhận được điều này về nền kinh tế của họ. Có những thị trấn bị bỏ hoang ở khu vực từng là vành đai công nghiệp phồn thịnh của Mỹ. Có những công nhân mất việc làm, thu nhập đình trệ. Họ tin rằng nền kinh tế Mỹ về cơ bản đã suy yếu.
Sự bất mãn đã bắt đầu lộ rõ từ những năm 1990, khi những người biểu tình làm gián đoạn cuộc họp của WTO tại Seattle.
Nỗi thất vọng càng sâu sắc hơn sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, và gần đây hơn, sau đại dịch Covid.
Nói rõ hơn: hệ thống kinh tế toàn cầu đang cần được cải cách.
Singapore và nhiều quốc gia khác đã kêu gọi thay đổi.
Chúng tôi cũng đã hợp tác với các quốc gia và đối tác có cùng chí hướng tại WTO để cải cách các quy trình của tổ chức này.
Một mối quan ngại lớn ở Mỹ là Trung Quốc – cảm giác rằng Mỹ đã nhượng bộ quá nhiều khi cho phép Trung Quốc gia nhập WTO; và rằng Trung Quốc cạnh tranh không công bằng, chẳng hạn như trợ cấp mạnh tay cho các công ty của mình, dựng lên các rào cản phi thuế quan, và hạn chế tiếp cận thị trường đối với các công ty Mỹ.
Những mối quan ngại này cần được giải quyết trong khuôn khổ của WTO.
Cụ thể, các thỏa thuận thương mại và nhượng bộ được thực hiện trong quá khứ khi Trung Quốc chỉ chiếm 5% nền kinh tế thế giới cần được cập nhật khi hiện nay Trung Quốc chiếm tới 15% GDP toàn cầu.
Và nếu có bất đồng, chúng nên được giải quyết thông qua hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO, vốn đang bị tê liệt và cần khẩn cấp được khôi phục cũng như cải cách.
Nhưng những gì Mỹ đang làm hiện nay không phải là cải cách. Đó là việc từ chối chính hệ thống mà họ đã tạo ra.
Mỹ đã áp dụng mức thuế chung 10% đối với hàng nhập khẩu từ hầu hết các quốc gia. Trên hết, họ còn áp thêm mức thuế cao hơn – lên tới 50% – đối với một số quốc gia, đặc biệt là những nước có thặng dư thương mại với Mỹ.
Theo chính quyền Mỹ, các mức thuế rộng khắp này là cần thiết để sửa chữa mất cân bằng thương mại của nước này. Nhưng việc có thâm hụt thương mại không phải là điều gì sai trái về bản chất. Nó chỉ đơn giản có nghĩa là người tiêu dùng Mỹ đang mua nhiều hàng hóa từ thế giới hơn là thế giới mua từ Mỹ.
Hơn nữa, Mỹ chỉ tập trung nhắm vào thương mại hàng hóa. Điều đó chỉ cho thấy một phần của bức tranh toàn cảnh. Thực tế, Mỹ có thặng dư với nhiều đối tác thương mại trong lĩnh vực dịch vụ – xuất khẩu dịch vụ phần mềm, giáo dục, giải trí, tài chính và kinh doanh. Nhưng sự thật này đã hoàn toàn bị bỏ qua.
Trong trường hợp của Singapore, chúng tôi có hiệp định thương mại tự do (FTA) với Mỹ. Chúng tôi áp mức thuế 0% đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ, và thực tế chúng tôi có thâm hụt thương mại với Mỹ – nghĩa là chúng tôi mua nhiều từ họ hơn họ mua từ chúng tôi.
Nếu các mức thuế này thực sự mang tính tương hỗ, và nếu chúng chỉ nhằm vào những quốc gia có thặng dư thương mại, thì mức thuế áp lên Singapore đáng ra phải là 0%.
Nhưng chúng tôi vẫn phải chịu mức thuế 10%. Chúng tôi rất thất vọng với động thái của Mỹ, đặc biệt khi xét đến mối quan hệ hữu nghị sâu sắc và lâu dài giữa hai nước. Đây không phải là cách hành xử với một người bạn.
Châu Á đang phải gánh chịu phần lớn tác động từ việc Mỹ tăng thuế.
Trong khu vực, Trung Quốc là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất – phải đối mặt với mức thuế 34% trong đợt này. Và đây là mức thuế bổ sung trên mức tăng 20% đã áp dụng trong hai tháng qua, cùng với 20% từ thời chính quyền Trump đầu tiên. Tính tổng cộng, mức thuế trung bình của Mỹ áp lên sản phẩm Trung Quốc giờ đây vượt quá 60%.
Tại Đông Nam Á, các mức thuế dao động từ 10% đến 49%.
Những biện pháp này sẽ đẩy nhanh quá trình phân mảnh của nền kinh tế toàn cầu.
Thay vì vận hành dựa trên hiệu quả kinh tế, dòng vốn và thương mại sẽ ngày càng bị chuyển hướng dựa trên sự liên kết chính trị và các cân nhắc chiến lược.
Một số thành viên đã hỏi về tác động của các mức thuế này lên các ngành cụ thể tại Singapore. Chúng tôi đang đánh giá tình hình một cách cẩn thận. Nhưng mối lo ngại lớn hơn của chúng tôi không phải là tác động trực tiếp mà các doanh nghiệp này phải đối mặt. Đó là những hệ quả rộng lớn hơn đối với hệ thống thương mại toàn cầu và nền kinh tế thế giới.
Vì vậy, hãy để tôi giải thích rõ hơn.
Thứ nhất, các mức thuế “tương hỗ” là một sự phủ nhận cơ bản đối với các quy tắc của WTO.
Một trong những nền tảng của hệ thống thương mại đa phương WTO là nguyên tắc Tối huệ quốc (MFN). Tối huệ quốc nghe có vẻ như là trao đặc quyền đặc biệt, nhưng thực tế lại ngược lại: nó có nghĩa là mọi thành viên phải đối xử bình đẳng với tất cả các thành viên khác. Nói cách khác, nếu một quốc gia áp dụng các điều khoản ưu đãi hơn hoặc thêm các hạn chế với một đối tác thương mại, thì quốc gia đó cũng phải áp dụng tương tự với tất cả các thành viên khác của WTO.
Có một số ngoại lệ và điều khoản miễn trừ đối với quy tắc MFN, chẳng hạn để cho phép các hiệp định thương mại tự do. Nhưng MFN từ lâu đã là nền tảng của hệ thống thương mại đa phương. Nó đảm bảo một sân chơi công bằng, ngăn chặn sự phân biệt đối xử, và cho phép các quốc gia – dù lớn hay nhỏ – cạnh tranh công bằng trên thị trường toàn cầu. Điều này đã giúp tự do hóa thương mại giữa hơn một trăm thành viên WTO, mỗi quốc gia với những mối quan tâm kinh tế, chính trị và xã hội khác nhau.
Chính sách thuế quan mới của Mỹ là một sự từ bỏ hoàn toàn nguyên tắc MFN. Nó mở ra cánh cửa cho các mối quan hệ thương mại chọn lọc theo từng quốc gia, dựa trên sở thích đơn phương.
Nếu các quốc gia khác cũng áp dụng cách tiếp cận tương tự như Mỹ, hệ thống thương mại dựa trên quy tắc sẽ sụp đổ. Điều này sẽ gây ra rắc rối cho tất cả các quốc gia. Nhưng các quốc gia nhỏ như Singapore sẽ phải đối mặt với áp lực lớn hơn. Bởi lẽ các quốc gia nhỏ có rất ít quyền thương lượng trong các cuộc đàm phán song phương trực tiếp. Do đó, các cường quốc lớn sẽ áp đặt các điều khoản, và chúng tôi có nguy cơ bị gạt ra bên lề và bị bỏ rơi.
Thứ hai, khả năng xảy ra một cuộc chiến thương mại toàn cầu toàn diện đang ngày càng tăng.
Singapore đã quyết định không áp đặt thuế trả đũa. Việc làm như vậy chỉ khiến chi phí cho người dân Singapore tăng lên. Nhưng các quốc gia khác có thể không cùng quan điểm và có những nhận thức hay cách nhìn khác biệt.
Trung Quốc đã áp thuế trả đũa lên hàng hóa Mỹ.
Những khu vực khác, như Liên minh châu Âu, đang cân nhắc các bước đi tiếp theo của mình.
Một số người cho rằng các mức thuế mới này là một chiến thuật đàm phán – một công cụ của Mỹ để ép buộc nhượng bộ trong các lĩnh vực khác. Đây là điều Tổng thống Richard Nixon đã làm vào năm 1971 – ông áp mức phụ phí 10% lên hàng nhập khẩu để gây áp lực buộc Đức và Nhật Bản phá giá tiền tệ của họ, và khi họ làm vậy, các mức thuế được dỡ bỏ.
Thật vậy, hiện tại có một khoảng thời gian ngắn để các quốc gia đàm phán và xin được giảm nhẹ từ Mỹ trước khi các mức thuế cao hơn có hiệu lực, và có thể một số mức thuế sẽ được giảm xuống.
Nhưng chúng ta phải thực tế. Một khi các rào cản thương mại được dựng lên, chúng thường tồn tại lâu dài. Việc gỡ bỏ chúng khó khăn hơn nhiều, ngay cả khi lý do ban đầu không còn áp dụng nữa.
Dù một số thỏa thuận tạm thời có thể được giải quyết, sự bất định do một động thái mạnh tay như vậy tạo ra sẽ làm giảm niềm tin và tăng trưởng toàn cầu. Việc khôi phục trạng thái trước đây sẽ rất khó khăn.
Đặc biệt, mức thuế chung 10% dường như không nằm trong diện thương lượng. Đây có vẻ là mức thuế tối thiểu cố định, bất kể cán cân thương mại của một quốc gia hay các thỏa thuận thương mại hiện có.
Hơn nữa, còn có những yếu tố khác có thể duy trì đà tăng thuế.
Cụ thể, nhiều quốc gia châu Âu đang muốn bảo vệ các ngành công nghiệp quan trọng của mình như xe điện, công nghệ xanh và chất bán dẫn khỏi sự cạnh tranh từ Trung Quốc. Họ không muốn trở thành bãi chứa hàng xuất khẩu từ Trung Quốc hay các nước khác.
Ngoài ra, ở các nước phương Tây, ngày càng có xu hướng tăng cường năng lực sản xuất trong nước và giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong các ngành chiến lược.
Vì vậy, đợt tăng thuế này của Mỹ có thể chỉ là khởi đầu cho nhiều đợt tăng nữa trên toàn cầu. Và chúng ta đã từng chứng kiến điều này xảy ra trước đây.
Mỹ đã ban hành các đợt tăng thuế lớn qua Đạo luật Smoot-Hawley vào năm 1930.
Nhiều quốc gia phản đối, và một số đã trả đũa bằng các hạn chế và thuế quan thương mại của riêng họ.
Điều này đã làm sâu sắc và kéo dài cuộc Đại Suy thoái.
Xét một số khía cạnh, rủi ro ngày nay có thể còn lớn hơn.
Các mức thuế mới của Mỹ, nếu được thực thi đầy đủ, sẽ cao hơn so với thời Smoot-Hawley.
Thương mại hiện nay chiếm một phần lớn hơn nhiều trong nền kinh tế Mỹ và toàn cầu so với thập niên 1930.
Chuỗi cung ứng cũng liên kết sâu sắc hơn so với thời điểm đó.
Bất kỳ sự gián đoạn nào đối với dòng chảy thương mại sẽ gây ra những tác động lan tỏa rộng lớn hơn trên thế giới.
Điều này dẫn tôi đến điểm thứ ba, đó là tác động lên nền kinh tế toàn cầu. Niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng đã bị ảnh hưởng bởi các mức thuế này. Thương mại và đầu tư quốc tế sẽ chịu thiệt hại. Các cơ quan kinh tế của chúng tôi đã liên hệ với một số doanh nghiệp đa quốc gia và công ty địa phương sau thông báo về thuế quan. Ngay cả những doanh nghiệp không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuế cũng lo ngại về nhu cầu suy yếu từ khách hàng của họ. Một số đã tạm hoãn các dự án mới trong khi đánh giá toàn bộ tác động của các mức thuế.
Đây là phản ứng từ các công ty tại đây. Nhưng tôi chắc chắn rằng những cuộc thảo luận tương tự cũng đang diễn ra trong các phòng họp trên khắp thế giới.
Trong những ngày gần đây, chúng ta đã chứng kiến phản ứng tiêu cực mạnh mẽ trên các thị trường chứng khoán toàn cầu. Còn quá sớm để nói liệu tất cả những điều này có lan sang nền kinh tế thực hay không.
Nhưng rõ ràng rủi ro tiêu cực đang gia tăng.
Điều đáng lo ngại không chỉ là bản thân các mức thuế – vốn đã gây thiệt hại – mà còn là việc làn sóng bảo hộ mới này mang tính bất định và không ổn định. Bảo hộ đã tệ - bảo hộ không ổn định còn tệ hơn.
Các doanh nghiệp không biết phải mong đợi điều gì. Nhiều doanh nghiệp đang kìm lại, lo sợ rằng những thay đổi trong quy tắc sẽ khiến họ rơi vào tình trạng tài sản bị kẹt.
Sự khác biệt giữa có học và không học, giữa một nhà lãnh đạo kỹ trị và những nhà lãnh đạo mõm
Nội dung phát biểu thể hiện quan điểm của Singapore, không nhất thiết trùng hợp với góc nhìn các nước khác, nhưng là tiếng nói đáng tham khảo của giới tinh hoa kỹ trị Quốc đảo Sư Tử về một trật tự thế giới mới đang hình thành.
Bài đáng đọc dù hơi dài.
--------------
Thưa Ngài Chủ tịch,
Chúng ta đã biết từ lâu rằng thế giới đang trong giai đoạn biến động. Những dấu mốc quen thuộc đang dần phai nhạt. Nhưng hình dáng của một hệ thống toàn cầu mới vẫn chưa định hình rõ ràng.
Vì vậy, chúng ta đang ở trong một giai đoạn chuyển giao – đầy bất định, không ổn định và ngày càng trở nên bất an.
Thông báo gần đây về các mức thuế “Ngày Giải phóng” của Hoa Kỳ đã khẳng định thực tế khắc nghiệt này: kỷ nguyên của toàn cầu hóa dựa trên luật lệ và thương mại tự do đã kết thúc.
Đây là một bước ngoặt sâu sắc. Chúng ta đang bước vào một giai đoạn mới trong các vấn đề toàn cầu – một giai đoạn mang tính tùy tiện hơn, bảo hộ hơn và nguy hiểm hơn.
Trong gần 80 năm kể từ khi Thế chiến thứ hai kết thúc, Hoa Kỳ đã là chỗ dựa cho các nền kinh tế thị trường tự do trên thế giới. Nước này đã thúc đẩy thương mại tự do và thị trường mở, đồng thời dẫn dắt các nỗ lực xây dựng một hệ thống thương mại đa phương.
Hệ thống WTO đã mở ra hàng thập kỷ tăng trưởng và ổn định toàn cầu. Nó cho phép thương mại phát triển mạnh mẽ và đưa hàng triệu người thoát khỏi đói nghèo. Điều này mang lại lợi ích cho thế giới – và góp phần vào sức mạnh kinh tế của chính nước Mỹ.
Và xét một cách khách quan, Mỹ vẫn duy trì được vị thế kinh tế vượt trội chưa từng có. Thực tế, Mỹ đã phục hồi nhanh hơn các nền kinh tế tiên tiến khác sau đại dịch Covid; nước này đã vượt xa tất cả các đối thủ lớn trong thế giới công nghiệp phát triển.
Nhưng không phải tất cả người Mỹ đều cảm nhận được điều này về nền kinh tế của họ. Có những thị trấn bị bỏ hoang ở khu vực từng là vành đai công nghiệp phồn thịnh của Mỹ. Có những công nhân mất việc làm, thu nhập đình trệ. Họ tin rằng nền kinh tế Mỹ về cơ bản đã suy yếu.
Sự bất mãn đã bắt đầu lộ rõ từ những năm 1990, khi những người biểu tình làm gián đoạn cuộc họp của WTO tại Seattle.
Nỗi thất vọng càng sâu sắc hơn sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, và gần đây hơn, sau đại dịch Covid.
Nói rõ hơn: hệ thống kinh tế toàn cầu đang cần được cải cách.
Singapore và nhiều quốc gia khác đã kêu gọi thay đổi.
Chúng tôi cũng đã hợp tác với các quốc gia và đối tác có cùng chí hướng tại WTO để cải cách các quy trình của tổ chức này.
Một mối quan ngại lớn ở Mỹ là Trung Quốc – cảm giác rằng Mỹ đã nhượng bộ quá nhiều khi cho phép Trung Quốc gia nhập WTO; và rằng Trung Quốc cạnh tranh không công bằng, chẳng hạn như trợ cấp mạnh tay cho các công ty của mình, dựng lên các rào cản phi thuế quan, và hạn chế tiếp cận thị trường đối với các công ty Mỹ.
Những mối quan ngại này cần được giải quyết trong khuôn khổ của WTO.
Cụ thể, các thỏa thuận thương mại và nhượng bộ được thực hiện trong quá khứ khi Trung Quốc chỉ chiếm 5% nền kinh tế thế giới cần được cập nhật khi hiện nay Trung Quốc chiếm tới 15% GDP toàn cầu.
Và nếu có bất đồng, chúng nên được giải quyết thông qua hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO, vốn đang bị tê liệt và cần khẩn cấp được khôi phục cũng như cải cách.
Nhưng những gì Mỹ đang làm hiện nay không phải là cải cách. Đó là việc từ chối chính hệ thống mà họ đã tạo ra.
Mỹ đã áp dụng mức thuế chung 10% đối với hàng nhập khẩu từ hầu hết các quốc gia. Trên hết, họ còn áp thêm mức thuế cao hơn – lên tới 50% – đối với một số quốc gia, đặc biệt là những nước có thặng dư thương mại với Mỹ.
Theo chính quyền Mỹ, các mức thuế rộng khắp này là cần thiết để sửa chữa mất cân bằng thương mại của nước này. Nhưng việc có thâm hụt thương mại không phải là điều gì sai trái về bản chất. Nó chỉ đơn giản có nghĩa là người tiêu dùng Mỹ đang mua nhiều hàng hóa từ thế giới hơn là thế giới mua từ Mỹ.
Hơn nữa, Mỹ chỉ tập trung nhắm vào thương mại hàng hóa. Điều đó chỉ cho thấy một phần của bức tranh toàn cảnh. Thực tế, Mỹ có thặng dư với nhiều đối tác thương mại trong lĩnh vực dịch vụ – xuất khẩu dịch vụ phần mềm, giáo dục, giải trí, tài chính và kinh doanh. Nhưng sự thật này đã hoàn toàn bị bỏ qua.
Trong trường hợp của Singapore, chúng tôi có hiệp định thương mại tự do (FTA) với Mỹ. Chúng tôi áp mức thuế 0% đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ, và thực tế chúng tôi có thâm hụt thương mại với Mỹ – nghĩa là chúng tôi mua nhiều từ họ hơn họ mua từ chúng tôi.
Nếu các mức thuế này thực sự mang tính tương hỗ, và nếu chúng chỉ nhằm vào những quốc gia có thặng dư thương mại, thì mức thuế áp lên Singapore đáng ra phải là 0%.
Nhưng chúng tôi vẫn phải chịu mức thuế 10%. Chúng tôi rất thất vọng với động thái của Mỹ, đặc biệt khi xét đến mối quan hệ hữu nghị sâu sắc và lâu dài giữa hai nước. Đây không phải là cách hành xử với một người bạn.
Châu Á đang phải gánh chịu phần lớn tác động từ việc Mỹ tăng thuế.
Trong khu vực, Trung Quốc là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất – phải đối mặt với mức thuế 34% trong đợt này. Và đây là mức thuế bổ sung trên mức tăng 20% đã áp dụng trong hai tháng qua, cùng với 20% từ thời chính quyền Trump đầu tiên. Tính tổng cộng, mức thuế trung bình của Mỹ áp lên sản phẩm Trung Quốc giờ đây vượt quá 60%.
Tại Đông Nam Á, các mức thuế dao động từ 10% đến 49%.
Những biện pháp này sẽ đẩy nhanh quá trình phân mảnh của nền kinh tế toàn cầu.
Thay vì vận hành dựa trên hiệu quả kinh tế, dòng vốn và thương mại sẽ ngày càng bị chuyển hướng dựa trên sự liên kết chính trị và các cân nhắc chiến lược.
Một số thành viên đã hỏi về tác động của các mức thuế này lên các ngành cụ thể tại Singapore. Chúng tôi đang đánh giá tình hình một cách cẩn thận. Nhưng mối lo ngại lớn hơn của chúng tôi không phải là tác động trực tiếp mà các doanh nghiệp này phải đối mặt. Đó là những hệ quả rộng lớn hơn đối với hệ thống thương mại toàn cầu và nền kinh tế thế giới.
Vì vậy, hãy để tôi giải thích rõ hơn.
Thứ nhất, các mức thuế “tương hỗ” là một sự phủ nhận cơ bản đối với các quy tắc của WTO.
Một trong những nền tảng của hệ thống thương mại đa phương WTO là nguyên tắc Tối huệ quốc (MFN). Tối huệ quốc nghe có vẻ như là trao đặc quyền đặc biệt, nhưng thực tế lại ngược lại: nó có nghĩa là mọi thành viên phải đối xử bình đẳng với tất cả các thành viên khác. Nói cách khác, nếu một quốc gia áp dụng các điều khoản ưu đãi hơn hoặc thêm các hạn chế với một đối tác thương mại, thì quốc gia đó cũng phải áp dụng tương tự với tất cả các thành viên khác của WTO.
Có một số ngoại lệ và điều khoản miễn trừ đối với quy tắc MFN, chẳng hạn để cho phép các hiệp định thương mại tự do. Nhưng MFN từ lâu đã là nền tảng của hệ thống thương mại đa phương. Nó đảm bảo một sân chơi công bằng, ngăn chặn sự phân biệt đối xử, và cho phép các quốc gia – dù lớn hay nhỏ – cạnh tranh công bằng trên thị trường toàn cầu. Điều này đã giúp tự do hóa thương mại giữa hơn một trăm thành viên WTO, mỗi quốc gia với những mối quan tâm kinh tế, chính trị và xã hội khác nhau.
Chính sách thuế quan mới của Mỹ là một sự từ bỏ hoàn toàn nguyên tắc MFN. Nó mở ra cánh cửa cho các mối quan hệ thương mại chọn lọc theo từng quốc gia, dựa trên sở thích đơn phương.
Nếu các quốc gia khác cũng áp dụng cách tiếp cận tương tự như Mỹ, hệ thống thương mại dựa trên quy tắc sẽ sụp đổ. Điều này sẽ gây ra rắc rối cho tất cả các quốc gia. Nhưng các quốc gia nhỏ như Singapore sẽ phải đối mặt với áp lực lớn hơn. Bởi lẽ các quốc gia nhỏ có rất ít quyền thương lượng trong các cuộc đàm phán song phương trực tiếp. Do đó, các cường quốc lớn sẽ áp đặt các điều khoản, và chúng tôi có nguy cơ bị gạt ra bên lề và bị bỏ rơi.
Thứ hai, khả năng xảy ra một cuộc chiến thương mại toàn cầu toàn diện đang ngày càng tăng.
Singapore đã quyết định không áp đặt thuế trả đũa. Việc làm như vậy chỉ khiến chi phí cho người dân Singapore tăng lên. Nhưng các quốc gia khác có thể không cùng quan điểm và có những nhận thức hay cách nhìn khác biệt.
Trung Quốc đã áp thuế trả đũa lên hàng hóa Mỹ.
Những khu vực khác, như Liên minh châu Âu, đang cân nhắc các bước đi tiếp theo của mình.
Một số người cho rằng các mức thuế mới này là một chiến thuật đàm phán – một công cụ của Mỹ để ép buộc nhượng bộ trong các lĩnh vực khác. Đây là điều Tổng thống Richard Nixon đã làm vào năm 1971 – ông áp mức phụ phí 10% lên hàng nhập khẩu để gây áp lực buộc Đức và Nhật Bản phá giá tiền tệ của họ, và khi họ làm vậy, các mức thuế được dỡ bỏ.
Thật vậy, hiện tại có một khoảng thời gian ngắn để các quốc gia đàm phán và xin được giảm nhẹ từ Mỹ trước khi các mức thuế cao hơn có hiệu lực, và có thể một số mức thuế sẽ được giảm xuống.
Nhưng chúng ta phải thực tế. Một khi các rào cản thương mại được dựng lên, chúng thường tồn tại lâu dài. Việc gỡ bỏ chúng khó khăn hơn nhiều, ngay cả khi lý do ban đầu không còn áp dụng nữa.
Dù một số thỏa thuận tạm thời có thể được giải quyết, sự bất định do một động thái mạnh tay như vậy tạo ra sẽ làm giảm niềm tin và tăng trưởng toàn cầu. Việc khôi phục trạng thái trước đây sẽ rất khó khăn.
Đặc biệt, mức thuế chung 10% dường như không nằm trong diện thương lượng. Đây có vẻ là mức thuế tối thiểu cố định, bất kể cán cân thương mại của một quốc gia hay các thỏa thuận thương mại hiện có.
Hơn nữa, còn có những yếu tố khác có thể duy trì đà tăng thuế.
Cụ thể, nhiều quốc gia châu Âu đang muốn bảo vệ các ngành công nghiệp quan trọng của mình như xe điện, công nghệ xanh và chất bán dẫn khỏi sự cạnh tranh từ Trung Quốc. Họ không muốn trở thành bãi chứa hàng xuất khẩu từ Trung Quốc hay các nước khác.
Ngoài ra, ở các nước phương Tây, ngày càng có xu hướng tăng cường năng lực sản xuất trong nước và giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong các ngành chiến lược.
Vì vậy, đợt tăng thuế này của Mỹ có thể chỉ là khởi đầu cho nhiều đợt tăng nữa trên toàn cầu. Và chúng ta đã từng chứng kiến điều này xảy ra trước đây.
Mỹ đã ban hành các đợt tăng thuế lớn qua Đạo luật Smoot-Hawley vào năm 1930.
Nhiều quốc gia phản đối, và một số đã trả đũa bằng các hạn chế và thuế quan thương mại của riêng họ.
Điều này đã làm sâu sắc và kéo dài cuộc Đại Suy thoái.
Xét một số khía cạnh, rủi ro ngày nay có thể còn lớn hơn.
Các mức thuế mới của Mỹ, nếu được thực thi đầy đủ, sẽ cao hơn so với thời Smoot-Hawley.
Thương mại hiện nay chiếm một phần lớn hơn nhiều trong nền kinh tế Mỹ và toàn cầu so với thập niên 1930.
Chuỗi cung ứng cũng liên kết sâu sắc hơn so với thời điểm đó.
Bất kỳ sự gián đoạn nào đối với dòng chảy thương mại sẽ gây ra những tác động lan tỏa rộng lớn hơn trên thế giới.
Điều này dẫn tôi đến điểm thứ ba, đó là tác động lên nền kinh tế toàn cầu. Niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng đã bị ảnh hưởng bởi các mức thuế này. Thương mại và đầu tư quốc tế sẽ chịu thiệt hại. Các cơ quan kinh tế của chúng tôi đã liên hệ với một số doanh nghiệp đa quốc gia và công ty địa phương sau thông báo về thuế quan. Ngay cả những doanh nghiệp không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuế cũng lo ngại về nhu cầu suy yếu từ khách hàng của họ. Một số đã tạm hoãn các dự án mới trong khi đánh giá toàn bộ tác động của các mức thuế.
Đây là phản ứng từ các công ty tại đây. Nhưng tôi chắc chắn rằng những cuộc thảo luận tương tự cũng đang diễn ra trong các phòng họp trên khắp thế giới.
Trong những ngày gần đây, chúng ta đã chứng kiến phản ứng tiêu cực mạnh mẽ trên các thị trường chứng khoán toàn cầu. Còn quá sớm để nói liệu tất cả những điều này có lan sang nền kinh tế thực hay không.
Nhưng rõ ràng rủi ro tiêu cực đang gia tăng.
Điều đáng lo ngại không chỉ là bản thân các mức thuế – vốn đã gây thiệt hại – mà còn là việc làn sóng bảo hộ mới này mang tính bất định và không ổn định. Bảo hộ đã tệ - bảo hộ không ổn định còn tệ hơn.
Các doanh nghiệp không biết phải mong đợi điều gì. Nhiều doanh nghiệp đang kìm lại, lo sợ rằng những thay đổi trong quy tắc sẽ khiến họ rơi vào tình trạng tài sản bị kẹt.
Sự khác biệt giữa có học và không học, giữa một nhà lãnh đạo kỹ trị và những nhà lãnh đạo mõm
