Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Nhiều nạn nhân kể lại trải nghiệm kinh hoàng bên trong các trung tâm lừa đảo.
Hàng nghìn nạn nhân bị giam cầm, lừa đảo trên diện rộngTrong một đoạn video được CNN thu thập, hàng trăm người, chia thành từng nhóm theo quốc tịch, đứng chen chúc trong sân của một khu nhà, xung quanh là lính gác có vũ trang. Một giọng nói vang lên: "Các bạn có muốn về nhà không?" – tất cả cùng giơ tay, đồng thanh hô lớn: "Có!".
Những người này nằm trong số khoảng 7.000 nạn nhân vừa được giải thoát khỏi các trung tâm lừa đảo do các băng nhóm tội phạm và lãnh chúa chiến tranh vận hành dọc biên giới Myanmar - Thái Lan. Họ bị ép buộc thực hiện các trò lừa đảo tinh vi, nhắm vào cả công dân Mỹ và nhiều quốc gia khác, khiến nhiều nạn nhân mất toàn bộ tài sản.
Những người làm việc tại trung tâm lừa đảo và nạn nhân đứng cạnh nhau trong chiến dịch truy quét của Lực lượng Biên phòng Karen.
Mặc dù có những người tình nguyện tham gia, phần lớn trong số họ bị lừa với những lời hứa hẹn việc làm lương cao, trước khi bị buôn bán qua biên giới Myanmar để thực hiện các kế hoạch lừa đảo đầu tư và tình ái.
Vì sao các băng nhóm lừa đảo vẫn phát triển mạnh?
Trong nhiều năm qua, các trung tâm lừa đảo này – phần lớn do các băng đảng tội phạm Trung Quốc điều hành – đã bành trướng dọc biên giới Myanmar, thu về hàng tỷ USD từ lừa đảo, rửa tiền và nhiều hoạt động phi pháp khác. Tháng 2 vừa qua, Trung Quốc và Thái Lan mới chính thức phát động một chiến dịch trấn áp mạnh mẽ.
Dù vậy, số người được giải cứu chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng số 100.000 người được cho là đang bị mắc kẹt trong các trung tâm lừa đảo này. Các chuyên gia cảnh báo, dù có trấn áp, ngành công nghiệp lừa đảo vẫn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ.
Theo Kannavee Suebsang, nghị sĩ Thái Lan đang dẫn đầu chiến dịch giải cứu, các tổ chức tội phạm này không dễ dàng từ bỏ. Chúng vận hành chuyên nghiệp, liên tục mở rộng phạm vi hoạt động và nhắm vào các nhóm nạn nhân mới. Chúng cũng nhanh chóng áp dụng công nghệ tiên tiến như tiền điện tử để giao dịch nhanh hơn và công nghệ deepfake để tạo danh tính giả, giả mạo người yêu trực tuyến nhằm thực hiện lừa đảo.
Lực lượng vũ trang Myanmar có liên quan thế nào?
Nhiều trung tâm lừa đảo hoạt động trong lãnh thổ do các nhóm vũ trang Myanmar kiểm soát, bao gồm Lực lượng Bảo vệ Biên giới Karen (BGF) và Quân đội Karen Benevolent (DKBA). Một trong những trung tâm lớn nhất là KK Park, nơi được mô tả như một "thành phố lừa đảo" với cơ sở hạ tầng hoành tráng, khách sạn, bảng quảng cáo sòng bạc trực tuyến nhưng bên trong lại là những căn phòng chật chội, nơi hàng trăm người bị giam giữ và ép buộc làm việc.
Dưới áp lực từ Trung Quốc và Thái Lan, các nhóm vũ trang này đã đồng ý hỗ trợ ngăn chặn hoạt động buôn người và lừa đảo. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nghi ngờ mức độ cam kết của họ, bởi bản thân các nhóm này cũng hưởng lợi tài chính từ các trung tâm lừa đảo.
Theo Jason Tower, giám đốc quốc gia của Viện Hòa bình Hoa Kỳ (USIP) tại Myanmar, từ năm 2016, BGF đã cho các băng đảng Trung Quốc thuê đất để xây dựng trung tâm lừa đảo, và sau cuộc đảo chính quân sự năm 2021, hoạt động này bùng nổ mạnh hơn. Các nhóm vũ trang sử dụng nguồn thu từ lừa đảo để mua vũ khí, tuyển mộ binh lính và duy trì lực lượng.
Trung Quốc có vai trò gì trong cuộc chiến chống lừa đảo?
Là quốc gia có nhiều nạn nhân nhất trong các trung tâm lừa đảo, Trung Quốc đã tăng cường sức ép lên Myanmar và Thái Lan để xử lý tình trạng này. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng Bắc Kinh cũng có thể đang tận dụng cơ hội này để mở rộng ảnh hưởng quân sự tại Myanmar.
Cuộc nội chiến Myanmar đã làm phức tạp thêm tình hình. Chính quyền quân sự đang phải đối phó với các nhóm vũ trang đối lập, khiến an ninh trở nên hỗn loạn và tạo điều kiện cho tội phạm hoành hành. Trong bối cảnh này, các trung tâm lừa đảo có thể tiếp tục di chuyển sâu hơn vào nội địa Myanmar để né tránh chiến dịch trấn áp.
Số phận của các nạn nhân sẽ ra sao?
Dù hàng nghìn người đã được giải cứu, nhưng quá trình hồi hương của họ vẫn còn gặp nhiều trở ngại. Các nhóm vũ trang Myanmar yêu cầu Thái Lan tiếp nhận những người này, với lý do họ không đủ điều kiện chăm sóc.
Các nạn nhân của các trung tâm lừa đảo, những người bị lừa làm việc tại Myanmar, tập trung tại một khu nhà bên trong Công viên KK, sau chiến dịch truy quét của Lực lượng Biên phòng Karen vào ngày 26 tháng 2.
Trung Quốc đã đưa hàng nghìn công dân của mình về nước, Ấn Độ cũng hồi hương hơn 500 người. Tuy nhiên, Thái Lan đang gặp khó khăn trong việc xử lý số lượng lớn người từ hơn 20 quốc gia khác nhau.
Nhiều nạn nhân kể lại trải nghiệm kinh hoàng bên trong các trung tâm lừa đảo. Chelsea, một phụ nữ Philippines, kể rằng chồng cô bị lừa sang Myanmar làm việc trong một trung tâm lừa đảo. Anh bị ép làm việc 17 tiếng mỗi ngày mà không được trả lương, và nếu không đạt chỉ tiêu, sẽ bị đánh đập, nhốt vào phòng tối hoặc chích điện.
Thậm chí, có những trường hợp nạn nhân bị đe dọa lấy nội tạng nếu vi phạm quy tắc. "Họ nói nếu bị bắt gặp có điện thoại, họ sẽ lấy thận hoặc mắt của anh ấy", Chelsea kể lại.
Dù chồng cô đã may mắn được thả, nhưng còn hàng nghìn người khác vẫn đang bị giam giữ trong những điều kiện tàn bạo. Khi chiến dịch trấn áp tiếp tục, nhiều gia đình lo sợ rằng người thân của họ sẽ bị di dời đến những trung tâm khác hoặc chịu hình phạt nặng hơn.
