Don Jong Un
Chúa tể đa cấp
Trung Quốc sẵn sàng ‘chấp nhận cay đắng’ trong cuộc chiến thương mại. Còn Hoa Kỳ thì sao?
*
Đòn đánh thuế quan của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã biến thành một cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc, với mức thuế vượt quá 10 phần trăm đối với hầu hết các quốc gia hiện được hoãn lại trong 90 ngày trong khi mức thuế đối với Trung Quốc tăng lên mức chóng mặt là 145 phần trăm, sau khi Bắc Kinh tăng thuế đối với Hoa Kỳ lên 84 phần trăm. Vậy điều gì có thể xảy ra tiếp theo? Vâng, trước hết, Nhà Trắng dường như đã tính toán sai lầm nghiêm trọng khi nghĩ rằng các nhà lãnh đạo Trung Quốc “muốn đạt được một thỏa thuận” và sẽ vội vã đến bàn đàm phán.
“Việc Hoa Kỳ đe dọa tăng thuế đối với Trung Quốc là một sai lầm chồng lên một sai lầm và một lần nữa phơi bày bản chất tống tiền của Hoa Kỳ”, Bộ thương mại Trung Quốc cho biết hôm thứ Ba 8/4. “Trung Quốc sẽ không bao giờ chấp nhận điều này. Nếu Hoa Kỳ khăng khăng theo cách của riêng mình, Trung Quốc sẽ chiến đấu đến cùng”.
Gần đúng một năm trước, trong các cuộc thảo luận của tôi tại Bắc Kinh về viễn cảnh chiến tranh thương mại Mỹ-Trung dưới thời tổng thống tương lai của Hoa Kỳ, các viên chức đã nhiều lần đề cập đến một vũ khí bí mật mà họ sẵn sàng sử dụng: khả năng "chấp nhậncay đắng" hay “chiku” của Trung Quốc và người dân nước này.
Điều đó có nghĩa là gì? Chiku thường được người Trung Quốc nhắc đến để mô tả khả năng chịu đựng gian khổ của họ trong thời kỳ khó khăn, bao gồm cả việc phục vụ cho một mục tiêu quốc gia được cho là lớn hơn. Vào thời Mao Trạch Đông, nó đã được thể hiện trong Đại nhảy vọt, chính sách sai lầm khủng khiếp nhằm mục đích chứng kiến Trung Quốc vượt qua Vương quốc Anh về sản lượng thép và cuối cùng dẫn đến nạn đói. Gần đây hơn, thái độ này đã được nhìn thấy trong chiến dịch toàn quốc của Trung Quốc nhằm ngăn chặn sự lây lan của COVID-19. Và thực tế không nằm ngoài dự đoán của các nhà lãnh đạo độc tài ở Bắc Kinh rằng, chính quyền Trump sẽ phải đối phó với sự phản kháng ngày càng tăng từ người dân Mỹ, nếu như chiến tranh thương mại dẫn đến lạm phát và mất việc làm, trong khi Trung Quốc có thể sẽ phải đối mặt với ít áp lực từ công chúng hơn.
Trong một dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang nghiêm túc với viễn cảnh chiến tranh thương mại như thế nào, một viên chức đã so sánh quyết tâm của Trung Quốc - mặc dù gián tiếp - với quyết tâm thể hiện trong xung đột vũ trang. Vào ngày 9 tháng 4, Liu Pengyu, người phát ngôn của đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, đã chia sẻ một video Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trịnh trọng tuyên bố rằng "sự đe dọa hoặc áp lực sẽ không bao giờ có tác dụng với quốc gia Trung Quốc", một đoạn trích từ bài phát biểu của Tập vào năm 2020 nhân dịp kỷ niệm 70 năm ngày Trung Quốc tham gia Chiến tranh Triều Tiên (tên chính thức của Trung Quốc: "Cuộc chiến chống lại sự xâm lược của Hoa Kỳ và hỗ trợ Triều Tiên").
Một lý do khác khiến Bắc Kinh khó có thể vội vã đến Washington để nhượng bộ: Nhiều viên chức Trung Quốc chia sẻ niềm tin mạnh mẽ rằng họ đang tham gia vào một cuộc đấu tranh sinh tồn với Hoa Kỳ, khi cả hai nước đều cạnh tranh giành quyền tối cao về kinh tế, chính trị và quân sự. Mặc dù cuộc cạnh tranh đó đã bắt đầu từ nhiều năm trước, nhưng họ coi cuộc chiến thương mại là lần lặp lại mới nhất và tin rằng bất kỳ sự nhượng bộ nào chắc chắn sẽ phải đối mặt với nhiều áp lực hơn. Họ dường như tin rằng việc nhượng bộ các yêu cầu của Hoa Kỳ có thể sẽ làm suy yếu danh tiếng được xây dựng cẩn thận của Tập Cận Bình như một nhà lãnh đạo toàn cầu mạnh mẽ, điều này rất quan trọng đối với vị thế của ông Tập ở cả trong và ngoài nước.
Trung Quốc đã chuẩn bị cho cuộc xung đột này trong một thời gian dài, bao gồm cả việc đa dạng hóa hoạt động thương mại của mình khỏi phương Tây. Theo Bắc Kinh, xuất cảng của Trung Quốc sang Hoa Kỳ chiếm 14,7 phần trăm tổng số của Trung Quốc vào năm 2024, giảm so với mức 19,2 phần trăm vào năm 2018, trong khi các chuyến hàng ra nước ngoài đến các nước Đông Nam Á và các nước Vành đai và Con đường đã tăng lên. Nhìn chung, khoảng 30 phần trăm xuất cảng của Trung Quốc vào năm ngoái đã đến các nước giàu có thuộc Nhóm G7, giảm so với mức 48 phần trăm vào năm 2000, theo Matthews Asia có trụ sở tại San Francisco. Đồng thời, thị phần xuất cảng toàn cầu của Trung Quốc thực sự đã tăng một phần trăm, lên 14 phần trăm, kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của Trump.
Bắc Kinh cũng đã giảm bớt sự phụ thuộc vào các mặt hàng quan trọng từ Hoa Kỳ, chẳng hạn như đậu nành, phần lớn trong số đó hiện được mua từ Brazil, và đã thúc đẩy sự tự cung tự cấp lương thực lớn hơn. "Chúng tôi đã tham gia vào một cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ trong tám năm và đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong cuộc đấu tranh này", tờ báo chính thức Nhân dân Nhật báo cho biết trong một bài bình luận trên trang nhất vào thứ Hai 7/4."Chúng tôi không đóng cửa đàm phán, nhưng chúng tôi cũng sẽ không mạo hiểm. Thay vào đó, chúng tôi đã thực hiện mọi loại chuẩn bị để đối phó với các cú sốc".
Trong những ngày gần đây, Bắc Kinh đã nhắm mục tiêu chiến lược vào các ngành công nghiệp như nông nghiệp, vốn phần lớn nằm ở các tiểu bang đỏ ủng hộ Trump, với mức thuế mới đối với lúa mì, thịt bò, thịt lợn và đậu nành. Và họ đã áp đặt các hạn chế đối với việc xuất cảng nhiều khoáng sản đất hiếm hơn, được sử dụng để sản xuất mọi thứ từ điện thoại thông minh và ô tô đến chip bán dẫn tiên tiến và hệ thống chống tên lửa đạn đạo. Đồng thời, Trung Quốc đã thêm một loạt các công ty mới của Hoa Kỳ, bao gồm nhà sản xuất máy bay không người lái Skydio, vào danh sách kiểm soát xuất cảng của mình, đồng thời mở rộng danh sách các công ty không đáng tin cậy và tăng cường luật trừng phạt chống nước ngoài của mình. Tất cả đều là một phần của bộ công cụ ngày càng phát triển để trả đũa kinh tế. Trong khi đó, các công ty Hoa Kỳ phụ thuộc sâu sắc vào Trung Quốc để tìm nguồn cung ứng toàn cầu, chẳng hạn như Walmart, đã được triệu tập và cảnh báo không được gây áp lực buộc các nhà cung cấp Trung Quốc phải giảm giá, trong khi cơ quan lập kế hoạch nhà nước của Trung Quốc đã yêu cầu các công ty Trung Quốc hoãn mọi khoản đầu tư đã lên kế hoạch vào Hoa Kỳ.
Cuối cùng, Bắc Kinh có thể thấy việc tách khỏi Hoa Kỳ đột ngột là điều khó chịu, nhưng nó cũng phù hợp với mục tiêu dài hạn của Trung Quốc là tái cân bằng nền kinh tế theo hướng phụ thuộc nhiều hơn vào tiêu dùng trong nước, một mục tiêu được nhấn mạnh nhiều lần tại các cuộc họp lập pháp "hai kỳ" thường niên vào tháng 3.
"Trước tình trạng thuế quan cao tiếp tục thu hẹp không gian thương mại với Hoa Kỳ, chúng ta phải coi nhu cầu trong nước đang mở rộng là một chiến lược dài hạn, phấn đấu để tiêu dùng trở thành động lực chính và là nền tảng cho tăng trưởng kinh tế, đồng thời phát huy lợi thế của thị trường lớn của chúng ta", tờ Nhân dân Nhật báo cho biết trong bài bình luận.
Với việc Bắc Kinh đang đối phó sâu sắc với cuộc chiến tranh thương mại, câu hỏi đặt ra cho Washington là: Người Mỹ sẵn sàng nuốt bao nhiêu cay đắng để đổi lại?
www.atlanticcouncil.org
*
Đòn đánh thuế quan của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã biến thành một cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc, với mức thuế vượt quá 10 phần trăm đối với hầu hết các quốc gia hiện được hoãn lại trong 90 ngày trong khi mức thuế đối với Trung Quốc tăng lên mức chóng mặt là 145 phần trăm, sau khi Bắc Kinh tăng thuế đối với Hoa Kỳ lên 84 phần trăm. Vậy điều gì có thể xảy ra tiếp theo? Vâng, trước hết, Nhà Trắng dường như đã tính toán sai lầm nghiêm trọng khi nghĩ rằng các nhà lãnh đạo Trung Quốc “muốn đạt được một thỏa thuận” và sẽ vội vã đến bàn đàm phán.
“Việc Hoa Kỳ đe dọa tăng thuế đối với Trung Quốc là một sai lầm chồng lên một sai lầm và một lần nữa phơi bày bản chất tống tiền của Hoa Kỳ”, Bộ thương mại Trung Quốc cho biết hôm thứ Ba 8/4. “Trung Quốc sẽ không bao giờ chấp nhận điều này. Nếu Hoa Kỳ khăng khăng theo cách của riêng mình, Trung Quốc sẽ chiến đấu đến cùng”.
Gần đúng một năm trước, trong các cuộc thảo luận của tôi tại Bắc Kinh về viễn cảnh chiến tranh thương mại Mỹ-Trung dưới thời tổng thống tương lai của Hoa Kỳ, các viên chức đã nhiều lần đề cập đến một vũ khí bí mật mà họ sẵn sàng sử dụng: khả năng "chấp nhậncay đắng" hay “chiku” của Trung Quốc và người dân nước này.
Điều đó có nghĩa là gì? Chiku thường được người Trung Quốc nhắc đến để mô tả khả năng chịu đựng gian khổ của họ trong thời kỳ khó khăn, bao gồm cả việc phục vụ cho một mục tiêu quốc gia được cho là lớn hơn. Vào thời Mao Trạch Đông, nó đã được thể hiện trong Đại nhảy vọt, chính sách sai lầm khủng khiếp nhằm mục đích chứng kiến Trung Quốc vượt qua Vương quốc Anh về sản lượng thép và cuối cùng dẫn đến nạn đói. Gần đây hơn, thái độ này đã được nhìn thấy trong chiến dịch toàn quốc của Trung Quốc nhằm ngăn chặn sự lây lan của COVID-19. Và thực tế không nằm ngoài dự đoán của các nhà lãnh đạo độc tài ở Bắc Kinh rằng, chính quyền Trump sẽ phải đối phó với sự phản kháng ngày càng tăng từ người dân Mỹ, nếu như chiến tranh thương mại dẫn đến lạm phát và mất việc làm, trong khi Trung Quốc có thể sẽ phải đối mặt với ít áp lực từ công chúng hơn.
Trong một dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang nghiêm túc với viễn cảnh chiến tranh thương mại như thế nào, một viên chức đã so sánh quyết tâm của Trung Quốc - mặc dù gián tiếp - với quyết tâm thể hiện trong xung đột vũ trang. Vào ngày 9 tháng 4, Liu Pengyu, người phát ngôn của đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, đã chia sẻ một video Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trịnh trọng tuyên bố rằng "sự đe dọa hoặc áp lực sẽ không bao giờ có tác dụng với quốc gia Trung Quốc", một đoạn trích từ bài phát biểu của Tập vào năm 2020 nhân dịp kỷ niệm 70 năm ngày Trung Quốc tham gia Chiến tranh Triều Tiên (tên chính thức của Trung Quốc: "Cuộc chiến chống lại sự xâm lược của Hoa Kỳ và hỗ trợ Triều Tiên").
Một lý do khác khiến Bắc Kinh khó có thể vội vã đến Washington để nhượng bộ: Nhiều viên chức Trung Quốc chia sẻ niềm tin mạnh mẽ rằng họ đang tham gia vào một cuộc đấu tranh sinh tồn với Hoa Kỳ, khi cả hai nước đều cạnh tranh giành quyền tối cao về kinh tế, chính trị và quân sự. Mặc dù cuộc cạnh tranh đó đã bắt đầu từ nhiều năm trước, nhưng họ coi cuộc chiến thương mại là lần lặp lại mới nhất và tin rằng bất kỳ sự nhượng bộ nào chắc chắn sẽ phải đối mặt với nhiều áp lực hơn. Họ dường như tin rằng việc nhượng bộ các yêu cầu của Hoa Kỳ có thể sẽ làm suy yếu danh tiếng được xây dựng cẩn thận của Tập Cận Bình như một nhà lãnh đạo toàn cầu mạnh mẽ, điều này rất quan trọng đối với vị thế của ông Tập ở cả trong và ngoài nước.
Trung Quốc đã chuẩn bị cho cuộc xung đột này trong một thời gian dài, bao gồm cả việc đa dạng hóa hoạt động thương mại của mình khỏi phương Tây. Theo Bắc Kinh, xuất cảng của Trung Quốc sang Hoa Kỳ chiếm 14,7 phần trăm tổng số của Trung Quốc vào năm 2024, giảm so với mức 19,2 phần trăm vào năm 2018, trong khi các chuyến hàng ra nước ngoài đến các nước Đông Nam Á và các nước Vành đai và Con đường đã tăng lên. Nhìn chung, khoảng 30 phần trăm xuất cảng của Trung Quốc vào năm ngoái đã đến các nước giàu có thuộc Nhóm G7, giảm so với mức 48 phần trăm vào năm 2000, theo Matthews Asia có trụ sở tại San Francisco. Đồng thời, thị phần xuất cảng toàn cầu của Trung Quốc thực sự đã tăng một phần trăm, lên 14 phần trăm, kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của Trump.
Bắc Kinh cũng đã giảm bớt sự phụ thuộc vào các mặt hàng quan trọng từ Hoa Kỳ, chẳng hạn như đậu nành, phần lớn trong số đó hiện được mua từ Brazil, và đã thúc đẩy sự tự cung tự cấp lương thực lớn hơn. "Chúng tôi đã tham gia vào một cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ trong tám năm và đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong cuộc đấu tranh này", tờ báo chính thức Nhân dân Nhật báo cho biết trong một bài bình luận trên trang nhất vào thứ Hai 7/4."Chúng tôi không đóng cửa đàm phán, nhưng chúng tôi cũng sẽ không mạo hiểm. Thay vào đó, chúng tôi đã thực hiện mọi loại chuẩn bị để đối phó với các cú sốc".
Trong những ngày gần đây, Bắc Kinh đã nhắm mục tiêu chiến lược vào các ngành công nghiệp như nông nghiệp, vốn phần lớn nằm ở các tiểu bang đỏ ủng hộ Trump, với mức thuế mới đối với lúa mì, thịt bò, thịt lợn và đậu nành. Và họ đã áp đặt các hạn chế đối với việc xuất cảng nhiều khoáng sản đất hiếm hơn, được sử dụng để sản xuất mọi thứ từ điện thoại thông minh và ô tô đến chip bán dẫn tiên tiến và hệ thống chống tên lửa đạn đạo. Đồng thời, Trung Quốc đã thêm một loạt các công ty mới của Hoa Kỳ, bao gồm nhà sản xuất máy bay không người lái Skydio, vào danh sách kiểm soát xuất cảng của mình, đồng thời mở rộng danh sách các công ty không đáng tin cậy và tăng cường luật trừng phạt chống nước ngoài của mình. Tất cả đều là một phần của bộ công cụ ngày càng phát triển để trả đũa kinh tế. Trong khi đó, các công ty Hoa Kỳ phụ thuộc sâu sắc vào Trung Quốc để tìm nguồn cung ứng toàn cầu, chẳng hạn như Walmart, đã được triệu tập và cảnh báo không được gây áp lực buộc các nhà cung cấp Trung Quốc phải giảm giá, trong khi cơ quan lập kế hoạch nhà nước của Trung Quốc đã yêu cầu các công ty Trung Quốc hoãn mọi khoản đầu tư đã lên kế hoạch vào Hoa Kỳ.
Cuối cùng, Bắc Kinh có thể thấy việc tách khỏi Hoa Kỳ đột ngột là điều khó chịu, nhưng nó cũng phù hợp với mục tiêu dài hạn của Trung Quốc là tái cân bằng nền kinh tế theo hướng phụ thuộc nhiều hơn vào tiêu dùng trong nước, một mục tiêu được nhấn mạnh nhiều lần tại các cuộc họp lập pháp "hai kỳ" thường niên vào tháng 3.
"Trước tình trạng thuế quan cao tiếp tục thu hẹp không gian thương mại với Hoa Kỳ, chúng ta phải coi nhu cầu trong nước đang mở rộng là một chiến lược dài hạn, phấn đấu để tiêu dùng trở thành động lực chính và là nền tảng cho tăng trưởng kinh tế, đồng thời phát huy lợi thế của thị trường lớn của chúng ta", tờ Nhân dân Nhật báo cho biết trong bài bình luận.
Với việc Bắc Kinh đang đối phó sâu sắc với cuộc chiến tranh thương mại, câu hỏi đặt ra cho Washington là: Người Mỹ sẵn sàng nuốt bao nhiêu cay đắng để đổi lại?
China is ready to ‘eat bitterness’ in the trade war. What about the US?
As the US imposes a 145 percent tariff on Chinese imports, officials in Beijing are turning to a belief that Chinese people will endure hardships in service of a national goal.
www.atlanticcouncil.org
