sami88
Thích phó đà
Đại học Dartmouth: vai trò của Công Hàm 1958 trong Chiến tranh Việt Nam
Liên Minh Vì Dân Chủ Cho Việt Nam
(VNTB) – Công hàm ngoại giao năm 1958 không đơn thuần là sự công nhận chủ quyền lãnh thổ, mà là chất xúc tác thúc đẩy sự can dự sâu hơn của Trung Quốc vào Việt Nam, từ đó định hình diễn biến của cuộc chiến tranh.
Trong bối cảnh kỷ niệm 50 năm sau Chiến tranh Việt Nam, nhiều trường đại học danh tiếng tại Hoa Kỳ đang tổ chức các hội thảo học thuật nhằm định hình lại nhận thức về cuộc chiến và di sản của nó. Một trong những trường tiêu biểu là Đại học Dartmouth.
Đại học Dartmouth từng đóng vai trò quan trọng trong phong trào phản chiến của thập niên 1960, thông qua các cuộc tuần hành, chiếm đóng khuôn viên trường, và thậm chí là một bài phát biểu của thủ khoa trong lễ tốt nghiệp để phản đối cuộc chiến. Một sự kiện tiêu biểu là “cuộc chiếm giữ Parkhurst Hall” vào năm 1969, khi sinh viên chiếm giữ tòa nhà hành chính nhằm phản đối chương trình huấn luyện sĩ quan dự bị (ROTC) và sự tham chiến của Hoa Kỳ ở Việt Nam. Cuộc chiếm đóng này đã thu hút sự chú ý rộng rãi của truyền thông quốc gia và dẫn đến nhiều vụ bắt giữ, ghi dấu một chương đầy tranh cãi trong lịch sử của nhà trường.
Nửa thế kỷ sau, Dartmouth lại một lần nữa trở thành điểm quy tụ của giới học thuật qua hội thảo với chủ đề: “Miền Nam Việt Nam: Kết thúc, Khởi đầu, và Tính Tiếp nối.” Hội thảo nhằm thúc đẩy việc nghiên cứu toàn diện về lịch sử Việt Nam Cộng Hòa—trước và sau năm 1975—với trọng tâm bao gồm cả chủ quyền, tính chính danh chính trị, và quan hệ ngoại giao quốc tế.
Hưởng ứng lời mời từ Dartmouth, chúng tôi đã gửi bài viết tham dự, tập trung phân tích vai trò của Công hàm 1958 do Phạm Văn Đồng ký gửi Trung Quốc trong bối cảnh chiến tranh Việt Nam, và những hệ lụy sâu xa của văn kiện này đối với chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam Cộng Hòa. Tuy nhiên, bài viết này đã bị từ khước.
Với tinh thần xây dựng và minh bạch, chúng tôi xin trân trọng công bố dưới đây bản tóm lược nội dung đã gửi, nhằm góp phần mở rộng đối thoại học thuật và soi sáng thêm một giai đoạn lịch sử trọng yếu—vẫn còn gây tranh cãi ở một số nơi và thường xuyên bị hiểu sai.
_________________
The Role of the Diplomatic Note of 1958 in the Vietnam War
Abstract:
The Diplomatic Note of September 14, 1958, sent by Phạm Văn Đồng, Prime Minister of the Democratic Republic of Vietnam, to Zhou Enlai, Prime Minister of the People’s Republic of China, represents a pivotal moment in the history of the Vietnam War. This note, which acknowledged and endorsed China’s declaration on its territorial waters, has been a cornerstone in China’s claims over the Paracel and Spratly islands. The implications of this diplomatic communication extend far beyond territorial disputes, influencing the geopolitical dynamics and military strategies of the involved nations.
Prior to this note, China’s involvement in Vietnam was cautious, primarily due to concerns about provoking American intervention. The withdrawal of French forces in 1954 marked a significant shift in the region’s political landscape, prompting China to adopt a strategy aimed at reducing tensions in Southeast Asia. However, the Vietnamese Workers Party (VWP), the precursor to the Communist Party of Vietnam, was increasingly focused on the unification of Vietnam, particularly the invasion of the South.
In the summer of 1958, the VWP sought guidance from the Chinese Communist Party (CCP), presenting key documents outlining their strategic vision. These documents, titled “Our View on the Basic Tasks for Vietnam during the New Stage” and “Certain Opinions Concerning the Unification Line and the Revolutionary Line in the South,” were crucial in shaping the VWP’s approach. The CCP’s response emphasized the importance of socialist revolution and construction in the North, while advising patience regarding military actions in the South. This cautious approach was soon to change, as evidenced by the events following the Diplomatic Note.
The subsequent months saw a marked shift in Chinese policy, culminating in military engagements and increased support for North Vietnam. The late-night incursion of Chinese troops into the Paracel Islands in early 1959 and the visit of a Chinese military technical team later that year underscored China’s growing commitment to aiding the VWP. This support was instrumental in intensifying the guerrilla warfare in South Vietnam, setting the stage for the prolonged conflict that would follow.
In November 1959, a Chinese military technical team visited Vietnam on a fact-finding mission. Zhang Aiping, deputy chief of staff of the People’s Liberation Army, informed the team that China would meet any requests from North Vietnam, provided China was capable of doing so. Following the delegation’s recommendations, the CCP began aiding the VWP in its efforts to invade the South. This marked a significant escalation in Chinese involvement, providing substantial support that enabled North Vietnam to intensify its guerrilla warfare in the South.
In conclusion, the Diplomatic Note of 1958 was more than a mere acknowledgment of territorial claims; it was a catalyst for deeper Chinese involvement in Vietnam, shaping the trajectory of the conflict.
_____________
(BẢN DỊCH)
Vai Trò của Công Hàm Ngoại Giao Năm 1958 trong Chiến Tranh Việt Nam
Tóm lược:
�Công hàm ngày 14 tháng 9 năm 1958 do Thủ tướng Phạm Văn Đồng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa gửi cho Thủ tướng Chu Ân Lai của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đánh dấu một thời điểm then chốt trong lịch sử Chiến tranh Việt Nam. Công hàm này, với nội dung công nhận và ủng hộ tuyên bố của Trung Quốc về lãnh hải của họ, đã trở thành một nền tảng trong các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Hệ quả của văn kiện ngoại giao này vượt xa phạm vi tranh chấp lãnh thổ, ảnh hưởng sâu rộng đến cục diện địa chính trị và chiến lược quân sự của các quốc gia liên quan.
Trước khi công hàm này được ban hành, sự can dự của Trung Quốc vào vấn đề Việt Nam còn dè dặt, chủ yếu vì lo ngại kích động sự can thiệp của Hoa Kỳ. Việc quân đội Pháp rút khỏi Đông Dương năm 1954 đã tạo ra một bước ngoặt lớn trong cục diện chính trị khu vực, thúc đẩy Trung Quốc theo đuổi một chiến lược làm dịu tình hình tại Đông Nam Á. Tuy nhiên, Đảng Lao động Việt Nam (tiền thân của Đảng ******** Việt Nam) lại ngày càng tập trung vào việc thống nhất hai miền, đặc biệt là qua con đường xâm chiếm miền Nam.
Vào mùa hè năm 1958, Đảng Lao động Việt Nam đã xin sự chỉ đạo từ Đảng ******** Trung Quốc, và đệ trình hai tài liệu chiến lược quan trọng: “Nhận thức của chúng ta về nhiệm vụ cơ bản của Việt Nam trong giai đoạn mới” và “Một số ý kiến về đường lối thống nhất và cách mạng tại miền Nam”. Những tài liệu này có vai trò quan trọng trong việc định hình định hướng chiến lược của Đảng. Câu trả lời từ phía Trung Quốc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng chủ nghĩa xã hội tại miền Bắc, đồng thời khuyên nên kiên nhẫn trong vấn đề quân sự tại miền Nam. Tuy nhiên, quan điểm thận trọng này đã nhanh chóng thay đổi sau khi công hàm được gửi đi.
Những tháng sau Công Hàm 1958 chứng kiến sự thay đổi rõ rệt trong chính sách của Trung Quốc, thể hiện qua các hoạt động quân sự và sự gia tăng hỗ trợ cho miền Bắc Việt Nam. Cuộc đổ bộ ban đêm của quân đội Trung Quốc lên quần đảo Hoàng Sa vào đầu năm 1959 và chuyến thăm của phái đoàn kỹ thuật quân sự Trung Quốc vào cuối năm đó là minh chứng cho sự cam kết ngày càng sâu sắc của Bắc Kinh đối với Hà Nội. Chính sự hỗ trợ này đã góp phần đẩy mạnh chiến tranh du kích ở miền Nam Việt Nam, mở đường cho cuộc chiến tranh kéo dài về sau.
Vào tháng 11 năm 1959, một phái đoàn kỹ thuật quân sự Trung Quốc đã đến Việt Nam để khảo sát thực địa. Tướng Trương Ái Bình, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, đã tuyên bố rằng Trung Quốc sẵn sàng đáp ứng bất kỳ yêu cầu nào từ phía Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nếu có khả năng. Dựa trên các khuyến nghị của phái đoàn, Đảng ******** Trung Quốc bắt đầu hỗ trợ tích cực cho nỗ lực xâm nhập miền Nam của Đảng Lao động Việt Nam. Đây là bước leo thang đáng kể trong sự can dự của Trung Quốc, cung cấp sự hậu thuẫn quan trọng để miền Bắc tăng cường hoạt động chiến tranh du kích tại miền Nam.
Để kết luận, Công hàm ngoại giao năm 1958 không đơn thuần là sự công nhận chủ quyền lãnh thổ, mà là chất xúc tác thúc đẩy sự can dự sâu hơn của Trung Quốc vào Việt Nam, từ đó định hình diễn biến của cuộc chiến tranh.
Liên Minh Vì Dân Chủ Cho Việt Nam
(VNTB) – Công hàm ngoại giao năm 1958 không đơn thuần là sự công nhận chủ quyền lãnh thổ, mà là chất xúc tác thúc đẩy sự can dự sâu hơn của Trung Quốc vào Việt Nam, từ đó định hình diễn biến của cuộc chiến tranh.
Trong bối cảnh kỷ niệm 50 năm sau Chiến tranh Việt Nam, nhiều trường đại học danh tiếng tại Hoa Kỳ đang tổ chức các hội thảo học thuật nhằm định hình lại nhận thức về cuộc chiến và di sản của nó. Một trong những trường tiêu biểu là Đại học Dartmouth.
Đại học Dartmouth từng đóng vai trò quan trọng trong phong trào phản chiến của thập niên 1960, thông qua các cuộc tuần hành, chiếm đóng khuôn viên trường, và thậm chí là một bài phát biểu của thủ khoa trong lễ tốt nghiệp để phản đối cuộc chiến. Một sự kiện tiêu biểu là “cuộc chiếm giữ Parkhurst Hall” vào năm 1969, khi sinh viên chiếm giữ tòa nhà hành chính nhằm phản đối chương trình huấn luyện sĩ quan dự bị (ROTC) và sự tham chiến của Hoa Kỳ ở Việt Nam. Cuộc chiếm đóng này đã thu hút sự chú ý rộng rãi của truyền thông quốc gia và dẫn đến nhiều vụ bắt giữ, ghi dấu một chương đầy tranh cãi trong lịch sử của nhà trường.
Nửa thế kỷ sau, Dartmouth lại một lần nữa trở thành điểm quy tụ của giới học thuật qua hội thảo với chủ đề: “Miền Nam Việt Nam: Kết thúc, Khởi đầu, và Tính Tiếp nối.” Hội thảo nhằm thúc đẩy việc nghiên cứu toàn diện về lịch sử Việt Nam Cộng Hòa—trước và sau năm 1975—với trọng tâm bao gồm cả chủ quyền, tính chính danh chính trị, và quan hệ ngoại giao quốc tế.
Hưởng ứng lời mời từ Dartmouth, chúng tôi đã gửi bài viết tham dự, tập trung phân tích vai trò của Công hàm 1958 do Phạm Văn Đồng ký gửi Trung Quốc trong bối cảnh chiến tranh Việt Nam, và những hệ lụy sâu xa của văn kiện này đối với chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam Cộng Hòa. Tuy nhiên, bài viết này đã bị từ khước.
Với tinh thần xây dựng và minh bạch, chúng tôi xin trân trọng công bố dưới đây bản tóm lược nội dung đã gửi, nhằm góp phần mở rộng đối thoại học thuật và soi sáng thêm một giai đoạn lịch sử trọng yếu—vẫn còn gây tranh cãi ở một số nơi và thường xuyên bị hiểu sai.
_________________
The Role of the Diplomatic Note of 1958 in the Vietnam War
Abstract:
The Diplomatic Note of September 14, 1958, sent by Phạm Văn Đồng, Prime Minister of the Democratic Republic of Vietnam, to Zhou Enlai, Prime Minister of the People’s Republic of China, represents a pivotal moment in the history of the Vietnam War. This note, which acknowledged and endorsed China’s declaration on its territorial waters, has been a cornerstone in China’s claims over the Paracel and Spratly islands. The implications of this diplomatic communication extend far beyond territorial disputes, influencing the geopolitical dynamics and military strategies of the involved nations.
Prior to this note, China’s involvement in Vietnam was cautious, primarily due to concerns about provoking American intervention. The withdrawal of French forces in 1954 marked a significant shift in the region’s political landscape, prompting China to adopt a strategy aimed at reducing tensions in Southeast Asia. However, the Vietnamese Workers Party (VWP), the precursor to the Communist Party of Vietnam, was increasingly focused on the unification of Vietnam, particularly the invasion of the South.
In the summer of 1958, the VWP sought guidance from the Chinese Communist Party (CCP), presenting key documents outlining their strategic vision. These documents, titled “Our View on the Basic Tasks for Vietnam during the New Stage” and “Certain Opinions Concerning the Unification Line and the Revolutionary Line in the South,” were crucial in shaping the VWP’s approach. The CCP’s response emphasized the importance of socialist revolution and construction in the North, while advising patience regarding military actions in the South. This cautious approach was soon to change, as evidenced by the events following the Diplomatic Note.
The subsequent months saw a marked shift in Chinese policy, culminating in military engagements and increased support for North Vietnam. The late-night incursion of Chinese troops into the Paracel Islands in early 1959 and the visit of a Chinese military technical team later that year underscored China’s growing commitment to aiding the VWP. This support was instrumental in intensifying the guerrilla warfare in South Vietnam, setting the stage for the prolonged conflict that would follow.
In November 1959, a Chinese military technical team visited Vietnam on a fact-finding mission. Zhang Aiping, deputy chief of staff of the People’s Liberation Army, informed the team that China would meet any requests from North Vietnam, provided China was capable of doing so. Following the delegation’s recommendations, the CCP began aiding the VWP in its efforts to invade the South. This marked a significant escalation in Chinese involvement, providing substantial support that enabled North Vietnam to intensify its guerrilla warfare in the South.
In conclusion, the Diplomatic Note of 1958 was more than a mere acknowledgment of territorial claims; it was a catalyst for deeper Chinese involvement in Vietnam, shaping the trajectory of the conflict.
_____________
(BẢN DỊCH)
Vai Trò của Công Hàm Ngoại Giao Năm 1958 trong Chiến Tranh Việt Nam
Tóm lược:
�Công hàm ngày 14 tháng 9 năm 1958 do Thủ tướng Phạm Văn Đồng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa gửi cho Thủ tướng Chu Ân Lai của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đánh dấu một thời điểm then chốt trong lịch sử Chiến tranh Việt Nam. Công hàm này, với nội dung công nhận và ủng hộ tuyên bố của Trung Quốc về lãnh hải của họ, đã trở thành một nền tảng trong các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Hệ quả của văn kiện ngoại giao này vượt xa phạm vi tranh chấp lãnh thổ, ảnh hưởng sâu rộng đến cục diện địa chính trị và chiến lược quân sự của các quốc gia liên quan.
Trước khi công hàm này được ban hành, sự can dự của Trung Quốc vào vấn đề Việt Nam còn dè dặt, chủ yếu vì lo ngại kích động sự can thiệp của Hoa Kỳ. Việc quân đội Pháp rút khỏi Đông Dương năm 1954 đã tạo ra một bước ngoặt lớn trong cục diện chính trị khu vực, thúc đẩy Trung Quốc theo đuổi một chiến lược làm dịu tình hình tại Đông Nam Á. Tuy nhiên, Đảng Lao động Việt Nam (tiền thân của Đảng ******** Việt Nam) lại ngày càng tập trung vào việc thống nhất hai miền, đặc biệt là qua con đường xâm chiếm miền Nam.
Vào mùa hè năm 1958, Đảng Lao động Việt Nam đã xin sự chỉ đạo từ Đảng ******** Trung Quốc, và đệ trình hai tài liệu chiến lược quan trọng: “Nhận thức của chúng ta về nhiệm vụ cơ bản của Việt Nam trong giai đoạn mới” và “Một số ý kiến về đường lối thống nhất và cách mạng tại miền Nam”. Những tài liệu này có vai trò quan trọng trong việc định hình định hướng chiến lược của Đảng. Câu trả lời từ phía Trung Quốc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng chủ nghĩa xã hội tại miền Bắc, đồng thời khuyên nên kiên nhẫn trong vấn đề quân sự tại miền Nam. Tuy nhiên, quan điểm thận trọng này đã nhanh chóng thay đổi sau khi công hàm được gửi đi.
Những tháng sau Công Hàm 1958 chứng kiến sự thay đổi rõ rệt trong chính sách của Trung Quốc, thể hiện qua các hoạt động quân sự và sự gia tăng hỗ trợ cho miền Bắc Việt Nam. Cuộc đổ bộ ban đêm của quân đội Trung Quốc lên quần đảo Hoàng Sa vào đầu năm 1959 và chuyến thăm của phái đoàn kỹ thuật quân sự Trung Quốc vào cuối năm đó là minh chứng cho sự cam kết ngày càng sâu sắc của Bắc Kinh đối với Hà Nội. Chính sự hỗ trợ này đã góp phần đẩy mạnh chiến tranh du kích ở miền Nam Việt Nam, mở đường cho cuộc chiến tranh kéo dài về sau.
Vào tháng 11 năm 1959, một phái đoàn kỹ thuật quân sự Trung Quốc đã đến Việt Nam để khảo sát thực địa. Tướng Trương Ái Bình, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, đã tuyên bố rằng Trung Quốc sẵn sàng đáp ứng bất kỳ yêu cầu nào từ phía Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nếu có khả năng. Dựa trên các khuyến nghị của phái đoàn, Đảng ******** Trung Quốc bắt đầu hỗ trợ tích cực cho nỗ lực xâm nhập miền Nam của Đảng Lao động Việt Nam. Đây là bước leo thang đáng kể trong sự can dự của Trung Quốc, cung cấp sự hậu thuẫn quan trọng để miền Bắc tăng cường hoạt động chiến tranh du kích tại miền Nam.
Để kết luận, Công hàm ngoại giao năm 1958 không đơn thuần là sự công nhận chủ quyền lãnh thổ, mà là chất xúc tác thúc đẩy sự can dự sâu hơn của Trung Quốc vào Việt Nam, từ đó định hình diễn biến của cuộc chiến tranh.
