Vàng giả công nghệ cao từ Trung Quốc cùng trọng lượng nhưng làm từ Vonfram

Vàng giả công nghệ cao từ Trung Quốc, hiểm họa khó lường thời hiện đại.

Thế giới từng tin rằng vàng là biểu tượng tối thượng của sự an toàn và giá trị tuyệt đối, nhưng niềm tin ấy đang bị lung lay bởi một thực tế nghiệt ngã, đó là vàng giả công nghệ cao được sản xuất từ Trung Quốc – loại vàng không thể phân biệt bằng mắt thường, không thể phát hiện bằng cân đo thông thường, và thậm chí có thể vượt qua cả các thiết bị kiểm định tiêu chuẩn nếu không xét đến cấu trúc bên trong.

Bấm để mở rộng...

Câu chuyện về vàng giả giờ đây không còn là vấn đề tiểu xảo hay gian thương nhỏ lẻ mà là một hệ thống sản xuất có tổ chức, có kỹ thuật và dựa trên nền tảng hóa học cùng vật lý ứng dụng cực kỳ tinh vi.

Bấm để mở rộng...

Cốt lõi của vấn đề nằm ở việc sử dụng một nguyên tố có tên là vonfram, hay còn gọi là tungsten, có số nguyên tử 74 trong bảng tuần hoàn. Đây là một kim loại nặng với khối lượng riêng gần như trùng khớp với vàng thật, chỉ lệch khoảng 0.07 g/cm³. Trong khi vàng có trọng lượng riêng 19.32 g/cm³ thì vonfram là 19.25 g/cm³. Sự tương đồng này tạo ra điều kiện lý tưởng để những thỏi vonfram có thể được chế tạo thành lõi giả, rồi được mạ một lớp vàng thật bên ngoài bằng kỹ thuật điện phân, từ đó tạo ra những thỏi vàng giả có kích thước, khối lượng và cảm giác cầm nắm không khác gì vàng thật. Khi cầm trên tay, thậm chí cả chuyên gia nếu không có máy móc hiện đại vẫn có thể bị đánh lừa.

Bấm để mở rộng...

Lớp vàng mạ trên bề mặt được thực hiện qua một quá trình hóa học tinh vi. Thông thường, người ta dùng muối vàng như AuCl4− hòa tan trong dung dịch và đặt thỏi vonfram làm cực âm trong bể điện phân. Dòng điện một chiều sẽ kéo các ion vàng trong dung dịch bám lên bề mặt vonfram và tạo thành lớp vàng kim loại. Phản ứng xảy ra là Au3++3e−→Au (rắn). Lớp vàng này có thể dày vài micromet nhưng vẫn đủ để qua mặt các máy đo huỳnh quang tia X (XRF), bởi những máy này chỉ quét trên bề mặt và không thể xuyên thấu vào lõi kim loại bên trong. Do đó, một thỏi vàng giả được sản xuất đúng quy trình gần như không thể bị phát hiện nếu không cắt đôi ra hoặc dùng thiết bị siêu âm chuyên biệt.

Bấm để mở rộng...

Từ góc độ vật lý và hóa học, vonfram còn có đặc tính trơ, không phản ứng với nhiều hóa chất thông thường, không bị gỉ sét và có điểm nóng chảy rất cao, lên tới 3422 độ C. Điều này khiến các phương pháp thử như axit nitric, hơ nóng hay để ngoài không khí đều trở nên vô dụng. Với cấu trúc tinh thể lập phương giống vàng và độ cứng cao hơn vàng, những thỏi giả này khi gõ vào còn phát ra âm thanh rất giống với vàng thật, chỉ khác biệt ở sắc độ mà không phải ai cũng đủ kinh nghiệm để nhận biết. Ngoài ra, vonfram cũng dẫn điện nhưng kém hơn vàng, tuy nhiên sự chênh lệch đó không thể cảm nhận bằng cảm quan và cần đến thiết bị đo điện trở mới có thể xác định.

Bấm để mở rộng...

Vụ việc điển hình nhất là bê bối Kingold Jewelry năm 2020 ở Vũ Hán, Trung Quốc, khi công ty này đã dùng đến 83 tấn vàng giả lõi vonfram để thế chấp vay mượn gần 3 tỷ đô la Mỹ từ hàng loạt tổ chức tài chính lớn trong nước. Chỉ khi một ngân hàng nghi ngờ và cho khoan kiểm tra lõi thì sự thật mới bị phơi bày. Chủ tịch công ty bị kết án chung thân, tài sản bị tịch thu, nhưng thiệt hại đối với thị trường và lòng tin vào vàng thì không gì có thể đo đếm được.

Bấm để mở rộng...

Điều nguy hiểm nằm ở chỗ, Trung Quốc là quốc gia sản xuất vonfram lớn nhất thế giới, chiếm đến 80% sản lượng toàn cầu. Điều này có nghĩa là nước này có đủ nguồn cung rẻ, kỹ thuật luyện kim tiên tiến và hệ thống chuỗi cung ứng sẵn sàng để chế tạo vàng giả với số lượng lớn mà khó bị phát hiện. Ngoài các thỏi vàng lớn dùng để thế chấp, nhiều món đồ trang sức, nhẫn, vòng cũng được làm bằng lõi vonfram hoặc hợp kim niken rồi mạ vàng, đánh bóng, dập ký hiệu, thậm chí kèm theo giấy chứng nhận giả mạo. Khi người tiêu dùng mua các món này từ chợ điện tử, chợ trời hay cửa hàng không uy tín, họ không hề hay biết mình đang sở hữu một món hàng chỉ có lớp vàng mỏng như sơn phủ bên ngoài.

Bấm để mở rộng...

Ngay cả khi sử dụng những thiết bị tầm trung, người mua vẫn khó lòng phân biệt vì những chiêu thức này đã vượt qua mức kiểm định thông thường. Chỉ có các phương pháp đo tỷ trọng toàn phần thông qua thể tích nước, dùng máy phân tích siêu âm hoặc quét sâu bằng phổ gamma mới có thể xác định được thành phần lõi bên trong, nhưng chi phí cho mỗi lần kiểm tra như vậy không nhỏ, khiến phần lớn người mua lẻ gần như không có cơ hội tự bảo vệ mình.

Bấm để mở rộng...

Trong bối cảnh thị trường vàng thế giới đang bất ổn, người tiêu dùng và cả giới đầu tư cần đặc biệt cảnh giác với các loại vàng có nguồn gốc từ Trung Quốc hoặc không rõ xuất xứ. Đừng bao giờ tin vào vẻ ngoài sáng bóng, nặng tay hay mã số khắc trên bề mặt. Chúng ta đang sống trong một thời đại mà khoa học không chỉ dùng để xây dựng mà còn có thể bị thao túng để lừa gạt. Vàng giả công nghệ cao từ Trung Quốc chính là minh chứng rõ rệt nhất cho sự kết hợp nguy hiểm giữa kỹ thuật, vật lý và lòng tham. Và điều đáng sợ hơn cả, là rất khó để phát hiện ra nó bằng những phương pháp thông thường.

Bấm để mở rộng...