Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Trong lịch sử Việt Nam, hai sự kiện liên quan đến việc cho quân đội nước ngoài đi qua hoặc vào lãnh thổ đã gây tranh cãi: việc Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (VNDCCH) cho phép khoảng 30 vạn quân Trung Quốc đi qua lãnh thổ trong giai đoạn chiến tranh Việt Nam (1966-1970) và việc Nguyễn Ánh cho quân Xiêm vào Gia Định năm 1974-1785. Cả hai đều nhằm phục vụ mục tiêu chính trị và quân sự, nhưng cách nhìn nhận lịch sử lại khác biệt, đặt ra câu hỏi về tính công bằng khi đánh giá.
320.000 Quân Trung Quốc Qua Việt Nam (1966-1970)
Trong chiến tranh Việt Nam, VNDCCH nhận hỗ trợ từ Trung Quốc để chống Mỹ và Việt Nam Cộng hòa. Từ 1965 đến 1970, khoảng 320.000 quân Trung Quốc được triển khai đến miền Bắc Việt Nam. VNDCCH gọi đây là sự giúp đỡ "bạn bè" từ một đồng minh xã hội chủ nghĩa, nhấn mạnh tinh thần đoàn kết chống đế quốc.
Tuy nhiên, sự hiện diện của quân Trung Quốc không phải không có vấn đề. Họ gây ra một số mâu thuẫn với dân địa phương, quân Trung Quốc gây mâu thuẫn tại nơi ở cư xử như thiên triều chà đạp sỉ nhục đánh cả quân và dân địa phương và sự phụ thuộc vào viện trợ Trung Quốc làm dấy lên lo ngại về ảnh hưởng ngoại bang. Dù vậy, trong sử sách và nhận thức hiện đại, việc này thường được xem là hợp tác chiến lược, ít bị chỉ trích là "cõng rắn cắn gà nhà." Hành động này được biện minh bởi bối cảnh chiến tranh và mối quan hệ đồng minh giữa hai nước.
Nguyễn Ánh và Quân Xiêm Vào Gia Định ( 1974-1785)
Năm 1874-1785, Nguyễn Ánh, hậu duệ chính thống của chúa Nguyễn, đang chiến đấu để giành lại Gia Định – vùng đất thuộc quyền cai quản của dòng họ Nguyễn – từ tay Tây Sơn. Sau nhiều thất bại, ông cầu viện vua Xiêm, cho phép khoảng 20.000 quân Xiêm tiến vào Gia Định để hỗ trợ. Đây là quyết định chiến lược nhằm tận dụng lực lượng ngoại bang để lật ngược thế cờ trước Tây Sơn, lực lượng đang chiếm ưu thế.
Cửa chính vào Đô thành Phú Xuân thời Nguyễn - Thời Trịnh và thời Tây Sơn bên bờ bắc sông Hương - Ảnh: internet
Quân Xiêm, tuy nhiên, hành xử quậy phá gây rối dân chúng. Dù Nguyễn Ánh sau đó tận dụng thất bại của quân Xiêm tại trận Rạch Gầm-Xoài Mút để xây dựng lại lực lượng và cuối cùng thống nhất đất nước, ông bị chỉ trích nặng nề trong sử sách với cụm từ "cõng rắn cắn gà nhà." Nhiều người cho rằng việc cầu viện Xiêm là phản bội lợi ích dân tộc, đặt quyền lợi dòng họ lên trên lợi ích quốc gia.
Báo Trung Quốc cho biết đã gửi 320.000 quân sang giúp Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ – China sent 320.000 soldiers to help North Vietnam in Vietnam war
"Washington Post cũng đưa tin với tiêu đề : “Trung Quốc thừa nhận tham chiến trong cuộc chiến Việt Nam”.
Nội dung như sau : “Ngày hôm nay, Trung Quốc thừa nhận đã gửi 320.000 quân đến Việt Nam chống lại lực lượng quân đội Mỹ và đồng minh Nam Việt Nam. Trong bản báo cáo ở Hongkong, cơ quan báo chí bán chính thức cho biết Trung Quốc đã đưa binh sĩ đến Việt Nam trong suốt những năm 1960 và đã viện trợ 20 tỉ Usd cho quân đội chính quy Bắc Việt cũng như lực lượng du kích Việt Cộng ở miền Nam Việt Nam. Tin tiết lộ này được đưa ra sau một tháng trước đó khi quân đội Liên Xô thừa nhận các cố vấn Liên Xô đã tham chiến và bắn rơi máy bay của Không Quân Mỹ. Phía Moscow trước đó luôn chối bỏ việc Liên Xô tham gia vai trò chiến đấu ở Việt Nam. Cơ quan báo chí đã trích dẫn : “Lịch Sử của nước Trung Quốc” vốn được xuất bản bởi Nhà Xuất Bản Dự Trữ Quốc Gia và cũng đề cập đến hơn 4.000 binh sĩ Trung Quốc đã tử trận ở Việt Nam.
Cả hai sự kiện đều liên quan đến việc cho quân đội ngoại bang vào lãnh thổ để phục vụ mục tiêu chính trị và quân sự. Tuy nhiên, cách đánh giá lại cho thấy sự thiếu nhất quán:
1. Nguyễn Ánh, với tư cách thừa kế hợp pháp chúa Nguyễn, có quyền quyết định ai được vào Gia Định – lãnh thổ của dòng họ ông. Tương tự, VNDCCH, chính quyền hợp pháp ở miền Bắc, có quyền cho quân Trung Quốc đi qua để hỗ trợ chiến tranh. Cả hai đều hành động dựa trên lợi ích chiến lược trong bối cảnh khó khăn.
2. Quân Trung Quốc (320.000) có quy mô lớn hơn nhiều so với quân Xiêm (20.000), với thời gian hiện diện lâu hơn (1965-1970 so với vài tháng năm 1785). Cả hai lực lượng đều gây ra bất ổn nhất định (quân Xiêm quậy tưng bừng, quân Trung Quốc gây mâu thuẫn tại nơi ở cư xử như thiên triều chà đạp dân quân địa phương cục bộ), nhưng hậu quả của quân Trung Quốc ít được nhấn mạnh trong sử sách hiện đại.
3. Nguyễn Ánh cầu viện Xiêm để khôi phục quyền lực hợp pháp, và dù thất bại ban đầu, ông cuối cùng thống nhất đất nước. VNDCCH cho quân Trung Quốc đi qua để thắng Mỹ, dẫn đến thống nhất năm 1975. Cả hai đều đạt mục tiêu dài hạn, nhưng Nguyễn Ánh chịu chỉ trích gay gắt hơn.
Nếu coi hành động của Nguyễn Ánh là "cõng rắn cắn gà nhà" vì cho quân Xiêm vào Gia Định, thì việc VNDCCH cho 320.000 quân Trung Quốc đi qua cũng cần được đánh giá tương tự. Cả hai đều mời ngoại bang vào lãnh thổ, chấp nhận rủi ro để đạt mục tiêu chính trị. Tuy nhiên, bối cảnh chiến tranh Việt Nam và mối quan hệ đồng minh với Trung Quốc khiến hành động này được xem nhẹ hơn, trong khi Nguyễn Ánh bị lên án vì lý do ý thức hệ và hậu quả tức thời của quân Xiêm.
Để công bằng, lịch sử cần tránh tiêu chuẩn kép. Hoặc cả hai hành động đều đáng chỉ trích vì để ngoại bang can thiệp, hoặc cả hai cần được nhìn nhận như những quyết định chiến lược trong bối cảnh khó khăn. Chỉ trích Nguyễn Ánh mà bỏ qua sự hiện diện của quân Trung Quốc là không nhất quán, làm méo mó cách hiểu về lịch sử và lật sử như vậy là tội ác.
320.000 Quân Trung Quốc Qua Việt Nam (1966-1970)
Trong chiến tranh Việt Nam, VNDCCH nhận hỗ trợ từ Trung Quốc để chống Mỹ và Việt Nam Cộng hòa. Từ 1965 đến 1970, khoảng 320.000 quân Trung Quốc được triển khai đến miền Bắc Việt Nam. VNDCCH gọi đây là sự giúp đỡ "bạn bè" từ một đồng minh xã hội chủ nghĩa, nhấn mạnh tinh thần đoàn kết chống đế quốc.
Tuy nhiên, sự hiện diện của quân Trung Quốc không phải không có vấn đề. Họ gây ra một số mâu thuẫn với dân địa phương, quân Trung Quốc gây mâu thuẫn tại nơi ở cư xử như thiên triều chà đạp sỉ nhục đánh cả quân và dân địa phương và sự phụ thuộc vào viện trợ Trung Quốc làm dấy lên lo ngại về ảnh hưởng ngoại bang. Dù vậy, trong sử sách và nhận thức hiện đại, việc này thường được xem là hợp tác chiến lược, ít bị chỉ trích là "cõng rắn cắn gà nhà." Hành động này được biện minh bởi bối cảnh chiến tranh và mối quan hệ đồng minh giữa hai nước.
Nguyễn Ánh và Quân Xiêm Vào Gia Định ( 1974-1785)
Năm 1874-1785, Nguyễn Ánh, hậu duệ chính thống của chúa Nguyễn, đang chiến đấu để giành lại Gia Định – vùng đất thuộc quyền cai quản của dòng họ Nguyễn – từ tay Tây Sơn. Sau nhiều thất bại, ông cầu viện vua Xiêm, cho phép khoảng 20.000 quân Xiêm tiến vào Gia Định để hỗ trợ. Đây là quyết định chiến lược nhằm tận dụng lực lượng ngoại bang để lật ngược thế cờ trước Tây Sơn, lực lượng đang chiếm ưu thế.
Cửa chính vào Đô thành Phú Xuân thời Nguyễn - Thời Trịnh và thời Tây Sơn bên bờ bắc sông Hương - Ảnh: internet
Quân Xiêm, tuy nhiên, hành xử quậy phá gây rối dân chúng. Dù Nguyễn Ánh sau đó tận dụng thất bại của quân Xiêm tại trận Rạch Gầm-Xoài Mút để xây dựng lại lực lượng và cuối cùng thống nhất đất nước, ông bị chỉ trích nặng nề trong sử sách với cụm từ "cõng rắn cắn gà nhà." Nhiều người cho rằng việc cầu viện Xiêm là phản bội lợi ích dân tộc, đặt quyền lợi dòng họ lên trên lợi ích quốc gia.
Báo Trung Quốc cho biết đã gửi 320.000 quân sang giúp Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ – China sent 320.000 soldiers to help North Vietnam in Vietnam war"Washington Post cũng đưa tin với tiêu đề : “Trung Quốc thừa nhận tham chiến trong cuộc chiến Việt Nam”.
Nội dung như sau : “Ngày hôm nay, Trung Quốc thừa nhận đã gửi 320.000 quân đến Việt Nam chống lại lực lượng quân đội Mỹ và đồng minh Nam Việt Nam. Trong bản báo cáo ở Hongkong, cơ quan báo chí bán chính thức cho biết Trung Quốc đã đưa binh sĩ đến Việt Nam trong suốt những năm 1960 và đã viện trợ 20 tỉ Usd cho quân đội chính quy Bắc Việt cũng như lực lượng du kích Việt Cộng ở miền Nam Việt Nam. Tin tiết lộ này được đưa ra sau một tháng trước đó khi quân đội Liên Xô thừa nhận các cố vấn Liên Xô đã tham chiến và bắn rơi máy bay của Không Quân Mỹ. Phía Moscow trước đó luôn chối bỏ việc Liên Xô tham gia vai trò chiến đấu ở Việt Nam. Cơ quan báo chí đã trích dẫn : “Lịch Sử của nước Trung Quốc” vốn được xuất bản bởi Nhà Xuất Bản Dự Trữ Quốc Gia và cũng đề cập đến hơn 4.000 binh sĩ Trung Quốc đã tử trận ở Việt Nam.
Cả hai sự kiện đều liên quan đến việc cho quân đội ngoại bang vào lãnh thổ để phục vụ mục tiêu chính trị và quân sự. Tuy nhiên, cách đánh giá lại cho thấy sự thiếu nhất quán:
1. Nguyễn Ánh, với tư cách thừa kế hợp pháp chúa Nguyễn, có quyền quyết định ai được vào Gia Định – lãnh thổ của dòng họ ông. Tương tự, VNDCCH, chính quyền hợp pháp ở miền Bắc, có quyền cho quân Trung Quốc đi qua để hỗ trợ chiến tranh. Cả hai đều hành động dựa trên lợi ích chiến lược trong bối cảnh khó khăn.
2. Quân Trung Quốc (320.000) có quy mô lớn hơn nhiều so với quân Xiêm (20.000), với thời gian hiện diện lâu hơn (1965-1970 so với vài tháng năm 1785). Cả hai lực lượng đều gây ra bất ổn nhất định (quân Xiêm quậy tưng bừng, quân Trung Quốc gây mâu thuẫn tại nơi ở cư xử như thiên triều chà đạp dân quân địa phương cục bộ), nhưng hậu quả của quân Trung Quốc ít được nhấn mạnh trong sử sách hiện đại.
3. Nguyễn Ánh cầu viện Xiêm để khôi phục quyền lực hợp pháp, và dù thất bại ban đầu, ông cuối cùng thống nhất đất nước. VNDCCH cho quân Trung Quốc đi qua để thắng Mỹ, dẫn đến thống nhất năm 1975. Cả hai đều đạt mục tiêu dài hạn, nhưng Nguyễn Ánh chịu chỉ trích gay gắt hơn.
Nếu coi hành động của Nguyễn Ánh là "cõng rắn cắn gà nhà" vì cho quân Xiêm vào Gia Định, thì việc VNDCCH cho 320.000 quân Trung Quốc đi qua cũng cần được đánh giá tương tự. Cả hai đều mời ngoại bang vào lãnh thổ, chấp nhận rủi ro để đạt mục tiêu chính trị. Tuy nhiên, bối cảnh chiến tranh Việt Nam và mối quan hệ đồng minh với Trung Quốc khiến hành động này được xem nhẹ hơn, trong khi Nguyễn Ánh bị lên án vì lý do ý thức hệ và hậu quả tức thời của quân Xiêm.
Để công bằng, lịch sử cần tránh tiêu chuẩn kép. Hoặc cả hai hành động đều đáng chỉ trích vì để ngoại bang can thiệp, hoặc cả hai cần được nhìn nhận như những quyết định chiến lược trong bối cảnh khó khăn. Chỉ trích Nguyễn Ánh mà bỏ qua sự hiện diện của quân Trung Quốc là không nhất quán, làm méo mó cách hiểu về lịch sử và lật sử như vậy là tội ác.
)
.png "Sex :vozvn (53):"){kind=icon}
.png "Sex :vozvn (19):"){kind=icon}
