Mối đe dọa về mức thuế 46%, thuộc hàng cao nhất so với bất kỳ quốc gia nào, đang gây lo lắng cho các quản lý nhà máy, công nhân Việt Nam, cũng như hàng ngàn nhà xuất khẩu.
Đối với đội ngũ đông đảo công nhân nhà máy của Việt Nam, bài toán mưu sinh vốn đã đủ phức tạp ngay cả trước khi Tổng thống Trump công bố mức thuế khổng lồ đánh vào hàng hóa họ sản xuất.
Bà Nguyễn Thị Tuyết Hạnh đã làm hai công việc tại nhà máy, sáu ngày một tuần, trong gần một năm sau khi chồng bà mất việc vào năm 2023. Bà không còn lựa chọn nào khác để giúp nuôi bốn đứa con và cho chúng tiếp tục đi học.
“Thật là khắc nghiệt,” bà Hạnh, 40 tuổi, nói. Chồng bà hiện đã đi làm toàn thời gian trở lại tại một nhà máy, nhưng kế hoạch áp thuế 46% của ông Trump đối với hàng nhập khẩu từ Việt Nam vẫn lơ lửng trên gia đình họ, vốn đang sống trong một dãy nhà tập thể bê tông ở ngoại ô Thành phố Hồ Chí Minh.
“Gia đình tôi đã sống qua thời kỳ khó khăn trước đó, tôi không muốn sống lại cảnh đó nữa,” bà Hạnh, người kiếm được 577 USD một tháng với vai trò quản lý chuyền giám sát 138 công nhân làm giày cho Nike, công ty đồ thể thao Pháp Salomon và các thương hiệu toàn cầu khác, cho biết.
Nỗi sợ hãi đang lan tỏa khắp sàn nhà máy của bà, nơi rộn rã tiếng máy may đang may vải cho những đôi giày được vận chuyển sang Hoa Kỳ. Ông Trump đã tạm dừng thuế quan đối với Việt Nam và các mức thuế tương tự đối với hàng chục quốc gia khác trong 90 ngày. Nhưng điều đó hầu như không có nhiều ý nghĩa ở đây. Viễn cảnh gây bất ổn rằng thuế quan sẽ được áp dụng trở lại đã bắt đầu làm xói mòn tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, vốn phụ thuộc vào việc sản xuất hàng hóa cho người tiêu dùng Mỹ.
[Hình ảnh: Một nhóm công nhân, hầu hết mặc áo đồng phục màu xanh nhạt và một số cầm ô, đang đi bộ từ một nhà máy.]
Các giám đốc điều hành cho biết các nhà máy dệt may của Việt Nam đang phải hoạt động với biên lợi nhuận mỏng như tờ giấy, trung bình chỉ khoảng 5%. Trong khi một số cơ sở tăng cường sản xuất để kịp hoàn thành đơn hàng trước thời hạn áp thuế vào tháng 7, thì những nhà máy khác đã bắt đầu cắt giảm nhân sự hoặc tạm dừng tuyển dụng khi các nhà bán lẻ Mỹ lần lượt hủy đơn hàng.
Không quốc gia nào khác đạt được tốc độ tăng trưởng trong lĩnh vực sản xuất mạnh mẽ như Việt Nam suốt 15 năm qua. Tuy nhiên, cũng trong khoảng thời gian đó, Việt Nam ngày càng phụ thuộc vào nhu cầu từ Hoa Kỳ — chiếm hơn một phần tư tổng quy mô nền kinh tế năm ngoái.
“Mọi người hiện đang sống trong sự bất ổn lớn,” ông Trần Như Tùng, Chủ tịch Thành Công — một nhà sản xuất hàng may mặc với năm nhà máy và xưởng dệt, cho biết. Công ty của ông hiện có 6.000 công nhân, chuyên sản xuất cho các thương hiệu như Eddie Bauer, New Balance, Adidas và nhiều khách hàng khác.
Các đối tác tại Mỹ đã bắt đầu yêu cầu Thành Công giảm giá. “Đây là áp lực rất lớn đối với chúng tôi, bởi biên lợi nhuận vốn đã rất thấp,” ông Tùng chia sẻ.
Ngay sau khi chính sách thuế mới được công bố, ban lãnh đạo Thành Công đã mở rộng tìm kiếm thị trường, hướng tới Trung Đông và châu Âu. Đồng thời, công ty cũng tích cực trao đổi với các khách hàng Mỹ để đảm bảo họ có thể chịu đựng chi phí thuế nhập khẩu tăng thêm.
“Tôi không muốn sa thải nhân viên,” ông Tùng khẳng định. “Chúng tôi đang làm mọi cách để giữ chân người lao động.”
Thành Công cũng đã nhận được yêu cầu tăng sản lượng từ một số nhà bán lẻ Mỹ và đang nỗ lực đáp ứng. Ông Tùng tỏ ra lạc quan về khả năng Chính phủ Việt Nam đạt được thỏa thuận với chính quyền Hoa Kỳ: bất cứ kết quả nào hai bên thống nhất cũng sẽ quyết định tương lai kinh doanh của công ty.
Ông Trần Như Tùng, chủ tịch Công ty Dệt May Thành Công. Công ty sản xuất hàng may mặc cho các thương hiệu Mỹ như Eddie Bauer và New Balance. Ảnh: Linh Phạm cho The New York Times
Chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Trump công bố gói thuế quan đối ứng với gần 60 quốc gia, ông Tô Lâm đã trực tiếp điện đàm, đề nghị Hoa Kỳ hạ mức thuế nhập khẩu hàng Mỹ xuống 0% và kêu gọi Washington đáp lại tương tự. Ngay sau đó, ông cũng gửi thư mời ông Trump gặp gỡ trực tiếp tại Washington vào cuối tháng 5 với mong muốn “cùng nhau hướng tới một thỏa thuận” mang tính đôi bên cùng có lợi.
Ông Trần Như Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam kiêm Chủ tịch Thành Công, nhận định rằng hầu hết các nhà máy sẽ không chịu đựng được mức thuế cuối cùng vượt quá 20%. Hiện tại, hàng may mặc Việt Nam đang chịu tổng thuế suất gần 28%, gồm 10% thuế mới do chính quyền Trump áp dụng từ ngày 2/4 và khoảng 18% thuế nhập khẩu thông thường. Một mức thuế tổng cộng từ 20% trở lên sẽ “ăn sâu” vào lợi nhuận của cả nhà máy và các khách hàng tại Mỹ.
“Trong kịch bản đó, các nhà máy buộc phải thu hẹp biên lợi nhuận ròng, còn các nhà bán lẻ lớn ở Mỹ cũng phải thu hẹp biên lợi nhuận của họ, và cuối cùng người tiêu dùng sẽ phải trả nhiều tiền hơn cho mỗi bộ quần áo,” ông Tùng phân tích.
Mặc dù tình hình hiện nay gây áp lực mạnh lên ngành dệt may Việt Nam, vẫn có hy vọng Việt Nam sẽ ít chịu ảnh hưởng hơn so với Trung Quốc – nước láng giềng phía bắc đang phải gánh mức thuế quan cao hơn. Tổn thất của Trung Quốc có thể mở ra cơ hội cho các nhà xuất khẩu Việt Nam. Tuy nhiên, nếu không thể đàm phán giảm mức thuế này, đó sẽ là “thời khắc phán quyết” đối với hàng nghìn doanh nghiệp Việt Nam chuyên sản xuất hàng hóa xuất khẩu sang thị trường Mỹ.
Đối với Mian Apparel, chính sự không chắc chắn của Trump mới là mối lo lớn nhất. Bảy nhà máy và hai xưởng giặt của công ty, chủ yếu đặt tại miền Bắc Việt Nam, đang sử dụng 12.000 công nhân để sản xuất đồ bơi, quần jean và áo khoác cho các thương hiệu như Costco, J.C. Penney, Carter’s, Target, Gap và Walmart.
“Sự không chắc chắn thật sự không tốt cho kinh doanh,” ông Vũ Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Vận hành của Mian Apparel, cho biết. Khách hàng liên tục thúc giục công ty giao hàng nhanh hơn, vì vậy các nhà máy đang tích cực tuyển thêm lao động và tìm mọi cách tăng công suất trước khi lệnh tạm dừng thuế quan 90 ngày kết thúc.
Ông Trần Quang, một giám đốc điều hành tại công ty sản xuất nến và nước hoa gia dụng—yêu cầu không nêu tên—cho biết dù chưa phải sa thải công nhân nào ở ba nhà máy của mình, ông vẫn lo ngại. Thông thường, vài tháng tới là mùa cao điểm cho đơn hàng Giáng sinh, nhưng thay vì tăng cường tuyển dụng như mọi năm, ông đang siết chặt chi phí.
Khoảng 90% khách hàng của công ty ông Trần Quang đến từ Mỹ. Trong nhiều tuần sau khi thuế quan được công bố, ông hầu như không nhận được bất kỳ phản hồi nào, dù các đơn đặt hàng thường đến dồn dập hàng tuần. Gần đây, một số đối tác bắt đầu hủy bỏ đơn hàng, trong khi những khách khác liên tục trì hoãn các đơn mới.
Một số chuyên gia cho rằng nếu Hoa Kỳ và Việt Nam không thể đi đến thỏa thuận, chính quyền Trump có thể gia hạn thời gian tạm dừng thuế quan. Đối với các nhà máy và công nhân của họ, điều này cũng tệ như một mức thuế cao.“Nếu có sự không chắc chắn, khách hàng có thể chuyển hướng chuỗi cung ứng của họ,” ông Quang nói. “Tại sao họ phải đợi thêm 90 ngày nữa? Điều gì sẽ xảy ra nếu kết quả tồi tệ?”
www.nytimes.com
Đối với đội ngũ đông đảo công nhân nhà máy của Việt Nam, bài toán mưu sinh vốn đã đủ phức tạp ngay cả trước khi Tổng thống Trump công bố mức thuế khổng lồ đánh vào hàng hóa họ sản xuất.
Bà Nguyễn Thị Tuyết Hạnh đã làm hai công việc tại nhà máy, sáu ngày một tuần, trong gần một năm sau khi chồng bà mất việc vào năm 2023. Bà không còn lựa chọn nào khác để giúp nuôi bốn đứa con và cho chúng tiếp tục đi học.
“Thật là khắc nghiệt,” bà Hạnh, 40 tuổi, nói. Chồng bà hiện đã đi làm toàn thời gian trở lại tại một nhà máy, nhưng kế hoạch áp thuế 46% của ông Trump đối với hàng nhập khẩu từ Việt Nam vẫn lơ lửng trên gia đình họ, vốn đang sống trong một dãy nhà tập thể bê tông ở ngoại ô Thành phố Hồ Chí Minh.
“Gia đình tôi đã sống qua thời kỳ khó khăn trước đó, tôi không muốn sống lại cảnh đó nữa,” bà Hạnh, người kiếm được 577 USD một tháng với vai trò quản lý chuyền giám sát 138 công nhân làm giày cho Nike, công ty đồ thể thao Pháp Salomon và các thương hiệu toàn cầu khác, cho biết.
Nỗi sợ hãi đang lan tỏa khắp sàn nhà máy của bà, nơi rộn rã tiếng máy may đang may vải cho những đôi giày được vận chuyển sang Hoa Kỳ. Ông Trump đã tạm dừng thuế quan đối với Việt Nam và các mức thuế tương tự đối với hàng chục quốc gia khác trong 90 ngày. Nhưng điều đó hầu như không có nhiều ý nghĩa ở đây. Viễn cảnh gây bất ổn rằng thuế quan sẽ được áp dụng trở lại đã bắt đầu làm xói mòn tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, vốn phụ thuộc vào việc sản xuất hàng hóa cho người tiêu dùng Mỹ.
[Hình ảnh: Một nhóm công nhân, hầu hết mặc áo đồng phục màu xanh nhạt và một số cầm ô, đang đi bộ từ một nhà máy.]
Các giám đốc điều hành cho biết các nhà máy dệt may của Việt Nam đang phải hoạt động với biên lợi nhuận mỏng như tờ giấy, trung bình chỉ khoảng 5%. Trong khi một số cơ sở tăng cường sản xuất để kịp hoàn thành đơn hàng trước thời hạn áp thuế vào tháng 7, thì những nhà máy khác đã bắt đầu cắt giảm nhân sự hoặc tạm dừng tuyển dụng khi các nhà bán lẻ Mỹ lần lượt hủy đơn hàng.
Không quốc gia nào khác đạt được tốc độ tăng trưởng trong lĩnh vực sản xuất mạnh mẽ như Việt Nam suốt 15 năm qua. Tuy nhiên, cũng trong khoảng thời gian đó, Việt Nam ngày càng phụ thuộc vào nhu cầu từ Hoa Kỳ — chiếm hơn một phần tư tổng quy mô nền kinh tế năm ngoái.
“Mọi người hiện đang sống trong sự bất ổn lớn,” ông Trần Như Tùng, Chủ tịch Thành Công — một nhà sản xuất hàng may mặc với năm nhà máy và xưởng dệt, cho biết. Công ty của ông hiện có 6.000 công nhân, chuyên sản xuất cho các thương hiệu như Eddie Bauer, New Balance, Adidas và nhiều khách hàng khác.
Các đối tác tại Mỹ đã bắt đầu yêu cầu Thành Công giảm giá. “Đây là áp lực rất lớn đối với chúng tôi, bởi biên lợi nhuận vốn đã rất thấp,” ông Tùng chia sẻ.
Ngay sau khi chính sách thuế mới được công bố, ban lãnh đạo Thành Công đã mở rộng tìm kiếm thị trường, hướng tới Trung Đông và châu Âu. Đồng thời, công ty cũng tích cực trao đổi với các khách hàng Mỹ để đảm bảo họ có thể chịu đựng chi phí thuế nhập khẩu tăng thêm.
“Tôi không muốn sa thải nhân viên,” ông Tùng khẳng định. “Chúng tôi đang làm mọi cách để giữ chân người lao động.”
Thành Công cũng đã nhận được yêu cầu tăng sản lượng từ một số nhà bán lẻ Mỹ và đang nỗ lực đáp ứng. Ông Tùng tỏ ra lạc quan về khả năng Chính phủ Việt Nam đạt được thỏa thuận với chính quyền Hoa Kỳ: bất cứ kết quả nào hai bên thống nhất cũng sẽ quyết định tương lai kinh doanh của công ty.
Ông Trần Như Tùng, chủ tịch Công ty Dệt May Thành Công. Công ty sản xuất hàng may mặc cho các thương hiệu Mỹ như Eddie Bauer và New Balance. Ảnh: Linh Phạm cho The New York Times
Chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Trump công bố gói thuế quan đối ứng với gần 60 quốc gia, ông Tô Lâm đã trực tiếp điện đàm, đề nghị Hoa Kỳ hạ mức thuế nhập khẩu hàng Mỹ xuống 0% và kêu gọi Washington đáp lại tương tự. Ngay sau đó, ông cũng gửi thư mời ông Trump gặp gỡ trực tiếp tại Washington vào cuối tháng 5 với mong muốn “cùng nhau hướng tới một thỏa thuận” mang tính đôi bên cùng có lợi.
Ông Trần Như Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam kiêm Chủ tịch Thành Công, nhận định rằng hầu hết các nhà máy sẽ không chịu đựng được mức thuế cuối cùng vượt quá 20%. Hiện tại, hàng may mặc Việt Nam đang chịu tổng thuế suất gần 28%, gồm 10% thuế mới do chính quyền Trump áp dụng từ ngày 2/4 và khoảng 18% thuế nhập khẩu thông thường. Một mức thuế tổng cộng từ 20% trở lên sẽ “ăn sâu” vào lợi nhuận của cả nhà máy và các khách hàng tại Mỹ.
“Trong kịch bản đó, các nhà máy buộc phải thu hẹp biên lợi nhuận ròng, còn các nhà bán lẻ lớn ở Mỹ cũng phải thu hẹp biên lợi nhuận của họ, và cuối cùng người tiêu dùng sẽ phải trả nhiều tiền hơn cho mỗi bộ quần áo,” ông Tùng phân tích.
Mặc dù tình hình hiện nay gây áp lực mạnh lên ngành dệt may Việt Nam, vẫn có hy vọng Việt Nam sẽ ít chịu ảnh hưởng hơn so với Trung Quốc – nước láng giềng phía bắc đang phải gánh mức thuế quan cao hơn. Tổn thất của Trung Quốc có thể mở ra cơ hội cho các nhà xuất khẩu Việt Nam. Tuy nhiên, nếu không thể đàm phán giảm mức thuế này, đó sẽ là “thời khắc phán quyết” đối với hàng nghìn doanh nghiệp Việt Nam chuyên sản xuất hàng hóa xuất khẩu sang thị trường Mỹ.
Đối với Mian Apparel, chính sự không chắc chắn của Trump mới là mối lo lớn nhất. Bảy nhà máy và hai xưởng giặt của công ty, chủ yếu đặt tại miền Bắc Việt Nam, đang sử dụng 12.000 công nhân để sản xuất đồ bơi, quần jean và áo khoác cho các thương hiệu như Costco, J.C. Penney, Carter’s, Target, Gap và Walmart.
“Sự không chắc chắn thật sự không tốt cho kinh doanh,” ông Vũ Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Vận hành của Mian Apparel, cho biết. Khách hàng liên tục thúc giục công ty giao hàng nhanh hơn, vì vậy các nhà máy đang tích cực tuyển thêm lao động và tìm mọi cách tăng công suất trước khi lệnh tạm dừng thuế quan 90 ngày kết thúc.
Ông Trần Quang, một giám đốc điều hành tại công ty sản xuất nến và nước hoa gia dụng—yêu cầu không nêu tên—cho biết dù chưa phải sa thải công nhân nào ở ba nhà máy của mình, ông vẫn lo ngại. Thông thường, vài tháng tới là mùa cao điểm cho đơn hàng Giáng sinh, nhưng thay vì tăng cường tuyển dụng như mọi năm, ông đang siết chặt chi phí.
Khoảng 90% khách hàng của công ty ông Trần Quang đến từ Mỹ. Trong nhiều tuần sau khi thuế quan được công bố, ông hầu như không nhận được bất kỳ phản hồi nào, dù các đơn đặt hàng thường đến dồn dập hàng tuần. Gần đây, một số đối tác bắt đầu hủy bỏ đơn hàng, trong khi những khách khác liên tục trì hoãn các đơn mới.
Một số chuyên gia cho rằng nếu Hoa Kỳ và Việt Nam không thể đi đến thỏa thuận, chính quyền Trump có thể gia hạn thời gian tạm dừng thuế quan. Đối với các nhà máy và công nhân của họ, điều này cũng tệ như một mức thuế cao.“Nếu có sự không chắc chắn, khách hàng có thể chuyển hướng chuỗi cung ứng của họ,” ông Quang nói. “Tại sao họ phải đợi thêm 90 ngày nữa? Điều gì sẽ xảy ra nếu kết quả tồi tệ?”
Trump’s Tariffs Create Fear and Uncertainty at Vietnam’s Factories
The threat of 46 percent levies, among the highest for any country, is rattling Vietnam’s factory managers and workers, as well as thousands of exporters.
Sửa lần cuối:
vướng từ nhân quyền cho đến tẩy mác 
.png "Sex :vozvn (1):"){kind=icon}
.png "Sex :vozvn (17):"){kind=icon}
