Việt Nam “nợ” Nga?
Việt Nam nợ Liên Xô và sau này Nga kế thừa khoản cho vay đó, khoản nợ này là Việt Nam nợ bằng đồng RUB (Liên Xô), chứ không phải nợ bằng đồng USD.
Trong khoảng thời gian 1960-1970, thì tỷ giá RUB/USD là 0,9 RUB ăn 01 USD. Và tỷ giá này là hoàn toàn do Nhà nước Liên Xô QUY ĐỊNH chứ không phải tỷ giá dựa theo cung tiền trên thị trường ngoại hối. Liên Xô là nền kinh tế đóng, hầu như không có giao dịch ngoại thương với các nền kinh tế Âu-Mỹ, do vậy tỷ giá giá RUB/USD (0,9) này hoàn toàn vô nghĩa, bởi người Liên Xô không có nhu cầu mua USD, và Âu-Mỹ cũng không có nhu cầu mua RUB.
Cái khoản nợ 11 tỷ USD mà người ta bảo Việt Nam nợ Nga đó thực chất là khoản nợ Rub được quy đổi thành USD theo cái tỷ giá từ thời Nhà nước Liên Xô quy định. Thực chất Việt Nam nợ Nga chỉ khoảng 12,2 tỷ RUB.
Đến năm 2001, Nga đòi Việt Nam trả nợ (khoản nợ bằng đồng RUB Liên Xô). Giấy tờ ghi nợ thì rõ ràng là Việt Nam chỉ nợ Nga 12,2 tỷ RUB. Bây giờ Nga thích Việt Nam trả bằng RUB hay trả bằng USD? Cho Nga chọn.
Nếu trả bằng RUB thì Việt Nam sẽ trả cho Nga 12,2 tỷ RUB. Còn nếu trả bằng USD thì Việt Nam sẽ quy đổi 12,2 tỷ RUB này ra USD.
Đến đây mới xuất hiện vấn đề: TỶ GIÁ RUB/USD nào sẽ được dùng để quy đổi? Vì lúc này (năm 2001) tỷ giá RUB/USD đã là 29 RUB ăn 01 USD. Vậy nếu phải trả bằng USD thì Việt Nam chỉ cần phải trả 420 triệu USD (tương đương 12,2 tỷ RUB) mà thôi.
Nhưng Nga không muốn vậy, Nga muốn Việt Nam phải trả bằng USD nhưng quy đổi theo tỷ giá RUB/USD thời Nhà nước Liên Xô quy định cơ. Khôn thế bao giờ cho chết. Mà cái tỷ giá này thì hoàn toàn vô nghĩa trong thị trường ngoại hối.
Việt Nam hoàn toàn có thể khước từ Nga, chỉ trả 12,2 tỷ RUB hoặc trả 420 triệu USD, hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế và luật pháp quốc tế. Nhưng nếu Việt Nam làm như thế thì cũng hơi cạn tàu ráo máng.
Do vậy, để đẹp lòng cả hai bên, thì đành áp theo tỷ giá RUB/USD thời Nhà nước Liên Xô quy định (0,9 RUB ăn 01 USD), quy ra thành nợ 11 tỷ USD, NHƯNG Nga phải xóa 85% nợ, Việt Nam chỉ phải trả 1,65 tỷ USD.
Putin khôn đấy, nhưng Việt Nam cũng đâu có NGU.
Đây chính là bản chất của vấn đề nước Nga nợ ngập đầu, phải gán cả quốc bảo T-80; BMP-3 cho Hàn Quốc để trừ nợ, nhưng "hào phóng" xóa nợ cả "trăm tỷ USD" cho các nước từng vay nợ Liên Xô.
Chả có ai hào phóng đến mức đấy cả.