Don Jong Un
Cái lồn nhăn nheo
Các công ty Trung Quốc chạy qua Việt Nam để né đạn mấy năm qua bây giờ tính gì? AFP ghi nhận. Một năm trước, Zhang Chundong đã giúp công ty do ông quản lý mở rộng sang Việt Nam, một phần trong làn sóng các doanh nghiệp Trung Quốc lựa chọn trung tâm sản xuất đang bùng nổ kể từ cuộc chiến thương mại trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.
.
Hiện tại, công ty - một nhà phân phối xe nâng (forklifts) do hãng BYD của Trung Quốc sản xuất - đang phải vật lộn để đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh như mong đợi khi các dự án nhà máy bị đình trệ và Việt Nam đang chờ xem liệu mức thuế quan khổng lồ 46% mà Trump đe dọa trong tháng này có thành hiện thực hay không.
.
"Một số nhà máy mà chúng tôi nhận được đơn đặt hàng gần như đã sẵn sàng hoạt động, nhưng kể từ khi có tin tức về thuế quan, chúng tôi nhận được thông báo rằng các dự án và việc mua xe nâng của chúng tôi đang bị tạm dừng", Zhang, quản lý tại Huochacha New Energy Group, có khách hàng tại Việt Nam bao gồm công ty điện tử Trung Quốc TCL. "Chúng tôi đáng lẽ phải ở trong giai đoạn tăng trưởng nhanh... (nhưng) do thuế quan, chúng tôi đã không đạt được điều đó", ông nói với AFP.
.
Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc tại Việt Nam, đặc biệt là những doanh nghiệp xuất cảng trực tiếp sang Hoa Kỳ, về mặt lý thuyết, thấy mình ở vị thế tốt hơn so với khi ở trong nước, khi Bắc Kinh đã phải đối mặt với mức thuế lên tới 145% đối với nhiều sản phẩm.
.
Hà Nội -- giống như nhiều nơi khác trên thế giới -- đã bị áp mức thuế chung 10 phần trăm và có một khoảng thời gian ngắn trước khi các mức thuế trả đũa bị trì hoãn có hiệu lực vào tháng 7. Vẫn còn hy vọng rằng con số này có thể được đàm phán để giảm xuống. Nhưng tại tỉnh công nghiệp Bắc Ninh ở phía bắc Việt Nam, các doanh nghiệp Trung Quốc mà AFP phỏng vấn -- hầu hết đều có liên quan đến chuỗi cung ứng xuất cảng -- cho biết các nhà đầu tư đang do dự và lo lắng lan rộng.
.
Zhang, 39 tuổi, cho biết anh tin tưởng vào các cuộc đàm phán nhưng giải thích rằng ba hoặc bốn dự án của công ty đã bị hoãn lại. "Tôi đã nói chuyện với một số khách hàng... và câu trả lời hiện tại đều giống nhau, chúng tôi cần phải tiếp tục chờ đợi."
.
Tại Bắc Ninh, cách Hà Nội khoảng 40 km theo đường bộ, các nhà hàng, tiệm mát-xa và cửa hàng tiện lợi có biển hiệu tiếng Trung chen chúc nhau để giành không gian với các cửa hàng và quán ăn Hàn Quốc. Hàn Quốc từ lâu đã là nhà đầu tư lớn vào Việt Nam, với các tập đoàn điện tử lớn như Samsung và LG đều có mặt tại Bắc Ninh -- nhưng Trung Quốc đang nhanh chóng bắt kịp.
.
Theo số liệu mới nhất, tính đến cuối năm 2023, tỉnh này có khoảng 10.000 người Trung Quốc sinh sống và những người nước ngoài sống tại khu vực này cho biết con số này có thể đã tăng vọt kể từ đó.
.
"Trong những năm gần đây, nền kinh tế Việt Nam đang phát triển và Trung Quốc và Hoa Kỳ vẫn tiếp tục căng thẳng thương mại, vì vậy nhiều công ty trước đây còn do dự đã đến Việt Nam trong hai năm này", Wang Hongxin, 40 tuổi, người đã chuyển đến Việt Nam hơn một thập kỷ trước để làm việc với một nhà cung cấp của Samsung, cho biết.
.
Một trong số đó là Vietnam Kepai, một công ty Trung Quốc sản xuất máy điều khiển số bằng máy tính và đã mở rộng sang Bắc Ninh vào tháng trước để tìm kiếm thị trường mới và thoát khỏi sự cạnh tranh khốc liệt ở quê nhà.
.
"Có nhiều công ty thành công ở Trung Quốc với hy vọng khai thác thị trường ở Việt Nam. Tôi đã nghe cuộc trò chuyện này rất nhiều lần trong các nhà hàng Trung Quốc (ở đây)", Li Pingwu, giám đốc 33 tuổi của công ty cho biết.
.
Quốc gia này (TQ) đứng thứ ba trong số các nhà đầu tư hàng đầu của Việt Nam vào năm 2024, chỉ sau Singapore và Hàn Quốc, với mức tăng hơn 3% so với năm trước. Quốc gia này (TQ) cũng dẫn đầu về các dự án đầu tư mới [tại VN], chiếm hơn 1/4 tổng số sáng kiến mới được đăng ký.
.
Làn sóng này (sang VN mở hãng) dường như đã khiến Trump tức giận khi ông tuyên bố áp thuế quan lớn đối với Việt Nam vào đầu tháng 4, với việc Washington cáo buộc quốc gia này tạo điều kiện cho hàng Trung Quốc sang Hoa Kỳ và cho phép TQ lách thuế quan.
.
Mặc dù báo cáo năm 2024 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết "không có bằng chứng rõ ràng" về vai trò của Việt Nam trong việc tạo điều kiện cho hàng xuất cảng của Trung Quốc sang Hoa Kỳ, giám đốc Zhang thừa nhận rằng ông đã thấy điều này xảy ra. "Một số khách hàng của chúng tôi, bao gồm những người bán ván sàn hoặc máy đúc, đang thực hiện giao dịch trung chuyển, liên quan đến xuất cảng sang Hoa Kỳ", ông nói.
.
Theo một tài liệu mà AFP xem được vào thứ Ba, Bộ Thương mại Việt Nam đã ra lệnh cho các cơ quan chức năng thắt chặt kiểm soát nguồn gốc hàng hóa để tránh bị các đối tác thương mại trừng phạt sau khi Hoa Kỳ đe dọa áp thuế quan. Một doanh nhân ở Bắc Ninh cho biết sự gia tăng đầu tư đã từng tạo ra tình trạng thiếu hụt lao động, nhưng tình hình của nhân viên người Việt tại các công ty Trung Quốc hiện không chắc chắn.
.
Hung, người kiếm được khoảng 270 đô la một tháng khi làm việc tại một công ty Trung Quốc sản xuất các bộ phận bên ngoài cho màn hình máy tính để bàn, cho biết giờ làm việc của anh đã bị cắt giảm. "Chúng tôi đã ngừng làm thêm giờ", người đàn ông 30 tuổi này cho biết, anh từ chối cung cấp tên đầy đủ của mình. "Tôi không biết cuộc sống bây giờ sẽ ra sao, vì rất khó để sống ở đây với số tiền tôi kiếm được".
.
Wang thừa nhận anh "lo lắng". "Chúng tôi ban đầu có kế hoạch nâng cấp một số thiết bị để phát triển lâu dài, nhưng... vì khoản đầu tư khá lớn nên hiện chúng tôi hơi do dự", ông nói.
.
Hiện tại, công ty - một nhà phân phối xe nâng (forklifts) do hãng BYD của Trung Quốc sản xuất - đang phải vật lộn để đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh như mong đợi khi các dự án nhà máy bị đình trệ và Việt Nam đang chờ xem liệu mức thuế quan khổng lồ 46% mà Trump đe dọa trong tháng này có thành hiện thực hay không.
.
"Một số nhà máy mà chúng tôi nhận được đơn đặt hàng gần như đã sẵn sàng hoạt động, nhưng kể từ khi có tin tức về thuế quan, chúng tôi nhận được thông báo rằng các dự án và việc mua xe nâng của chúng tôi đang bị tạm dừng", Zhang, quản lý tại Huochacha New Energy Group, có khách hàng tại Việt Nam bao gồm công ty điện tử Trung Quốc TCL. "Chúng tôi đáng lẽ phải ở trong giai đoạn tăng trưởng nhanh... (nhưng) do thuế quan, chúng tôi đã không đạt được điều đó", ông nói với AFP.
.
Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc tại Việt Nam, đặc biệt là những doanh nghiệp xuất cảng trực tiếp sang Hoa Kỳ, về mặt lý thuyết, thấy mình ở vị thế tốt hơn so với khi ở trong nước, khi Bắc Kinh đã phải đối mặt với mức thuế lên tới 145% đối với nhiều sản phẩm.
.
Hà Nội -- giống như nhiều nơi khác trên thế giới -- đã bị áp mức thuế chung 10 phần trăm và có một khoảng thời gian ngắn trước khi các mức thuế trả đũa bị trì hoãn có hiệu lực vào tháng 7. Vẫn còn hy vọng rằng con số này có thể được đàm phán để giảm xuống. Nhưng tại tỉnh công nghiệp Bắc Ninh ở phía bắc Việt Nam, các doanh nghiệp Trung Quốc mà AFP phỏng vấn -- hầu hết đều có liên quan đến chuỗi cung ứng xuất cảng -- cho biết các nhà đầu tư đang do dự và lo lắng lan rộng.
.
Zhang, 39 tuổi, cho biết anh tin tưởng vào các cuộc đàm phán nhưng giải thích rằng ba hoặc bốn dự án của công ty đã bị hoãn lại. "Tôi đã nói chuyện với một số khách hàng... và câu trả lời hiện tại đều giống nhau, chúng tôi cần phải tiếp tục chờ đợi."
.
Tại Bắc Ninh, cách Hà Nội khoảng 40 km theo đường bộ, các nhà hàng, tiệm mát-xa và cửa hàng tiện lợi có biển hiệu tiếng Trung chen chúc nhau để giành không gian với các cửa hàng và quán ăn Hàn Quốc. Hàn Quốc từ lâu đã là nhà đầu tư lớn vào Việt Nam, với các tập đoàn điện tử lớn như Samsung và LG đều có mặt tại Bắc Ninh -- nhưng Trung Quốc đang nhanh chóng bắt kịp.
.
Theo số liệu mới nhất, tính đến cuối năm 2023, tỉnh này có khoảng 10.000 người Trung Quốc sinh sống và những người nước ngoài sống tại khu vực này cho biết con số này có thể đã tăng vọt kể từ đó.
.
"Trong những năm gần đây, nền kinh tế Việt Nam đang phát triển và Trung Quốc và Hoa Kỳ vẫn tiếp tục căng thẳng thương mại, vì vậy nhiều công ty trước đây còn do dự đã đến Việt Nam trong hai năm này", Wang Hongxin, 40 tuổi, người đã chuyển đến Việt Nam hơn một thập kỷ trước để làm việc với một nhà cung cấp của Samsung, cho biết.
.
Một trong số đó là Vietnam Kepai, một công ty Trung Quốc sản xuất máy điều khiển số bằng máy tính và đã mở rộng sang Bắc Ninh vào tháng trước để tìm kiếm thị trường mới và thoát khỏi sự cạnh tranh khốc liệt ở quê nhà.
.
"Có nhiều công ty thành công ở Trung Quốc với hy vọng khai thác thị trường ở Việt Nam. Tôi đã nghe cuộc trò chuyện này rất nhiều lần trong các nhà hàng Trung Quốc (ở đây)", Li Pingwu, giám đốc 33 tuổi của công ty cho biết.
.
Quốc gia này (TQ) đứng thứ ba trong số các nhà đầu tư hàng đầu của Việt Nam vào năm 2024, chỉ sau Singapore và Hàn Quốc, với mức tăng hơn 3% so với năm trước. Quốc gia này (TQ) cũng dẫn đầu về các dự án đầu tư mới [tại VN], chiếm hơn 1/4 tổng số sáng kiến mới được đăng ký.
.
Làn sóng này (sang VN mở hãng) dường như đã khiến Trump tức giận khi ông tuyên bố áp thuế quan lớn đối với Việt Nam vào đầu tháng 4, với việc Washington cáo buộc quốc gia này tạo điều kiện cho hàng Trung Quốc sang Hoa Kỳ và cho phép TQ lách thuế quan.
.
Mặc dù báo cáo năm 2024 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết "không có bằng chứng rõ ràng" về vai trò của Việt Nam trong việc tạo điều kiện cho hàng xuất cảng của Trung Quốc sang Hoa Kỳ, giám đốc Zhang thừa nhận rằng ông đã thấy điều này xảy ra. "Một số khách hàng của chúng tôi, bao gồm những người bán ván sàn hoặc máy đúc, đang thực hiện giao dịch trung chuyển, liên quan đến xuất cảng sang Hoa Kỳ", ông nói.
.
Theo một tài liệu mà AFP xem được vào thứ Ba, Bộ Thương mại Việt Nam đã ra lệnh cho các cơ quan chức năng thắt chặt kiểm soát nguồn gốc hàng hóa để tránh bị các đối tác thương mại trừng phạt sau khi Hoa Kỳ đe dọa áp thuế quan. Một doanh nhân ở Bắc Ninh cho biết sự gia tăng đầu tư đã từng tạo ra tình trạng thiếu hụt lao động, nhưng tình hình của nhân viên người Việt tại các công ty Trung Quốc hiện không chắc chắn.
.
Hung, người kiếm được khoảng 270 đô la một tháng khi làm việc tại một công ty Trung Quốc sản xuất các bộ phận bên ngoài cho màn hình máy tính để bàn, cho biết giờ làm việc của anh đã bị cắt giảm. "Chúng tôi đã ngừng làm thêm giờ", người đàn ông 30 tuổi này cho biết, anh từ chối cung cấp tên đầy đủ của mình. "Tôi không biết cuộc sống bây giờ sẽ ra sao, vì rất khó để sống ở đây với số tiền tôi kiếm được".
.
Wang thừa nhận anh "lo lắng". "Chúng tôi ban đầu có kế hoạch nâng cấp một số thiết bị để phát triển lâu dài, nhưng... vì khoản đầu tư khá lớn nên hiện chúng tôi hơi do dự", ông nói.
