Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Ngày 17 tháng 3 năm 2025, Gazprom, biểu tượng năng lượng của Nga và là công ty khí đốt khổng lồ do nhà nước kiểm soát, đã công bố khoản lỗ ròng kỷ lục 1,076 nghìn tỷ rúp (tương đương 12,89 tỷ USD) trong năm 2024, theo tiêu chuẩn kế toán Nga (RAS).
A view shows the Lakhta Centre business tower, which is the headquarters of Russia's largest gas producer Gazprom, during sunset in Saint Petersburg, Russia March 14, 2025. REUTERS/Anton
Thông tin này, được Reuters đưa tin cùng ngày, đánh dấu một cú sốc tài chính đối với Kremlin, khi Gazprom chuyển từ lợi nhuận 695,6 tỷ rúp năm 2023 sang mức lỗ khổng lồ chỉ trong một năm. Điều gì đã khiến "gã khổng lồ" từng bất khả chiến bại này phải "khóc than khắp thế giới"?
Nguyên nhân chính của khoản lỗ được Gazprom thừa nhận là sự sụt giảm giá trị thị trường cổ phiếu của Gazprom Neft, chi nhánh dầu mỏ của công ty, với mức giảm 852 tỷ rúp, theo Kyiv Independent ngày 18 tháng 3. Ngoài ra, thuế thu nhập doanh nghiệp tăng lên 25% từ ngày 1 tháng 1 năm 2025 đã làm tăng chi phí thuế hoãn lại thêm 444 tỷ rúp, như Oreanda-News ngày 18 tháng 3 phân tích. Tuy nhiên, cội rễ sâu xa nằm ở sự sụp đổ của thị trường châu Âu – từng là nguồn thu chính của Gazprom. The Moscow Times ngày 18 tháng 3 ghi nhận rằng xuất khẩu khí đốt sang EU đã giảm hơn 90% kể từ năm 2022, buộc công ty phải cắt giảm nhân sự và bán tài sản để cầm cự.
Năm 2024 là một năm thảm họa với Gazprom. Reuters ngày 18 tháng 3 cho biết khoản lỗ này tương đương 251 triệu USD mỗi tuần, 35 triệu USD mỗi ngày, hay 1,4 triệu USD mỗi giờ – một con số khiến cả thế giới chú ý. Dù tổng doanh thu tăng 11% lên 6,2 nghìn tỷ rúp và doanh thu từ khí đốt tăng 14%, công ty vẫn lỗ 192 tỷ rúp từ hoạt động bán hàng, theo Kyiv Independent. Điều này trái ngược với năm 2023, khi Gazprom đã lỗ 629 tỷ rúp (6,9 tỷ USD) theo chuẩn IFRS – lần đầu tiên trong 25 năm, theo CNN ngày 3 tháng 5 năm 2024. Sự suy giảm liên tục này cho thấy Gazprom không còn là "con bò sữa" của Putin như trước đây.
Chiến tranh Ukraine và các lệnh trừng phạt phương Tây là thủ phạm chính. Bloomberg ngày 2 tháng 5 năm 2024 từng cảnh báo rằng việc mất thị trường châu Âu sau vụ Nord Stream bị phá hủy và hợp đồng vận chuyển khí qua Ukraine hết hạn vào cuối 2024 đã giáng đòn chí mạng vào Gazprom. Xuất khẩu khí đốt sang châu Âu giảm xuống mức thấp kỷ lục 28,3 tỷ mét khối năm 2023, theo Reuters ngày 2 tháng 5 năm 2024, và tiếp tục lao dốc trong năm 2024. Trong khi đó, nỗ lực chuyển hướng sang Trung Quốc không đủ bù đắp, với giá bán cho Bắc Kinh chỉ bằng nửa giá châu Âu, theo Meduza ngày 9 tháng 5 năm 2024.
Trump, người từng hứa chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine trong 24 giờ, giờ đây lại im lặng trước khó khăn của Nga. Phát biểu "fed up" với cả hai bên trên Fox News ngày 31 tháng 3 không giúp cải thiện tình hình, trong khi Mỹ rút dần cam kết với Ukraine, theo The Washington Post ngày 30 tháng 3. Điều này khiến Nga càng cô lập, với Gazprom phải đối mặt với các vụ kiện từ châu Âu trị giá 18 tỷ euro (19,6 tỷ USD) vì cắt nguồn cung, theo Newsweek ngày 19 tháng 3.
Hậu quả không chỉ dừng ở Gazprom. Kinh tế Nga, vốn phụ thuộc lớn vào xuất khẩu năng lượng, đang lung lay. Foreign Policy ngày 14 tháng 11 năm 2024 dự đoán nền kinh tế chiến tranh của Nga sẽ "đi vào ngõ cụt" nếu không đảo ngược xu hướng này. Với lãi suất 23% và lạm phát 9%, theo X ngày 2 tháng 4, Kremlin khó lòng bơm tiền cứu Gazprom mà không làm trầm trọng thêm khủng hoảng nội địa. Trong khi đó, Ukraine và phương Tây có thể xem đây là cơ hội để gia tăng áp lực, tận dụng điểm yếu của Nga khi quân đội họ cũng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng, theo CEPA ngày 22 tháng 1.
Gazprom "khóc than khắp thế giới" không chỉ là câu chuyện tài chính, mà là biểu tượng cho sự suy giảm quyền lực của Nga dưới áp lực quốc tế. Từ chỗ là công cụ địa chính trị hùng mạnh, Gazprom giờ đây trở thành gánh nặng cho Putin
A view shows the Lakhta Centre business tower, which is the headquarters of Russia's largest gas producer Gazprom, during sunset in Saint Petersburg, Russia March 14, 2025. REUTERS/Anton
Đợi tí tml.....
www.reuters.com
Thông tin này, được Reuters đưa tin cùng ngày, đánh dấu một cú sốc tài chính đối với Kremlin, khi Gazprom chuyển từ lợi nhuận 695,6 tỷ rúp năm 2023 sang mức lỗ khổng lồ chỉ trong một năm. Điều gì đã khiến "gã khổng lồ" từng bất khả chiến bại này phải "khóc than khắp thế giới"?
Nguyên nhân chính của khoản lỗ được Gazprom thừa nhận là sự sụt giảm giá trị thị trường cổ phiếu của Gazprom Neft, chi nhánh dầu mỏ của công ty, với mức giảm 852 tỷ rúp, theo Kyiv Independent ngày 18 tháng 3. Ngoài ra, thuế thu nhập doanh nghiệp tăng lên 25% từ ngày 1 tháng 1 năm 2025 đã làm tăng chi phí thuế hoãn lại thêm 444 tỷ rúp, như Oreanda-News ngày 18 tháng 3 phân tích. Tuy nhiên, cội rễ sâu xa nằm ở sự sụp đổ của thị trường châu Âu – từng là nguồn thu chính của Gazprom. The Moscow Times ngày 18 tháng 3 ghi nhận rằng xuất khẩu khí đốt sang EU đã giảm hơn 90% kể từ năm 2022, buộc công ty phải cắt giảm nhân sự và bán tài sản để cầm cự.
Năm 2024 là một năm thảm họa với Gazprom. Reuters ngày 18 tháng 3 cho biết khoản lỗ này tương đương 251 triệu USD mỗi tuần, 35 triệu USD mỗi ngày, hay 1,4 triệu USD mỗi giờ – một con số khiến cả thế giới chú ý. Dù tổng doanh thu tăng 11% lên 6,2 nghìn tỷ rúp và doanh thu từ khí đốt tăng 14%, công ty vẫn lỗ 192 tỷ rúp từ hoạt động bán hàng, theo Kyiv Independent. Điều này trái ngược với năm 2023, khi Gazprom đã lỗ 629 tỷ rúp (6,9 tỷ USD) theo chuẩn IFRS – lần đầu tiên trong 25 năm, theo CNN ngày 3 tháng 5 năm 2024. Sự suy giảm liên tục này cho thấy Gazprom không còn là "con bò sữa" của Putin như trước đây.
Chiến tranh Ukraine và các lệnh trừng phạt phương Tây là thủ phạm chính. Bloomberg ngày 2 tháng 5 năm 2024 từng cảnh báo rằng việc mất thị trường châu Âu sau vụ Nord Stream bị phá hủy và hợp đồng vận chuyển khí qua Ukraine hết hạn vào cuối 2024 đã giáng đòn chí mạng vào Gazprom. Xuất khẩu khí đốt sang châu Âu giảm xuống mức thấp kỷ lục 28,3 tỷ mét khối năm 2023, theo Reuters ngày 2 tháng 5 năm 2024, và tiếp tục lao dốc trong năm 2024. Trong khi đó, nỗ lực chuyển hướng sang Trung Quốc không đủ bù đắp, với giá bán cho Bắc Kinh chỉ bằng nửa giá châu Âu, theo Meduza ngày 9 tháng 5 năm 2024.
Trump, người từng hứa chấm dứt chiến tranh Nga-Ukraine trong 24 giờ, giờ đây lại im lặng trước khó khăn của Nga. Phát biểu "fed up" với cả hai bên trên Fox News ngày 31 tháng 3 không giúp cải thiện tình hình, trong khi Mỹ rút dần cam kết với Ukraine, theo The Washington Post ngày 30 tháng 3. Điều này khiến Nga càng cô lập, với Gazprom phải đối mặt với các vụ kiện từ châu Âu trị giá 18 tỷ euro (19,6 tỷ USD) vì cắt nguồn cung, theo Newsweek ngày 19 tháng 3.
Hậu quả không chỉ dừng ở Gazprom. Kinh tế Nga, vốn phụ thuộc lớn vào xuất khẩu năng lượng, đang lung lay. Foreign Policy ngày 14 tháng 11 năm 2024 dự đoán nền kinh tế chiến tranh của Nga sẽ "đi vào ngõ cụt" nếu không đảo ngược xu hướng này. Với lãi suất 23% và lạm phát 9%, theo X ngày 2 tháng 4, Kremlin khó lòng bơm tiền cứu Gazprom mà không làm trầm trọng thêm khủng hoảng nội địa. Trong khi đó, Ukraine và phương Tây có thể xem đây là cơ hội để gia tăng áp lực, tận dụng điểm yếu của Nga khi quân đội họ cũng thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng, theo CEPA ngày 22 tháng 1.
Gazprom "khóc than khắp thế giới" không chỉ là câu chuyện tài chính, mà là biểu tượng cho sự suy giảm quyền lực của Nga dưới áp lực quốc tế. Từ chỗ là công cụ địa chính trị hùng mạnh, Gazprom giờ đây trở thành gánh nặng cho Putin
