Vozlitisme
Địt Bùng Đạo Tổ
Xuất khẩu rau quả sụt giảm 3 tháng liên tiếp khi mặt hàng chủ lực là sầu riêng chưa hết khó khăn. Nếu tình trạng này kéo dài, có thể ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu cả năm của ngành.
Giá sầu riêng tăng nhưng xuất khẩu chưa hết khó
Tại các tỉnh miền Tây vào thời điểm này, giá sầu riêng tăng từ 20.000 - 50.000 đồng/kg so với tháng trước. Cụ thể, sầu riêng Ri6 giá dao động từ 70.000 - 100.000 đồng/kg, giống Thái từ 90.000 - 150.000 đồng/kg, tùy chất lượng. Giá tăng đúng thời điểm chuẩn bị thu hoạch rộ khiến nhiều nhà vườn vui mừng. Các doanh nghiệp sau thời gian "án binh bất động" theo dõi tình hình cũng đã bắt đầu "chốt đơn, lên hàng".
Theo quy định của Trung Quốc, toàn bộ sầu riêng tươi và cả đông lạnh xuất khẩu sang thị trường này phải có giấy kiểm nghiệm từ các trung tâm được phê duyệt theo danh sách thống nhất giữa 2 nước. Ông Henry Bùi - Giám đốc Trung tâm kiểm định Hoàn Vũ, một trong những đơn vị nằm trong danh sách trên - cho biết: "Lượng mẫu khách mang đến tăng mạnh và tỷ lệ đạt chuẩn xuất khẩu chiếm khoảng trên 90%, cũng tăng mạnh so với khi mới có quy định kiểm nghiệm vàng O và cadimi. Điều này cho thấy tính tuân thủ các quy định của người sản xuất, kinh doanh cũng đang tốt dần lên".
Nhà vườn miền Tây vào vụ thu hoạch sầu riêng
ẢNH: PHẠM HỮU
Dù vậy, theo các chuyên gia, hoạt động xuất khẩu sầu riêng thực tế vẫn chưa hoàn toàn phục hồi như trước và vẫn còn tình trạng hàng đến cửa khẩu bị trả về. Nguyên nhân là do một số doanh nghiệp xuất khẩu lấy mẫu kiểm định không đủ tính đại diện cho lô hàng. Có trường hợp lô hàng thu hoạch từ 5 vườn nhưng chỉ xét nghiệm có 3 mẫu. Khi hàng đến cửa khẩu, Hải quan Trung Quốc kiểm định lại thì trúng ngay 2 lô không đạt chuẩn, đành phải quay đầu.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả VN (VINAFRUIT), phân tích: Cuối năm ngoái, VN ký được nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc và kỳ vọng mặt hàng này có thể mang lại kim ngạch 400 - 500 triệu USD. Tuy nhiên, sầu riêng đông lạnh cũng phải tuân thủ quy định về kiểm định vàng O và cadimi. Cơm sầu riêng đông lạnh là mặt hàng sơ chế, mỗi lô hàng có giá trị kinh tế cao nên các doanh nghiệp cũng chưa dám tham gia vì chưa có quy trình giao nhận rõ ràng với Trung Quốc.
Đây là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu chung. Số liệu sơ bộ từ hải quan ước tính trong tháng 3, xuất khẩu rau quả đạt 421 triệu USD, giảm 10,5% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ 3 liên tiếp kim ngạch xuất khẩu rau quả giảm. Lũy kế 3 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu rau quả mới đạt 1,1 tỉ USD, giảm 13,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
"Điều này hoàn toàn trái ngược so với năm 2024, khi rau quả bứt tốc ngay từ đầu năm và kéo dài suốt 12 tháng. Nếu xu hướng này kéo dài có thể ảnh hưởng đến mục tiêu xuất khẩu rau quả của cả năm 2025, thậm chí đứng trước nguy cơ sụt giảm so với 2024 vì chúng ta đang bước vào giai đoạn quan trọng là vụ thu hoạch sầu riêng ở các tỉnh miền Tây", ông Nguyên quan ngại.
Tăng chất lượng, đa dạng hóa thị trường
Năm 2024, xuất khẩu rau quả của VN đạt trên 7 tỉ USD nhưng lại bộc lộ 2 điểm yếu lớn là phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc và mặt hàng chủ lực sầu riêng.
Ông Henry Bùi lưu ý: Vấn đề an toàn thực phẩm là mối quan tâm hàng đầu của người tiêu dùng ở tất cả các thị trường. Vì thế, không có cách nào khác là chúng ta phải tuyệt đối tuân thủ. Dù vậy, có tín hiệu đáng mừng là 2 tháng trước, số lượng mẫu không đạt yêu cầu rất nhiều nhưng hiện nay đã giảm mạnh. Điều này cho thấy ý thức của nông dân và doanh nghiệp đã tăng lên đáng kể. "Chúng ta cũng không nên có tâm lý phân biệt thị trường khó tính với thị trường dễ tính mà cần phải tạo ra những sản phẩm tốt nhất để có thể xuất được đi tất cả các thị trường. Khi chúng ta chủ động được như vậy thì sẽ hạn chế được rất nhiều rủi ro, đặc biệt về mặt rào cản kỹ thuật", ông Henry Bùi nói.
Chúng ta cũng không nên có tâm lý phân biệt thị trường khó tính với thị trường dễ tính mà cần phải tạo ra những sản phẩm tốt nhất để có thể xuất được đi tất cả các thị trường. Khi chúng ta chủ động được như vậy thì sẽ hạn chế được rất nhiều rủi ro, đặc biệt về mặt rào cản kỹ thuật.
Ông Henry Bùi, Giám đốc Trung tâm kiểm định Hoàn Vũ
Đồng quan điểm, ông Đặng Phúc Nguyên nhấn mạnh để xuất khẩu bền vững, vấn đề quan trọng là sản phẩm phải có chất lượng và liên tục được nâng cao để tạo cảm giác mới mẻ, hấp dẫn người tiêu dùng. Bên cạnh đó, cần nắm bắt yêu cầu của từng thị trường và từng bước nâng cao thị phần. Ngoài các sản phẩm rau quả tươi thì cần đầu tư phát triển những sản phẩm chế biến và chế biến sâu. Các bộ ngành cần tiếp tục đàm phán mở rộng thị trường cho những mặt hàng mới như bưởi, dừa, bơ, na, chanh không hạt...
Ông Nguyên đặt vấn đề: Trung Quốc là thị trường rau quả rất tiềm năng và VN có lợi thế lớn nhưng thời gian qua, chúng ta đã quá tập trung vào thị trường này và chưa tìm kiếm cơ hội ở những thị trường khác. Trong khi đó, VN đang có tới 19 hiệp định thương mại tự do (FTA), có những thị trường rất tiềm năng như Mỹ. Tính riêng năm 2024, nước này nhập khẩu trên 60 tỉ USD và Mexico là nguồn cung cấp chủ lực với gần 24 tỉ USD. Việc Mỹ muốn đánh thuế lên hàng hóa Mexico có thể là cơ hội cho các nguồn cung khác, trong đó có VN.
Ngoài thị trường Mỹ, khu vực Đông Á với Hàn Quốc và Nhật Bản đều là những thị trường rất tiềm năng. Cụ thể năm 2024, Hàn Quốc nhập khẩu rau quả từ VN với giá trị 315 triệu USD, tăng 39%. Đây cũng là thị trường nhập khẩu rau quả VN đứng thứ 3 thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Mỹ. Hay như thị trường Nhật Bản đứng ở vị trí thứ 5 với 203 triệu USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm trước. "Trong nhóm 10 thị trường nhập khẩu rau quả lớn nhất của VN thì đây là những thị trường có nhiều tiềm năng. Bên cạnh đó, cũng cần đẩy mạnh xuất khẩu rau quả vào các thị trường mà chúng ta đã ký FTA", ông Nguyên nhận định.
Sầu riêng gặp khó, xuất khẩu rau quả giảm sâu
Xuất khẩu rau quả sụt giảm 3 tháng liên tiếp khi mặt hàng chủ lực là sầu riêng chưa hết khó khăn. Nếu tình trạng này kéo dài, có thể ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu cả năm của ngành.
thanhnien.vn
Kiú
.png "Sex :vozvn (3):"){kind=icon}
