Những năm sinh của Nguyễn Ái Quốc trong hồ sơ lưu trữ của Pháp:
Ở trong nước, mật thám Pháp đã để ý, ghi tên cậu học sinh Nguyễn Tất Thành vào sổ đen từ sau vụ cậu tham gia cuộc biểu tình chống thuế của nông dân Thừa Thiên-Huế tháng 4/1908 với vai trò một người thông ngôn. Trên đất Pháp, vào tháng 6/1919, sau khi gửi bản Yêu sách của nhân dân An nam gồm 8 điểm dưới ký tên Nguyễn Ái Quốc tới Hội nghị Versailles thì thực dân Pháp đã lập tức chú ý đến người thanh niên yêu nước này. Ngày 6/9/1919, Bộ trưởng Bộ Thuộc địa Pháp Albert Sarrault đã mời anh Nguyễn đến gặp mặt để đích thân kiểm tra lai lịch. Tháng 10/1919, chính quyền thực dân Pháp ở Paris đã thành lập Sở chính trị có nhiệm vụ theo dõi tình hình, động thái của người An nam tại Pháp và các mối liên hệ của họ với bên trong nước Việt Nam. Nguyễn Ái Quốc tất nhiên đã trở thành một đối tượng cần phải quan tâm đặc biệt của cơ quan mật thám Pháp. Từ đó trở đi, Nguyễn Ái Quốc luôn luôn bị đeo bám, giám sát, lục soát nơi ở, bị đe đọa và các mật thám chuyên trách còn đều đặn gửi báo cáo về Bộ Thuộc địa, trong đó ghi chép mọi di biến động trong đời sống hàng ngày của Người. Tuy nhiên, có một điểm khá thú vị là dù cho mật thám Pháp theo dõi sát sao, bám theo từng chặng đường hoạt động của Nguyễn Ái Quốc ở trong và ngoài nước Pháp, lập hồ sơ cá nhân, lập thành án nhằm điều tra, ráo riết tìm mọi cơ hội để khống chế, bắt giữ một nhân vật đặc biệt bí ẩn có tư tưởng yêu nước tiến bộ, nhưng bản thân bộ máy đắc lực của chính quyền Pháp lại không thể chắc chắn về ngày tháng năm sinh của Người? Và sau đây là một số hồ sơ, tài liệu, lệnh truy nã của mật thám Pháp công bố những năm sinh khác nhau của Nguyễn Ái Quốc:
a, Ngày 4/2/1919, sau khi Nguyễn Tất Thành trở lại Pháp một thời gian, mật thám Pháp đã theo dõi và phỏng đoán về người thanh niên An nam này qua nội dung một báo cáo gửi Bộ Thuộc địa: “Những thám tử của chúng tôi cho biết y (tức anh Thành) thay đổi tên, giấu kỹ nơi sinh thật của mình, nói tiếng Anh khá và nói tiếng Pháp được, nhìn hình dáng khoảng 28 tuổi (nghĩa là sinh năm 1892)”(*).
b, Tháng 9/1919, Sở cảnh sát Paris đã chính thức cấp căn cước cho Nguyễn Ái Quốc, nội dung căn cước xác nhận: Người sinh ngày 15/1/1894 tại Vinh, An Nam, địa chỉ nơi ở lúc đó là : Nhà số 6 phố Villa De Gobelins ở Paris.
c, Để phục vụ mật thám Pháp thu thập thông tin, điều tra về Nguyễn Ái Quốc - người đã ký tên dưới bản Yêu sách của nhân dân An nam, ngày 6/2/1920, lý trưởng làng Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An đã trình báo cáo như sau: “Vào năm Thành Thái thứ 13 (1901), ông Nguyễn Sinh Huy đỗ Phó bảng, trở về làng cúng bố mẹ thì Nguyễn Văn Thành khoảng 8 tuổi. Về Nguyễn Sinh Huy và người con trai Nguyễn Bé Con tức Nguyễn Văn Thành từ năm đó đến nay không nhận được tin tức gì. Nguyễn Sinh Huy có thể đã ngoài 60 tuổi và Nguyễn Văn Thành đã hơn 28 tuổi (nghĩa là sinh khoảng năm 1892), nếu họ còn sống”(*). Tại sao một viên lý trưởng quản sổ đinh, điền của làng cũng không chắc chắn được năm sinh của người dân trong làng? Bởi vì trong cuốn Gia phả họ nhà Nguyễn Sinh tuy ghi rõ họ tên mọi người của 6 đời trong dòng tộc nhưng lại không ghi ngày tháng năm sinh của từng người!
d, Sau khi Nguyễn Ái Quốc trở thành đảng viên Đảng ******** Pháp, ngày 17/9/1920, Sở cảnh sát Paris đã lập hồ sơ như sau: “Nguyễn Ái Quốc sinh ngày 15/1/1894 tại Vinh (Trung Kỳ). Bố tên Nguyễn, mẹ tên Hoàng. Bố mẹ đều đã mất. Bố mất 9 năm trước, mẹ mất 15 năm trước. Có 6 anh chị em đều đã mất. Nguyễn đến Paris được hơn một năm, vào tháng 6 hoặc tháng 7/1919. Nguyễn không mang theo giấy tờ tùy thân gì từ quê cả”(*).
e, Năm 1921, trước khi Bộ trưởng Bộ Thuộc địa Pháp Albert Sarrault triệu tập Nguyễn Ái Quốc đến Bộ để trực tiếp tra xét lần thứ hai thì ngày 20/4/1921, Chánh mật thám Đông Dương đã gửi cho Pierre Guesde, Tổng thanh tra kiểm soát lính thợ và người Đông Dương tại Pháp, nhân vật chịu trách nhiệm chính trong việc theo dõi, giám sát anh Nguyễn, một bức điện cung cấp thông tin có chi tiết ghi là: Nguyễn Ái Quốc khoảng 35 tuổi (nghĩa là sinh năm 1886)”(*).
f, Ngày 10/10/1929, tòa án Vinh- Nghệ An mở phiên tòa số 115 xét xử 45 chiến sĩ cách mạng, trong đó có 7 án tử hình. Biên bản phiên tòa có ghi: “Nguyễn Ái Quốc tức Nguyễn Tất Thành, 30 tuổi (nghĩa là sinh năm 1899), lưu vong. Án do tòa án tỉnh đề nghị là tử hình, án do Viện cơ mật đề nghị là khổ sai chung thân”. Kèm theo đó là lời phê của Khâm sứ Trung Kỳ: “Sẽ xét xử ngay sau khi bị bắt”(*).
g, Sau khi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tổ chức hội nghị thành lập Đảng ******** Việt Nam tháng 2/1930 ở Hương Cảng, chính quyền Pháp ra thông báo số 1116 với nội dung: “Truy nã Nguyễn Ái Quốc, tức Nguyễn Tất Thành, hay Nguyễn Văn Thành, tức Nguyễn Sinh Con, Nguyễn Bé Con, tức Lý Thụy. Sinh năm 1892, 39 tuổi. Ở làng Kim Liên, tổng Lâm Thịnh, huyện Nam Đàn (Nghệ An). Con trai của Nguyễn Sinh Huy tức Nguyễn Xuân Sắc (đã mất). Cư trú nhiều năm tại Mỹ, Anh, Pháp và Nga. Đại diện của Quốc tế III bên cạnh các nhóm ******** Đông Dương. Có thể hiện nay đang ở vùng Viễn Đông, cũng có khả năng ở Đông Dương”(*).
h, Ngày 16/3/1931, Tuần báo số 1 của cảnh sát hình sự Bắc Kỳ (Bulletin hebdomadaire de police criminelle au Tonkin) đã đăng lệnh: “Truy nã Nguyễn Ái Quốc, tức Nguyễn Tất Thành, hay Nguyễn Văn Thành, tức Nguyễn Sinh Con, Nguyễn Bé Con, tức Lý Thụy. Sinh năm 1892 tại Kim Liên (Nghệ An). Con trai của Nguyễn Sinh Huy tức Nguyễn Xuân Sắc (đã mất(*).
i, Ngày 15/8/1931, sau phiên tòa thứ 3 của Tòa án tối cao Hồng Kông xét xử Tống Văn Sơ (Nguyễn Ái Quốc), báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (South China morning post) đã tóm tắt trả lời của của Tống Văn Sơ với thư ký Trung Hoa vụ thẩm vấn: “Tên là Tống Văn sơ. Tuổi 36 (nghĩa là sinh năm 1895). Quê quán ở Đông Hưng, Liêm Châu (Quảng Tây)”(2). Sau khi Hội đồng cơ mật hoàng gia Anh ra phán quyết trả tự do cho Tống Văn Sơ - Nguyễn Ái Quốc ngày 21/7/1932 thì chính quyền Pháp đã liên hệ với chính quyền Hồng Kông âm mưu đón bắt Nguyễn Ái Quốc để dẫn độ về Việt Nam nhưng thất bại. Vì vậy ngày 6/8/1932, Toàn quyền Đông Dương đã ra lệnh truy nã Nguyễn Ái Quốc đăng trên Tuần báo số 33 của cảnh sát hình sự Bắc Kỳ, nội dung cũng như của tuần báo cảnh sát Bắc Kỳ số 1(*).
j, Jean Sainteny, sĩ quan tình báo, đại diện Chính phủ Pháp đàm phán với Việt Nam giai đoạn 1945- 1946, người đã nhiều lần tiếp xúc với Chủ tịch Hồ Chí Minh trước và sau cuộc kháng chiến 9 năm chống Pháp của nhân dân ta cũng viết trong hồi ký: “Nguyễn Văn Thành, tức Nguyễn Ái Quốc, Nguyễn Tất Thành, Nguyễn Sinh Cung, Lý Thuỵ rồi từ 1944 là Hồ Chí Minh sinh năm 1892 tại tỉnh Nghệ An. Năm 19 tuổi, Hồ Chí Minh từ biệt gia đình xuống tàu Latouche Treville làm bồi bếp khởi đầu một cuộc hành trình dài đến Mỹ, Anh, Đức rồi Paris là nơi ông định cư ở đó. Ông làm rất nhiều nghề, đặc biệt là nghề thợ ảnh. Đó là những cách để ông kiếm sống và để có điều kiện say sưa tham gia các vấn đề chính trị”(3). Như vậy là trong các hồ sơ mật thám, cảnh sát, lưu trữ, người Pháp cũng không xác định được chắc chắn năm sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà chỉ giả thiết trong khoảng từ năm 1892 đến 1899!
2, Một số năm sinh khác và năm sinh chính thức của Chủ tịch Hồ Chí Minh:
Ngoài những năm sinh không thống nhất trong hồ sơ lưu trữ của mật thám Pháp thì còn có một vài năm sinh khác của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ví dụ như: Ngày 15/9/1911, từ cảng Marseilles, Pháp, anh Nguyễn Tất Thành gửi một lá đơn cho Tổng thống Pháp xin vào học nội trú ở trường thuộc địa. Trong lá đơn có ghi: “Nguyễn Tất Thành sinh ở Vinh năm 1892, con ông Nguyễn Sinh Huy, Phó bảng. Đang học chữ Pháp, chữ quốc ngữ, chữ Hán”(*); Hộ chiếu và giấy thông hành mang tên Chen Vang (Trần Vương), sinh ngày 15/2/1895 ở Đông Dương do Đại sứ quán Liên Xô tại Berlin (Đức) cấp ngày 16/6/1923 khi Người sang Liên Xô(4); Bản khai lý lịch ngày 16/9/1934 của Nguyễn Ái Quốc để vào học trường Quốc tế Lê nin, Moscow ghi năm sinh là 1894(5); Lý lịch của Nguyễn Ái Quốc khai ngày 16/8/1935 để tham dự Đại hội VII Quốc tế ******** ở Moscow ghi năm sinh là 1900(6); Bản khai lý lịch mang tên Lin trước khi làm thủ tục rời Liên Xô ngày 26/11/1937 ghi năm sinh là 1903(*).
