Ai cũng nghĩ khoai lang, ngô, sắn là “lương thực ngàn đời” của người Việt – nhất là qua câu ca dao nổi tiếng:
“Được mùa chớ phụ ngô khoai
Đến khi thất bát lấy ai bạn cùng”
Nhưng sự thật khiến bạn sốc nhẹ:
Khoai lang và ngô đều là “hàng nhập khẩu” – và chưa từng có ở Việt Nam trước thế kỷ 17!
Ngô – từ Mỹ Latinh qua Tàu, rồi mới đến ta
Năm 1496, Columbus mang hạt ngô từ châu Mĩ về Bồ Đào Nha
Ngô nhanh chóng lan sang châu Á, tới Trung Hoa
Tới năm 1597, Phùng Khắc Khoan đi sứ nhà Minh, mang giống ngô về nước
→ Trước đó, người Việt chưa từng biết đến ngô!
Còn khoai lang thì sao?
Nguồn gốc càng ly kỳ hơn nữa!
Theo nghiên cứu của Lisa Matisoo-Smith (chuyên gia di truyền nhân chủng học):
Khoảng năm 1000 sau Công nguyên, một nhóm thổ dân đảo Mangaia (Nam Thái Bình Dương) vượt đại dương sang Peru
Họ… rước về vài cô dâu người bản địa, và sính lễ là vài củ khoai lang!
Khoai lang được đem về Úc và trồng xen với khoai môn, cho hiệu quả cao
Năm 1568, thuyền trưởng người Tây Ban Nha Mendaña đến đảo này, thấy khoai lang đã được trồng từ lâu
→ Ngỡ ngàng: "Củ khoai châu Mỹ đã vượt Thái Bình Dương từ trước cả chúng tôi?"
Hành trình củ khoai: Châu Mỹ → Châu Úc → Philippines → Trung Hoa → Việt Nam
1578: khoai lang có mặt tại Luzon – Philippines
1594: đến Phúc Kiến – Trung Quốc
Sau đó mới lan dần tới Việt Nam (khả năng cùng thời với ngô)
Ngày nay, khoai lang là món ăn sáng, đồ ăn vặt, bánh ngọt, mứt Tết...
Nhưng đừng quên:
400 năm trước, chỉ cần có củ khoai hay bắp ngô, là quý như có vàng.
Đọc đi để thấy cái xứ loz què này vốn dĩ đéo có gì giá trị, mấy thứ ngon ngon toàn dân nơi khác tha về