Pháp này không độ được ta , phương tiện này không đưa ta đến được niết bàn thì chánh niệm con cặc gì
Này các tỳ kheo,
Đức Phật đã dạy: “Pháp chỉ là chiếc bè dùng để qua sông, không phải thứ để bám víu.” (Kinh Kim Cang). Nếu một pháp, hay một phương tiện, không giúp ta giải thoát, thì không phải vì pháp hay phương tiện ấy không có giá trị, mà vì tâm ta chưa thực sự tỉnh thức và chánh niệm.
Chánh niệm không nằm ở phương tiện hay hình thức, mà nằm ở cách ta sử dụng chúng. Đức Phật dạy:
“Chánh niệm là sự tỉnh giác ngay trong hiện tại, không dính mắc vào pháp thiện hay bất thiện, không chấp vào đúng hay sai.”
Nếu pháp hay phương tiện ấy không đưa ta đến Niết Bàn, có thể vì:
• Ta chưa thực hành với tâm vô ngã.
• Ta còn chấp vào chính pháp, biến pháp thành gánh nặng.
Đức Phật đã nói trong Kinh Trung Bộ:
“Như người dùng bè qua sông, khi đến bờ bên kia thì bỏ chiếc bè lại. Cũng vậy, pháp là phương tiện, không phải cứu cánh.”
Nếu phương tiện không đưa đến Niết Bàn, thì hãy tự hỏi:
• Ta có đang bám chấp vào phương tiện ấy như cứu cánh không?
• Ta có đang sử dụng phương tiện ấy với trí tuệ hay với tham dục, sân hận?
Chánh niệm không phải là việc làm, không phải là phương tiện, mà là tỉnh giác trong từng hơi thở, từng ý nghĩ, từng hành động.
• Khi pháp không độ được ta, hãy quán chiếu rằng: “Ta đã thực sự sống với pháp hay chỉ dùng pháp để thỏa mãn bản ngã?”
• Khi phương tiện không đưa đến Niết Bàn, hãy nhìn lại: “Ta đã đi trên con đường đúng đắn hay đang lạc hướng bởi vọng tưởng?”
Đức Phật dạy trong Kinh Pháp Cú:
“Không chấp vào pháp, không chấp vào phi pháp, người trí vượt qua mọi trói buộc.”
• Buông bỏ cả ý nghĩ rằng “Pháp này không độ được ta.”
• Buông bỏ cả sự phán xét về phương tiện.
• Sống trọn vẹn với tâm tỉnh thức và không mong cầu.
Này các tỳ kheo, pháp hay phương tiện không tự độ được ai. Chính tâm chánh niệm và trí tuệ của các thầy mới là chìa khóa mở ra cánh cửa Niết Bàn. Đừng tìm cứu cánh trong pháp hay phương tiện, mà hãy nhìn sâu vào tâm mình, vì Niết Bàn không ở đâu xa – nó chính là sự tỉnh thức ngay tại đây và bây giờ.
Như Đức Phật đã dạy:
“Hãy tự mình thắp đuốc lên mà đi.” (Kinh Đại Bát Niết Bàn).