Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Nga, một trong những cường quốc quân sự hàng đầu thế giới, đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng trong việc duy trì và phát triển lực lượng không quân chiến lược của mình. Các dòng máy bay chủ lực như máy bay ném bom chiến lược Tu-95, máy bay ném bom tầm xa Tu-22M3 và máy bay radar trên không A-50 đã từng là biểu tượng cho sức mạnh không quân Nga, nhưng hiện tại, khả năng sản xuất các loại máy bay này đã không còn, hoặc bị đình trệ nghiêm trọng do các yếu tố kỹ thuật, kinh tế và chính trị. Tình trạng này khiến các tổn thất về máy bay trở nên đặc biệt nghiêm trọng, vì Nga không thể sản xuất mới chúng
Tu-160 "Thiên nga trắng"
Máy bay ném bom chiến lược Tu-95
Tupolev Tu-95, được NATO gọi là "Bear," là máy bay ném bom chiến lược sử dụng động cơ tuốc bin cánh quạt, được đưa vào hoạt động từ năm 1956. Với hơn 500 chiếc được sản xuất, Tu-95 là một trong những loại máy bay ném bom chiến lược có thời gian phục vụ lâu nhất trong lịch sử. Tuy nhiên, việc sản xuất Tu-95 đã chính thức ngừng vào năm 1992. Phiên bản nâng cấp Tu-95MS, được sản xuất từ năm 1984 đến 1992, là biến thể cuối cùng của dòng máy bay này. Hiện tại, Không quân Nga vẫn duy trì khoảng 60 chiếc Tu-95 trong tình trạng hoạt động tốt, nhưng các máy bay này đều đã cũ và phụ thuộc vào việc nâng cấp định kỳ để duy trì khả năng chiến đấu.
Tu-95 có khả năng mang theo 15.000 kg bom hoặc 6 tên lửa hành trình tầm xa, với tầm hoạt động lên đến 15.000 km khi được tiếp nhiên liệu trên không. Tuy nhiên, do thiết kế từ thời Chiến tranh Lạnh, Tu-95 không có tính năng tàng hình và dễ bị phát hiện bởi radar hiện đại. Việc Nga không còn sản xuất Tu-95, kết hợp với các lệnh trừng phạt quốc tế làm gián đoạn chuỗi cung ứng linh kiện, đặc biệt là vi mạch điện tử, khiến việc bảo trì và nâng cấp đội máy bay này ngày càng khó khăn. Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào các căn cứ không quân Nga, như căn cứ Olenya và Engels, đã gây thiệt hại cho một số chiếc Tu-95, làm giảm thêm số lượng máy bay hoạt động.
Máy bay ném bom tầm xa Tu-22M3
Tupolev Tu-22M3, được NATO gọi là "Backfire," là máy bay ném bom siêu thanh tầm xa, được đưa vào hoạt động từ năm 1983. Tổng cộng, khoảng 497 chiếc Tu-22M (bao gồm tất cả các biến thể) đã được sản xuất, nhưng việc sản xuất đã chấm dứt vào năm 1993. Theo báo cáo năm 2024 từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), Nga hiện chỉ còn khoảng 57 chiếc Tu-22M3 trong biên chế, nhưng tình báo Ukraine ước tính con số thực tế có thể chỉ còn khoảng 27 chiếc trong tình trạng hoạt động tốt. Những tổn thất này đến từ các cuộc tấn công của Ukraine, bao gồm vụ bắn hạ một chiếc Tu-22M3 bằng tên lửa S-200 vào ngày 19 tháng 4 năm 2024, và các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào các căn cứ như Olenya, Soltsi và Diaghilev từ năm 2022 đến 2024.
Tu-22M3 sử dụng động cơ NK-25, nhưng việc sản xuất động cơ này đã ngừng từ lâu, khiến Nga không thể chế tạo thêm máy bay mới. Kế hoạch nâng cấp lên phiên bản Tu-22M3M, với động cơ NK-32-02 và hệ thống điện tử hiện đại, đã được triển khai, nhưng chỉ giới hạn ở việc cải tạo khoảng 30 chiếc hiện có. Các lệnh trừng phạt quốc tế làm hạn chế khả năng tiếp cận công nghệ và linh kiện, đặc biệt là vi mạch, càng khiến việc đại tu hoặc sản xuất mới trở nên bất khả thi. Mỗi chiếc Tu-22M3 bị mất là một tổn thất không thể bù đắp, vì Nga không còn dây chuyền sản xuất hay nguồn lực để thay thế.
Máy bay radar trên không A-50
Beriev A-50, được NATO gọi là "Mainstay," là máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không, đóng vai trò như một trung tâm điều phối trong các chiến dịch không quân. A-50 được trang bị radar mạnh mẽ, có khả năng theo dõi tên lửa, máy bay và điều phối các hoạt động quân sự. Tuy nhiên, Nga chỉ sở hữu một số lượng rất hạn chế các máy bay A-50, ước tính khoảng 9-12 chiếc vào năm 2022. Sản xuất A-50 đã ngừng từ nhiều năm trước, và các linh kiện quan trọng, đặc biệt là hệ thống điện tử và radar, phụ thuộc vào các nhà cung cấp phương Tây, vốn đã bị cắt đứt do các lệnh trừng phạt.
Các cuộc tấn công của Ukraine đã gây tổn thất nặng nề cho phi đội A-50. Theo các nguồn tin trên X, vào ngày 1 tháng 6 năm 2025, các máy bay không người lái của Ukraine đã tấn công căn cứ không quân Olenya, nơi một số máy bay A-50 bị nghi ngờ đã bị phá hủy hoặc hư hỏng. Một chiếc A-50 được báo cáo bị bắn hạ vào đầu năm 2024, làm giảm đáng kể số lượng máy bay còn hoạt động. Với chi phí sản xuất mỗi chiếc A-50 lên đến hàng trăm triệu USD và sự phức tạp trong việc chế tạo các hệ thống radar, Nga không có khả năng sản xuất thêm A-50 trong tương lai gần. Điều này khiến mỗi chiếc A-50 bị mất là một đòn giáng mạnh vào năng lực chỉ huy và kiểm soát trên không của Nga.
Hậu quả của việc mất khả năng sản xuất
Việc Nga không còn khả năng sản xuất các dòng máy bay Tu-95, Tu-22M3 và A-50 đặt Không quân Nga vào tình thế bất lợi nghiêm trọng. Các máy bay này không chỉ là phương tiện chiến đấu mà còn là biểu tượng của sức mạnh răn đe chiến lược. Tu-95 và Tu-22M3 là nền tảng cho các cuộc tấn công tầm xa, trong khi A-50 đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối và giám sát chiến trường. Mỗi chiếc máy bay bị mất, dù do tai nạn hay do các cuộc tấn công của đối phương, đều không thể được thay thế, dẫn đến sự suy giảm dần năng lực không quân chiến lược của Nga.
Các lệnh trừng phạt quốc tế, đặc biệt từ năm 2014 và tăng cường sau năm 2022, đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng linh kiện, đặc biệt là vi mạch và công nghệ điện tử. Theo báo cáo, Nga đã phải sử dụng các vi mạch từ máy giặt và tủ lạnh để sản xuất vũ khí, cho thấy sự thiếu hụt nghiêm trọng về công nghệ cao cấp. Ngoài ra, dự án máy bay ném bom tàng hình PAK DA, được kỳ vọng sẽ thay thế Tu-95 và Tu-160, đã bị trì hoãn do các vấn đề kỹ thuật và tài chính, với chuyến bay thử nghiệm dự kiến sớm nhất vào năm 2024 nhưng vẫn chưa chắc chắn.
Sự mất mát của các máy bay Tu-95, Tu-22M3 và A-50 là những tổn thất không thể khắc phục đối với Không quân Nga, do nước này đã mất khả năng sản xuất các dòng máy bay này từ nhiều năm trước. Với số lượng máy bay còn lại ngày càng giảm và các lệnh trừng phạt làm hạn chế khả năng bảo trì và nâng cấp, Nga đang phải đối mặt với nguy cơ suy yếu năng lực không quân chiến lược. Trong bối cảnh xung đột quân sự kéo dài và áp lực từ các cuộc tấn công của Ukraine, việc duy trì sức mạnh không quân của Nga sẽ tiếp tục là một thách thức lớn trong tương lai.
Tu-160 "Thiên nga trắng"
Máy bay ném bom chiến lược Tu-95
Tupolev Tu-95, được NATO gọi là "Bear," là máy bay ném bom chiến lược sử dụng động cơ tuốc bin cánh quạt, được đưa vào hoạt động từ năm 1956. Với hơn 500 chiếc được sản xuất, Tu-95 là một trong những loại máy bay ném bom chiến lược có thời gian phục vụ lâu nhất trong lịch sử. Tuy nhiên, việc sản xuất Tu-95 đã chính thức ngừng vào năm 1992. Phiên bản nâng cấp Tu-95MS, được sản xuất từ năm 1984 đến 1992, là biến thể cuối cùng của dòng máy bay này. Hiện tại, Không quân Nga vẫn duy trì khoảng 60 chiếc Tu-95 trong tình trạng hoạt động tốt, nhưng các máy bay này đều đã cũ và phụ thuộc vào việc nâng cấp định kỳ để duy trì khả năng chiến đấu.
Tu-95 có khả năng mang theo 15.000 kg bom hoặc 6 tên lửa hành trình tầm xa, với tầm hoạt động lên đến 15.000 km khi được tiếp nhiên liệu trên không. Tuy nhiên, do thiết kế từ thời Chiến tranh Lạnh, Tu-95 không có tính năng tàng hình và dễ bị phát hiện bởi radar hiện đại. Việc Nga không còn sản xuất Tu-95, kết hợp với các lệnh trừng phạt quốc tế làm gián đoạn chuỗi cung ứng linh kiện, đặc biệt là vi mạch điện tử, khiến việc bảo trì và nâng cấp đội máy bay này ngày càng khó khăn. Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào các căn cứ không quân Nga, như căn cứ Olenya và Engels, đã gây thiệt hại cho một số chiếc Tu-95, làm giảm thêm số lượng máy bay hoạt động.
Máy bay ném bom tầm xa Tu-22M3
Tupolev Tu-22M3, được NATO gọi là "Backfire," là máy bay ném bom siêu thanh tầm xa, được đưa vào hoạt động từ năm 1983. Tổng cộng, khoảng 497 chiếc Tu-22M (bao gồm tất cả các biến thể) đã được sản xuất, nhưng việc sản xuất đã chấm dứt vào năm 1993. Theo báo cáo năm 2024 từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), Nga hiện chỉ còn khoảng 57 chiếc Tu-22M3 trong biên chế, nhưng tình báo Ukraine ước tính con số thực tế có thể chỉ còn khoảng 27 chiếc trong tình trạng hoạt động tốt. Những tổn thất này đến từ các cuộc tấn công của Ukraine, bao gồm vụ bắn hạ một chiếc Tu-22M3 bằng tên lửa S-200 vào ngày 19 tháng 4 năm 2024, và các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào các căn cứ như Olenya, Soltsi và Diaghilev từ năm 2022 đến 2024.
Tu-22M3 sử dụng động cơ NK-25, nhưng việc sản xuất động cơ này đã ngừng từ lâu, khiến Nga không thể chế tạo thêm máy bay mới. Kế hoạch nâng cấp lên phiên bản Tu-22M3M, với động cơ NK-32-02 và hệ thống điện tử hiện đại, đã được triển khai, nhưng chỉ giới hạn ở việc cải tạo khoảng 30 chiếc hiện có. Các lệnh trừng phạt quốc tế làm hạn chế khả năng tiếp cận công nghệ và linh kiện, đặc biệt là vi mạch, càng khiến việc đại tu hoặc sản xuất mới trở nên bất khả thi. Mỗi chiếc Tu-22M3 bị mất là một tổn thất không thể bù đắp, vì Nga không còn dây chuyền sản xuất hay nguồn lực để thay thế.
Máy bay radar trên không A-50
Beriev A-50, được NATO gọi là "Mainstay," là máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không, đóng vai trò như một trung tâm điều phối trong các chiến dịch không quân. A-50 được trang bị radar mạnh mẽ, có khả năng theo dõi tên lửa, máy bay và điều phối các hoạt động quân sự. Tuy nhiên, Nga chỉ sở hữu một số lượng rất hạn chế các máy bay A-50, ước tính khoảng 9-12 chiếc vào năm 2022. Sản xuất A-50 đã ngừng từ nhiều năm trước, và các linh kiện quan trọng, đặc biệt là hệ thống điện tử và radar, phụ thuộc vào các nhà cung cấp phương Tây, vốn đã bị cắt đứt do các lệnh trừng phạt.
Các cuộc tấn công của Ukraine đã gây tổn thất nặng nề cho phi đội A-50. Theo các nguồn tin trên X, vào ngày 1 tháng 6 năm 2025, các máy bay không người lái của Ukraine đã tấn công căn cứ không quân Olenya, nơi một số máy bay A-50 bị nghi ngờ đã bị phá hủy hoặc hư hỏng. Một chiếc A-50 được báo cáo bị bắn hạ vào đầu năm 2024, làm giảm đáng kể số lượng máy bay còn hoạt động. Với chi phí sản xuất mỗi chiếc A-50 lên đến hàng trăm triệu USD và sự phức tạp trong việc chế tạo các hệ thống radar, Nga không có khả năng sản xuất thêm A-50 trong tương lai gần. Điều này khiến mỗi chiếc A-50 bị mất là một đòn giáng mạnh vào năng lực chỉ huy và kiểm soát trên không của Nga.
Hậu quả của việc mất khả năng sản xuất
Việc Nga không còn khả năng sản xuất các dòng máy bay Tu-95, Tu-22M3 và A-50 đặt Không quân Nga vào tình thế bất lợi nghiêm trọng. Các máy bay này không chỉ là phương tiện chiến đấu mà còn là biểu tượng của sức mạnh răn đe chiến lược. Tu-95 và Tu-22M3 là nền tảng cho các cuộc tấn công tầm xa, trong khi A-50 đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối và giám sát chiến trường. Mỗi chiếc máy bay bị mất, dù do tai nạn hay do các cuộc tấn công của đối phương, đều không thể được thay thế, dẫn đến sự suy giảm dần năng lực không quân chiến lược của Nga.
Các lệnh trừng phạt quốc tế, đặc biệt từ năm 2014 và tăng cường sau năm 2022, đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng linh kiện, đặc biệt là vi mạch và công nghệ điện tử. Theo báo cáo, Nga đã phải sử dụng các vi mạch từ máy giặt và tủ lạnh để sản xuất vũ khí, cho thấy sự thiếu hụt nghiêm trọng về công nghệ cao cấp. Ngoài ra, dự án máy bay ném bom tàng hình PAK DA, được kỳ vọng sẽ thay thế Tu-95 và Tu-160, đã bị trì hoãn do các vấn đề kỹ thuật và tài chính, với chuyến bay thử nghiệm dự kiến sớm nhất vào năm 2024 nhưng vẫn chưa chắc chắn.
Sự mất mát của các máy bay Tu-95, Tu-22M3 và A-50 là những tổn thất không thể khắc phục đối với Không quân Nga, do nước này đã mất khả năng sản xuất các dòng máy bay này từ nhiều năm trước. Với số lượng máy bay còn lại ngày càng giảm và các lệnh trừng phạt làm hạn chế khả năng bảo trì và nâng cấp, Nga đang phải đối mặt với nguy cơ suy yếu năng lực không quân chiến lược. Trong bối cảnh xung đột quân sự kéo dài và áp lực từ các cuộc tấn công của Ukraine, việc duy trì sức mạnh không quân của Nga sẽ tiếp tục là một thách thức lớn trong tương lai.
.png "Sex :vozvn (18):"){kind=icon}
.png "Sex :vozvn (25):"){kind=icon}
