Khả năng chế tạo bom hạt nhân từ kho vũ khí cũ
Nếu Ukraine giữ lại kho vũ khí này thay vì giao nộp, câu hỏi là liệu họ có thể biến chúng thành bom hạt nhân hoạt động được hay không. Hãy phân tích từng yếu tố:
1. Tình trạng vật lý của đầu đạn
- Bảo trì: Vũ khí hạt nhân cần được bảo trì định kỳ để đảm bảo lõi phân hạch (pit) và các thành phần khác (như chất nổ kích hoạt) không bị xuống cấp. Sau hơn 30 năm (tính đến 2025), nếu không có bảo trì chuyên sâu, nhiều đầu đạn có thể đã mất khả năng hoạt động.
- Phóng xạ tự nhiên: Lõi plutonium-239 có thể sinh ra americium-241 theo thời gian, làm giảm hiệu suất và đòi hỏi phải tái chế lõi – một quá trình phức tạp mà Ukraine không có sẵn công nghệ.
2. Kiến thức và công nghệ
- Tháo dỡ và tái thiết kế: Ukraine có các nhà khoa học và kỹ sư từ thời Liên Xô, đặc biệt ở các viện nghiên cứu như Viện Vật lý và Công nghệ Kharkiv. Họ có thể đã tháo dỡ các đầu đạn cũ để nghiên cứu cấu trúc và tái sử dụng lõi phân hạch cho bom mới.
- Hệ thống kích nổ: Các đầu đạn chiến lược phức tạp hơn bom hạt nhân cơ bản. Để chế tạo một quả bom đơn giản (kiểu "gun-type" hoặc "implosion"), Ukraine cần tái cấu hình vật liệu phân hạch và thiết kế hệ thống kích nổ. Điều này đòi hỏi thử nghiệm, nhưng với kiến thức từ Liên Xô, họ có thể làm được.
3. Vật liệu phân hạch
- Nếu giữ lại kho vũ khí, Ukraine sẽ có sẵn uranium-235 và plutonium-239 từ các đầu đạn cũ. Một quả bom hạt nhân cơ bản cần khoảng 4-6 kg plutonium hoặc 15-25 kg uranium làm giàu cao – lượng vật liệu này hoàn toàn có thể lấy từ kho cũ.
4. Hệ thống phân phối
- Các đầu đạn chiến thuật có thể được gắn vào tên lửa hoặc bom trọng lực mà Ukraine đã thừa hưởng (như tên lửa Tochka-U hoặc máy bay Su-27). Tuy nhiên, để dùng cho ICBM, họ cần vượt qua các mã khóa của Nga – một thách thức lớn nhưng không phải không thể nếu có thời gian nghiên cứu.
5. Thời gian và nguồn lực
- Với kho vũ khí cũ, Ukraine có thể chế tạo một quả bom hạt nhân hoạt động trong vòng vài tháng đến vài năm, tùy thuộc vào mức độ xuống cấp của đầu đạn và khả năng kỹ thuật. Một quả bom kiểu "Fat Man" (implosion) đơn giản hơn ICBM có thể được hoàn thành nhanh hơn nếu họ ưu tiên.
Kết luận
Nếu Ukraine không giao nộp kho vũ khí hạt nhân của Liên Xô và quyết tâm phát triển bom hạt nhân từ đó, họ hoàn toàn có khả năng chế tạo được. Với lượng vật liệu phân hạch sẵn có, kiến thức kỹ thuật từ thời Liên Xô, và các hệ thống phân phối thừa hưởng, họ có thể tạo ra ít nhất một số bom hạt nhân thô sơ (tactical nuclear weapons) trong khoảng thời gian ngắn, miễn là đầu đạn không bị xuống cấp quá mức. Tuy nhiên, việc
duy trì và phát triển thành một kho vũ khí chiến lược hiện đại (như ICBM) sẽ khó hơn nhiều do thiếu công nghệ điều khiển và bảo trì từ Nga.