Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Theo quy định dành cho "nhân viên chính phủ đặc biệt" tại Điều 18 U.S.C. § 202(a), Musk chỉ được phép làm việc tối đa 130 ngày trong một năm, nhưng giả định rằng ông rời DOGE sau 100 ngày (khoảng cuối tháng 4/2025, tính từ ngày nhậm chức của Trump vào 20/1/2025), ông sẽ phải đối mặt với hàng loạt hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là sự trả thù từ các nghị sĩ, người lao động bị sa thải và các nhóm lợi ích bị ảnh hưởng. Dưới đây là phân tích chi tiết về các hậu quả này.
1. Sự Trả Thù Từ Các Nghị Sĩ Quốc Hội
Musk đã công khai đe dọa nhiều nghị sĩ trên nền tảng X, từ Chip Roy (Dân biểu Cộng hòa, Texas), Thom Tillis (Thượng nghị sĩ Cộng hòa, Bắc Carolina), Richard Neal (Dân biểu Dân chủ, Massachusetts) đến Lisa Murkowski (Thượng nghị sĩ Cộng hòa, Alaska), khiến ông trở thành mục tiêu của cả hai đảng. Sau khi rời DOGE, Musk mất đi sự bảo vệ chính trị từ vai trò chính thức trong chính quyền, khiến ông dễ bị các nghị sĩ trả đũa. Các hình thức trả thù bao gồm:
- Điều Tra Xung Đột Lợi Ích: Các nghị sĩ Dân chủ, dẫn đầu bởi Elizabeth Warren, có thể thúc đẩy điều tra về mối liên hệ giữa vai trò của Musk tại DOGE và lợi ích của các công ty như Tesla, SpaceX, vốn nhận hàng tỷ USD từ hợp đồng chính phủ. Vào tháng 3/2025, Warren đã đề xuất một cuộc điều tra như vậy, và sau khi Musk rời DOGE, Quốc hội có thể mở rộng phạm vi để làm tổn hại danh tiếng và tài chính của ông.
- Luật Hạn Chế Quyền Lực Tỷ Phú: Các nghị sĩ như Chuck Schumer và Bernie Sanders có thể đẩy mạnh các dự luật tăng thuế đối với giới siêu giàu hoặc hạn chế ảnh hưởng của các tỷ phú như Musk trong chính trị. Một dự luật được đề xuất vào tháng 2/2025 nhằm siết chặt quy định với các nền tảng như X có thể được tái khởi động, nhắm vào quyền kiểm soát của Musk đối với nền tảng này.
- Phản Công Trong Bầu Cử: Các nghị sĩ bị Musk đe dọa, như Chip Roy và Thom Tillis, có thể phối hợp với các đồng minh trong Đảng Cộng hòa để tài trợ cho các chiến dịch chống lại các ứng cử viên được Musk hậu thuẫn trong cuộc bầu cử sơ bộ năm 2026. Điều này sẽ làm suy yếu quỹ America PAC của Musk, vốn đã chi hơn 288 triệu USD trong năm 2024.
2. Sự Trả Thù Từ Người Lao Động Bị Sa Thải
Trong 100 ngày tại DOGE, Musk đã giám sát việc sa thải gần 200.000 nhân viên liên bang, từ nhân viên công viên quốc gia đến chuyên gia an ninh hạt nhân. Các nhóm lao động này, cùng với các công đoàn lớn như Liên đoàn Nhân viên Chính phủ Mỹ (AFGE), đã tổ chức biểu tình "Hands Off!" vào đầu năm 2025 và có thể tiếp tục trả thù Musk sau khi ông rời nhiệm sở:
- Kiện Tụng Tập Thể: Các nhân viên bị sa thải có thể khởi kiện Musk và chính quyền Trump vì các quyết định cắt giảm được cho là bất hợp pháp hoặc không qua quy trình phê chuẩn của Quốc hội. Vào tháng 3/2025, AFGE đã nộp đơn kiện sơ bộ chống lại DOGE, và sau khi Musk rời đi, ông có thể bị kéo vào các vụ kiện cá nhân với tư cách là người ra quyết định chính.
- Tấn Công Truyền Thông: Các công đoàn và nhân viên bị ảnh hưởng có thể phát động chiến dịch truyền thông trên các nền tảng như Reddit, TikTok và các kênh truyền hình để bôi nhọ hình ảnh Musk, gọi ông là "kẻ phá hoại sinh kế". Điều này có thể làm giảm sự ủng hộ của công chúng, ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của Tesla và các công ty khác của Musk.
- Hành Động Gây Rối: Một số cựu nhân viên có thể tìm cách gây rối hoạt động của các công ty Musk, chẳng hạn như làm rò rỉ thông tin nội bộ hoặc phối hợp với các nhóm hacker để tấn công mạng các dịch vụ như Starlink. Dù không có bằng chứng cụ thể vào tháng 4/2025, các chuyên gia an ninh đã cảnh báo về nguy cơ này do sự bất mãn sâu sắc từ lực lượng lao động bị sa thải.
3. Sự Trả Thù Từ Các Nhóm Lợi Ích Bị Ảnh Hưởng
Các quyết định của Musk tại DOGE, như đóng cửa USAID và cắt giảm ngân sách của các cơ quan như Cục Bảo vệ Tài chính Tiêu dùng, đã làm tổn hại đến nhiều nhóm lợi ích, từ các tổ chức phi chính phủ đến các nhà thầu quốc phòng. Những nhóm này có thể trả thù Musk bằng các cách sau:
- Vận Động Hành Lang Chống Lại: Các nhà thầu lớn như Lockheed Martin, vốn bị ảnh hưởng bởi việc DOGE hủy bỏ các hợp đồng quốc phòng, có thể vận động Quốc hội áp đặt các quy định bất lợi cho SpaceX, công ty cạnh tranh trực tiếp trong lĩnh vực phóng vệ tinh. Vào tháng 2/2025, một số nhà thầu đã bắt đầu thảo luận với các nghị sĩ về việc hạn chế hợp đồng của SpaceX với NASA.
- Phản Ứng Quốc Tế: Các tổ chức quốc tế từng phụ thuộc vào USAID, như các nhóm viện trợ ở châu Phi và Trung Đông, có thể chỉ trích Musk trên các diễn đàn toàn cầu, làm tổn hại hình ảnh quốc tế của ông. Điều này có thể ảnh hưởng đến hoạt động của Starlink ở các thị trường nước ngoài, nơi Musk đang tìm cách mở rộng.
4. Tác Động Đến Danh Tiếng Và Tài Chính Cá Nhân
Sự trả thù từ các nghị sĩ, người lao động và nhóm lợi ích có thể dẫn đến những hậu quả lâu dài cho Musk. Danh tiếng của ông, từng được xem là "người hùng khoa học kinh tế", đã bị tổn hại nghiêm trọng khi ông bị gắn mác "kẻ thù của người lao động". Các cuộc khảo sát vào tháng 3/2025 cho thấy tỷ lệ ủng hộ Musk giảm xuống còn 38% ở Mỹ, so với 52% vào năm 2023. Về tài chính, các vụ kiện tụng và điều tra có thể khiến cổ phiếu Tesla và SpaceX sụt giảm, đặc biệt nếu Quốc hội áp đặt các biện pháp trừng phạt hoặc rút hợp đồng chính phủ.
Sau khi rời DOGE sau 100 ngày, Elon Musk không chỉ mất đi ảnh hưởng chính trị mà còn trở thành mục tiêu trả thù từ các nghị sĩ, người lao động bị sa thải và các nhóm lợi ích bị ảnh hưởng. Các cuộc điều tra từ Quốc hội, kiện tụng từ công đoàn, và phản ứng từ các nhà thầu có thể làm tổn hại danh tiếng, tài sản và các công ty của ông. Dù sở hữu nguồn lực khổng lồ, Musk khó có thể tránh khỏi những hậu quả này khi đối mặt với sự đoàn kết của các lực lượng bị ông thách thức. Giai đoạn sau tháng 4/2025 sẽ là thử thách lớn nhất trong sự nghiệp của Musk, khi ông phải trả giá cho những quyết định táo bạo và gây tranh cãi tại DOGE.
