Có, khoa học hiện đại đã từng nghiên cứu xá lợi Phật – cả từ Đức Phật Thích Ca (theo ghi chép và truyền thừa) và từ xá lợi của các vị thiền sư, cao tăng. Tuy nhiên, kết quả cho đến nay vẫn gây tranh luận, vì có điểm vừa giải thích được theo khoa học, vừa có điểm chưa lý giải nổi hoàn toàn.
1. Nghiên cứu thực tế của khoa học
a. Thành phần hóa học
Một số nghiên cứu kiểm tra xá lợi bằng các công cụ hiện đại như:
- Kính hiển vi điện tử (SEM)
- Quang phổ Raman
- X-ray diffraction (XRD)
Kết quả phổ biến:
- Thành phần chủ yếu là calcium phosphate (giống chất trong xương).
- Có các tinh thể apatite (khoáng chất chính trong răng, xương).
- Một số xá lợi chứa magnesium, silica, manganese, hoặc khoáng chất hiếm khác.
- Không có dấu hiệu nhân tạo, hoặc xử lý nhiệt đặc biệt từ con người.
b. Hình dạng, độ bền
- Xá lợi có hình dạng rất đều, tròn, nhiều viên trong suốt hoặc óng ánh.
- Không bị phân hủy qua thời gian dài, dù ở điều kiện thường.
- Độ cứng khá cao, có viên cứng hơn cả men răng.
- Một số phát sáng yếu dưới tia UV hoặc ánh sáng đặc biệt, nhưng điều này có thể giải thích bằng hiện tượng quang học (fluorescence).
2. Những điều khoa học chưa giải thích hết
- Không phải ai hỏa táng cũng để lại xá lợi – chỉ thấy ở một số tu sĩ có đời sống thanh tịnh.
- Nhiều trường hợp được ghi nhận là xá lợi “tăng lên” theo thời gian sau khi cúng dường, điều này khoa học chưa kiểm chứng đầy đủ.
- Một số viên nặng hơn kích thước vật lý cho thấy – điều này vẫn chưa có lý giải rõ ràng.
- Nhiều xá lợi không bị thiêu hủy lại khi đốt lần nữa, trong khi bình thường xương sẽ cháy thành tro.
3. Kết luận của giới khoa học
- Xá lợi có thể hình thành từ phản ứng hóa học sau khi đốt xương với nhiệt độ cao, kết hợp khoáng chất trong cơ thể.
- Tuy nhiên, không thể phủ nhận có yếu tố “lạ” – nhất là về cấu trúc, sự bền bỉ và hình thành chọn lọc.
- Các nhà khoa học chưa phủ nhận cũng chưa khẳng định được hoàn toàn yếu tố tâm linh – phần lớn nói rằng: “Cần thêm nghiên cứu”.
Tóm lại:
- Khoa học có nghiên cứu xá lợi.
- Một phần có thể giải thích được bằng hóa học và vật lý.
- Nhưng vẫn còn những đặc điểm vượt ngoài hiểu biết hiện tại, khiến nhiều người tin rằng có yếu tố tâm linh hoặc năng lượng đặc biệt
Nếu bạn muốn, mình có thể trích dẫn cụ thể vài nghiên cứu hoặc bài báo khoa học liên quan.