Nguồn copy từ site các vị anh hùng Việt Nam :
Ngô Quyền (
898 -
944; trị vì 939-944), còn được biết đến với tên gọi Tiền Ngô Vương, là vị vua đầu tiên của
nhà Ngô trong
lịch sử Việt Nam. Năm
938, ông là người lãnh đạo nhân dân đánh bại quân
Nam Hán trong
trận Bạch Đằng nổi tiếng, chính thức kết thúc hơn một thiên niên kỉ
Bắc thuộc, mở ra một thời kì độc lập lâu dài của
Việt Nam. Sau chiến thắng này, ông lên ngôi vua, trị vì từ năm
939 đến năm
944.
Sinh năm
898 trong một dòng họ hào trưởng có thế lực ở châu Đường Lâm, Ngô Quyền được sử sách mô tả là bậc anh hùng tuấn kiệt, "có trí dũng". Ngô Quyền lớn lên khi chính quyền đô hộ của nhà Đường tại Tĩnh Hải quân đang suy yếu và tan rã, khó lòng khống chế các thế lực hào trưởng người Việt ở địa phương, do đó dẫn tới sự xác lập quyền lực của họ
Khúc ở phủ thành
Đại La vào năm
905 và họ
Dương vào năm
931. Sau khi trở thành con rể cho
Dương Đình Nghệ, ông được tin cậy giao cai quản Ái Châu, đất bản bộ của họ Dương. Năm
937, hào trưởng đất
Phong Châu là
Kiều Công Tiễn sát hại
Dương Đình Nghệ, trở thành vị Tĩnh Hải quân Tiết độ sứ cuối cùng trong thời kì
Tự chủ. Nhưng vị tân Tiết độ sứ lại không có chỗ dựa chính trị vững chắc, hành động tranh giành quyền lực của ông bị phản đối bởi nhiều thế lực địa phương và thậm chí nội bộ họ Kiều cũng chia rẽ trầm trọng. Bị cô lập,
Kiều Công Tiễn vội vã cầu cứu nhà
Nam Hán. Ngô Quyền nhanh chóng tập hợp lực lượng, kéo quân ra Bắc, giết chết Kiều Công Tiễn rồi chuẩn bị quyết chiến với quân
Nam Hán. Thắng lợi của Ngô Quyền trên sông
Bạch Đằng vào năm
938 đã đặt dấu chấm hết cho mọi âm mưu xâm lược
Tĩnh Hải quân của nhà
Nam Hán, đồng thời cũng kết thúc thời kì
Bắc thuộc của
Việt Nam. Năm
939, Ngô Quyền xưng vương, đóng đô ở
Cổ Loa, lập ra
nhà Ngô. Ngô Vương qua đời ở tuổi 47, trị vì được 6 năm. Sau cái chết của ông, nhà Ngô suy yếu nhanh chóng, không khống chế được các thế lực cát cứ địa phương và sụp đổ vào năm
965.
Ngô Quyền nằm trong danh sách 14
anh hùng dân tộc tiêu biểu của
Việt Nam, là vị "vua đứng đầu các vua", là vị Tổ trung hưng của
Việt Nam. Tuy vậy, cuộc đời và sự nghiệp Ngô Quyền còn chứa đựng nhiều vấn đề chưa rõ ràng về quê quán và gia đình.
Đặt nền móng đầu tiên của các triều đại xưng Vương và tách khỏi khựa đầu tiên của VN, mà thời trước cũng là Tiết độ sứ rồi (không nói rõ Tiết độ sứ là người nào ta? từ những năm thuộc Đường...)
Bàn luận tiếp đê....