Bài viết tập trung phân tích về sự trỗi dậy kinh tế của Việt Nam sau cải cách Đổi Mới, so sánh với các nước Đông Á khác như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Trung Quốc. Tác giả đặt ra câu hỏi về việc tại sao Việt Nam, sau gần 40 năm đổi mới, vẫn thiếu vắng các thương hiệu đẳng cấp thế giới hoặc châu Á tương xứng với tiềm năng và tốc độ tăng trưởng kinh tế.
Các ý chính của bài viết:
* So sánh với Evergrande và VinFast: Mở đầu bằng việc so sánh tập đoàn Vingroup với Evergrande của Trung Quốc, chỉ ra những điểm tương đồng về mô hình kinh doanh và vai trò của người sáng lập. Tác giả hoài nghi về vốn hóa thị trường cao ngất ngưởng ban đầu của VinFast, cho rằng nó phản ánh kỳ vọng quá mức của Phố Wall về sự trỗi dậy của Việt Nam.
* Thực tế về sản phẩm VinFast: Dẫn chứng việc xe điện VinFast sử dụng nhiều linh kiện từ Trung Quốc, gợi lên cảm giác "giả" và đặt ra nghi vấn về hàm lượng công nghệ thực sự của thương hiệu này.
* Sự thiếu vắng thương hiệu đẳng cấp: Đặt câu hỏi về việc Việt Nam đã có thương hiệu nào thực sự vươn tầm quốc tế sau gần 40 năm đổi mới, bác bỏ những cái tên được nhắc đến như Vinamilk, Viettel, VietinBank là chưa đủ tầm vóc khu vực, chứ chưa nói đến thế giới.
* So sánh với các "mô hình Đông Á": Phân tích sự phát triển của Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc và Trung Quốc trong khoảng thời gian tương đương sau các cột mốc phát triển quan trọng, chỉ ra sự xuất hiện của nhiều tập đoàn và thương hiệu toàn cầu ở các quốc gia này.
* Lý giải nguyên nhân: Đưa ra các lý do thường được giới tinh anh Việt Nam nhắc đến về sự thiếu vắng thương hiệu, như thiếu chính sách hỗ trợ, tham nhũng, tâm lý sính ngoại và thiếu khát vọng của doanh nghiệp. Tuy nhiên, tác giả cho rằng cần dựa vào số liệu và thực tế để tìm ra nguyên nhân sâu xa.
* Sự khác biệt trong cơ cấu kinh tế: So sánh tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam và Trung Quốc sau cải cách, nhận thấy bề ngoài tương đồng nhưng cơ cấu xuất khẩu lại khác biệt lớn. Trung Quốc nhanh chóng chuyển sang các sản phẩm cơ điện tử có giá trị gia tăng cao, trong khi Việt Nam vẫn phụ thuộc vào tài nguyên và sản phẩm công nghiệp cấp thấp.
* Cơ hội từ FDI nhưng chưa tận dụng được: Phân tích việc Việt Nam gia nhập WTO và thu hút mạnh mẽ vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đặc biệt là từ Samsung và các doanh nghiệp Hàn Quốc khác. Tuy nhiên, tỷ trọng FDI trong xuất khẩu ngày càng tăng, trong khi doanh nghiệp nội địa lại suy giảm. Các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu chỉ tham gia vào các công đoạn thấp trong chuỗi cung ứng.
* Vấn đề chi tiêu R&D: Chỉ ra mức chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển (R&D) của Việt Nam quá thấp so với các nước Đông Á khác, đây là một yếu tố quan trọng cản trở việc nâng cấp công nghiệp và tạo ra các sản phẩm, thương hiệu có hàm lượng công nghệ cao.
* Câu chuyện Orion Hanel: Dẫn chứng về sự thất bại của liên doanh Orion Hanel do thiếu đầu tư vào R&D, cho thấy Việt Nam đã bỏ lỡ cơ hội phát triển các ngành công nghiệp then chốt.
* Sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng nước ngoài: Lấy ví dụ về Samsung, cho thấy các nhà cung cấp cốt lõi của họ tại Việt Nam chủ yếu là doanh nghiệp nước ngoài, còn doanh nghiệp Việt Nam chỉ tham gia vào các công đoạn đơn giản như bao bì và linh kiện nhựa.
* "Chính sách công nghiệp Quảng Châu": Dẫn lời một chuyên gia Việt Nam cho rằng không cần chính sách công nghiệp vì có thể mua mọi thứ từ Quảng Châu, thể hiện sự thiếu chú trọng vào phát triển chuỗi cung ứng nội địa.
* Cơ hội từ chiến tranh thương mại Mỹ-Trung: Phân tích việc Việt Nam hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại này và sự đổ bộ của các doanh nghiệp Trung Quốc. Tuy nhiên, liệu Việt Nam có thể tận dụng cơ hội này để phát triển các doanh nghiệp nội địa hay chỉ trở thành trạm trung chuyển?
* Bài học từ các mô hình Đông Á và sự khác biệt của thời đại: So sánh các mô hình phát triển của Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc, đồng thời chỉ ra những khó khăn của Việt Nam trong việc sao chép do bối cảnh toàn cầu hóa đã thay đổi.
* Mô hình Chaebol có thể là lựa chọn: Đề xuất mô hình tài phiệt (chaebol) của Hàn Quốc có thể là con đường phù hợp nhất cho Việt Nam hiện tại, với Vingroup là một ví dụ điển hình đang được nhà nước hỗ trợ.
* Vingroup như một "tài phiệt" tiềm năng: Phân tích sự đa dạng trong hoạt động kinh doanh và sự hỗ trợ từ chính phủ dành cho Vingroup, cho thấy tập đoàn này có tiềm năng trở thành một "chaebol" của Việt Nam.
* Những thách thức về nhân khẩu học: Đề cập đến những thách thức về dân số già hóa và tỷ lệ sinh giảm của Việt Nam, cho thấy thời gian để bứt phá không còn nhiều.
* Kết luận về cơ cấu kinh tế: Tóm lại, Việt Nam có nhiều lợi thế nhưng cũng tồn tại những bất cập về cơ cấu, phụ thuộc vào FDI và doanh nghiệp nội địa tụt hậu. Việc vượt qua "mức trần" phát triển vẫn là một câu hỏi lớn.
* Lợi thế cho Trung Quốc: Nhấn mạnh rằng tình hình hiện tại ở Việt Nam mang lại nhiều lợi thế cho Trung Quốc, từ việc duy trì sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng đến việc Việt Nam trở thành trạm trung chuyển sản xuất.
Nguồn bài viết trên internet:
Để tìm chính xác nguồn của bài viết này, bạn có thể thử tìm kiếm trên Google hoặc các công cụ tìm kiếm khác với một vài đoạn trích dẫn đặc trưng trong bài, ví dụ như:
* "Ập đoàn Vingroup, doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam. Công ty này có vô số điểm tương đồng với Evergrande"
* "Hiểu như thế nào về khái niệm vốn hóa thị trường 200 tỷ USD? Nếu xếp hạng thì con số này đứng thứ ba thế giới, chỉ sau Tesla và Toyota."
* "Một người bạn Trung Quốc ở Việt Nam cùng tôi đi khảo sát cho biết, xe điện VinFast về cơ bản được lắp ráp từ linh kiện Trung Quốc"
* "Chúng ta cũng có thể đưa ra các ứng cử viên của “mô hình Đông Á” và tiến hành một so sánh thống nhất"
* "“Chúng tôi không cần chính sách công nghiệp vì chúng tôi đã có Quảng Châu rồi!”"
Bằng cách tìm kiếm các cụm từ này, bạn có khả năng cao sẽ tìm thấy nguồn gốc của bài viết trên các trang tin tức, trang phân tích kinh tế hoặc blog.
Lưu ý: Do tính chất của nội dung (phân tích sâu về kinh tế Việt Nam và so sánh quốc tế), bài viết có thể xuất hiện trên các trang chuyên về kinh tế hoặc các diễn đàn có thảo luận về chủ đề này.
Rãy chết. Cái đó ngừ ta gọi là hồi quang phản chiếu. 2027 là số đẹp.
Nguồn tiếng Trung: Fan Tong Huang Lao Ban, 饭统戴老板|西贡河畔的谜题:越南的三星和比亚迪在哪里?, Guancha, 10/09/2024. Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan
Nguồn tiếng Việt: Nghiên cứu Quốc tế; Ngày 17/9/2024.
NGUỒN BÀI VIẾT KINH TẾ RẤT HAY VÀ SÂU VỀ VIN VÀ KINH TẾ VN