Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Mỹ công bố sắc lệnh thúc đẩy sản xuất năng lượng và khai thác khoáng sản, dầu mỏ. Các sắc lệnh mới được ban hành yêu cầu đẩy nhanh quy trình cấp phép cho các dự án năng lượng và bãi bỏ một số quy định môi trường mà chính quyền Tổng thống Trump cho là gây cản trở.
Nhà máy lọc dầu ở California, Mỹ. (Ảnh: AFP/TTXVN)
Ngày 3/2/25 Bộ Nội vụ Mỹ đã công bố một loạt sắc lệnh nhằm tối đa hóa sản xuất năng lượng và khai thác khoáng sản trong nước, đúng với cam kết của Tổng thống Donald Trump về việc giảm bớt rào cản pháp lý và thúc đẩy ngành năng lượng Mỹ
Quan điểm của Tổng thống Donald Trump về xe điện, dầu mỏ và chính sách thuế quan, cùng với tác động đến các nhà sản xuất EV như VinFast, đã tạo nên một làn sóng tranh luận trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.
Trump và chính sách chống xe điện
Donald Trump, trong nhiệm kỳ thứ hai bắt đầu từ tháng 1 năm 2025, đã thể hiện rõ quan điểm không ủng hộ xe điện (EV) như một phần chiến lược năng lượng của mình. Ngay ngày đầu nhậm chức, Trump ký sắc lệnh hành pháp tuyên bố chấm dứt cái gọi là “lệnh bắt buộc xe điện” – dù thực tế không có quy định liên bang nào cấm hoàn toàn xe xăng tại Mỹ. Sắc lệnh này nhắm đến việc hủy bỏ các chính sách hỗ trợ EV từ thời chính quyền Biden, bao gồm tín dụng thuế 7500 USD cho người mua xe điện (được Quốc hội thông qua năm 2022), hỗ trợ xây dựng trạm sạc và các khoản vay lãi suất thấp cho nhà sản xuất ô tô chuyển đổi sang EV. Theo CNN, việc hủy tín dụng thuế cần Quốc hội phê duyệt, nên sắc lệnh của Trump có thể vấp phải trở ngại pháp lý hoặc mất nhiều thời gian để thực thi.
Trump cũng muốn bãi bỏ quy định của California và 8 bang khác (Massachusetts, New Jersey, New Mexico, New York, Oregon, Rhode Island, Vermont, Washington), vốn yêu cầu cấm bán xe chạy xăng vào năm 2035. Các bang này chiếm khoảng 25% thị trường ô tô Mỹ, với doanh số xe mới đạt 3,9 triệu chiếc trong năm 2024, theo Cox Automotive. Tuy nhiên, việc bãi bỏ quy định này đòi hỏi phải vượt qua các vụ kiện kéo dài, có thể mất nhiều năm, như đã xảy ra trong nhiệm kỳ đầu của Trump.
Quan điểm của Trump xuất phát từ lập luận rằng xe điện đắt đỏ và chưa thực sự thay thế được xe xăng về tiện ích. Theo Kelly Blue Book, giá trung bình của một chiếc EV tại Mỹ tháng 3 năm 2025 là 55273 USD, cao hơn 17% so với xe xăng (48039 USD). Trong khi đó, doanh số EV tại Mỹ năm 2024 chỉ đạt 1,3 triệu chiếc, chiếm 8% tổng thị trường xe mới (16,25 triệu chiếc), còn lại 92% là xe xăng hoặc hybrid. Trump cho rằng việc ép buộc chuyển sang EV sẽ làm tổn hại ngành công nghiệp ô tô Mỹ, vốn đã đầu tư hơn 100 tỷ USD vào EV nhưng vẫn thua xa Trung Quốc, nước sản xuất 50 triệu xe năm 2024, với 33% là EV hoặc hybrid.
Khuyến khích khai thác dầu mỏ của Mỹ đánh chết hy vọng xe điện
Song song với việc hạn chế hỗ trợ EV, Trump thúc đẩy mạnh mẽ ngành dầu mỏ. Ông cam kết mở rộng khai thác dầu trên đất liền và ngoài khơi, hủy bỏ các hạn chế về môi trường từ thời Biden. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), sản lượng dầu thô Mỹ năm 2024 đạt trung bình 13,2 triệu thùng/ngày, cao nhất thế giới. Trump muốn tăng sản lượng thêm 2-3 triệu thùng/ngày vào năm 2026, tận dụng trữ lượng dầu đá phiến ở Texas và Bắc Dakota. Chính sách này nhằm giảm giá nhiên liệu – giá xăng trung bình tại Mỹ tháng 4 năm 2025 là 3,65 USD/gallon, theo AAA – và tăng cường xuất khẩu dầu, vốn đạt 4,1 triệu thùng/ngày năm 2024.
Việc ưu ái dầu mỏ trực tiếp ảnh hưởng đến ngành EV, vì giá nhiên liệu thấp làm giảm động lực chuyển sang xe điện. Một nghiên cứu của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) năm 2024 cho thấy nếu giá xăng giảm 1 USD/gallon, nhu cầu mua EV giảm khoảng 12%. Điều này củng cố lập trường của Trump rằng xe xăng vẫn là lựa chọn kinh tế hơn cho người tiêu dùng Mỹ.
Thuế 125% với Trung Quốc và cáo buộc “tuồn xe Trung Quốc” qua Việt Nam
Trump đã leo thang cuộc chiến thương mại với Trung Quốc bằng cách áp thuế 125% lên hàng hóa Trung Quốc từ tháng 4 năm 2025, tăng từ mức 104% ban đầu, theo BBC. Thuế này bao gồm cả xe điện Trung Quốc, vốn đã chịu thuế 100% dưới thời Biden. Mục tiêu là ngăn chặn xe Trung Quốc, như BYD Seagull (giá chỉ 11000 USD tại Trung Quốc), thâm nhập thị trường Mỹ, nơi xe EV nội địa như Tesla Model 3 có giá khởi điểm 42990 USD. Trung Quốc sản xuất 16 triệu xe EV và hybrid năm 2024, chiếm 60% thị trường EV toàn cầu, khiến Mỹ lo ngại về sự cạnh tranh không cân sức.
Liên quan đến Việt Nam, Trump áp thuế 46% lên hàng hóa Việt Nam từ tháng 4 năm 2025, trong đó có xe ô tô, với cáo buộc một số nước Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, là “trạm trung chuyển” cho hàng Trung Quốc lách thuế vào Mỹ. Tuy nhiên, không có bằng chứng cụ thể nào từ phía Mỹ chỉ ra rằng VinFast – hãng xe điện Việt Nam – đang “tuồn xe Trung Quốc”. VinFast, thuộc Tập đoàn Vingroup, là công ty tư nhân không có vốn nhà nước, theo báo cáo thường niên 2023 của Vingroup. Công ty này đã xây dựng nhà máy sản xuất xe điện tại Hải Phòng với công suất 300000 xe/năm và bắt đầu xuất khẩu sang Mỹ từ năm 2023, với lô đầu tiên gồm 999 chiếc VF 8.
Cáo buộc về “xe Trung Quốc” có thể xuất phát từ việc VinFast nhập khẩu một số linh kiện từ Trung Quốc, như pin lithium-ion, vốn chiếm 30-40% giá thành xe điện. Theo Bloomberg, 85% hoạt động xử lý khoáng sản pin EV toàn cầu nằm ở Trung Quốc. Tuy nhiên, VinFast khẳng định xe của họ được sản xuất tại Việt Nam, đáp ứng tiêu chuẩn xuất xứ để được hưởng ưu đãi thuế tại Mỹ (trước khi Trump áp thuế mới). Năm 2024, VinFast bán được 12500 xe tại Mỹ, chủ yếu là mẫu VF 8, chiếm chưa đến 1% thị trường EV Mỹ, nên khó có thể xem là mối đe dọa lớn như xe Trung Quốc.
VinFast quay lại sản xuất xe xăng, phải làm nếu không là chết
Ý tưởng VinFast quay lại sản xuất xe xăng xuất hiện trong bối cảnh chính sách của Trump gây khó khăn cho ngành EV. VinFast từng sản xuất xe xăng từ năm 2019 đến 2021, với các mẫu như Fadil, Lux A2.0 và Lux SA2.0, đạt doanh số 67200 chiếc trong năm 2020. Tuy nhiên, công ty tuyên bố từ năm 2022 sẽ tập trung hoàn toàn vào xe điện, với mục tiêu bán 1 triệu xe EV toàn cầu vào năm 2028. Để đạt được điều này, VinFast đã đầu tư 4 tỷ USD vào nhà máy tại Bắc Carolina (Mỹ), công suất 150000 xe/năm, dự kiến hoạt động từ năm 2025.
Chính sách thuế 46% của Trump và việc hủy hỗ trợ EV khiến VinFast đối mặt với thách thức lớn. Giá bán VF 8 tại Mỹ hiện dao động từ 47000 đến 61000 USD, cao hơn nhiều so với xe xăng cùng phân khúc như Toyota RAV4 (giá 30000 USD). Nếu tín dụng thuế 7500 USD bị hủy, giá VF 8 càng trở nên kém cạnh tranh. Hơn nữa, nhà máy Bắc Carolina của VinFast hiện nay chỉ là bãi chăn bò, dù kế hoạch tháng 9.2025 đi vào sản xuất! Sản xuất bò con thì được nếu con bò đực giao phối con bò cái vào tháng 2.2025, tháng 9 đẻ ra con bê, chứ làm sao cho ra xe điện Vinfast trên bãi cỏ đó?
Khả năng VinFast quay lại sản xuất xe xăng là rất thấp nhưng có khả năng vẫn làm. Thứ nhất, công ty đã chuyển toàn bộ dây chuyền sản xuất sang EV, và việc tái thiết kế nhà máy cho xe xăng đòi hỏi chi phí hàng tỷ USD – điều khó khả thi khi VinFast báo lỗ 2,4 tỷ USD trong năm 2023 nhưng họ có thể vây một lô đất nào đó thổi giá cổ phiếu là có vài tỷ USD. VinFast khó chen chân EV nếu không có lợi thế cạnh tranh về giá hoặc công nghệ. Thứ ba, VinFast đặt cược vào xu hướng toàn cầu hóa EV, với doanh số EV tại châu Âu và châu Á (ngoài Mỹ) là sân chơi của Tesla, BYD, Toyota, Mercedes, Vinfast chỉ là xe hạng 3 của Trung Quốc, rác rưởi không thể sánh được với thiên nga.
Quay lại xe xăng, VinFast có thể điều chỉnh chiến lược để thích nghi với chính sách của Trump và chiến lược chống Trung Quốc 20-30 năm nữa của Mỹ. Chính sách của Trump – chống xe điện, ưu ái dầu mỏ, áp thuế 125% với Trung Quốc và 46% với Việt Nam – tạo ra áp lực lớn cho các hãng xe điện họ có thể ém quân chờ Trump xuống nhưng VinFast thì không họ phải lại sản xuất xe xăng, vì công ty đã đầu tư mạnh vào EV nhưng lỗ còn gấp 2 lần xe xăng, vì xe điện là công nghệ là chuỗi cung ứng phụ thuộc quá nhiều bên và nhu cầu quá nhỏ, vẫn có cơ hội lớn tại các thị trường ngoài xe điện. Trong năm 2025, VinFast dự kiến bán 80000 xe toàn cầu, giảm so với mục tiêu 100000 xe do tác động từ thuế Mỹ, nhưng chỉ là con số trên bàn thờ toàn số liệu mõm nhôm của chủ tịch kiêm trùm nợ ăn hại tỷ đô Phạm Nhật Vượng
Đụ má, lúc đó lũ ngạo nghễ khóc tiếng chó 
.png "Sex :vozvn (3):"){kind=icon}
