hoangbach0
Phóng viên hợp đồng Xamvn

Tuy có chế tác và sử dụng nỏ, thực ra danh tiếng sử dụng cung khỏe của các chiến binh Lạc Việt thời cổ lại nổi trội hơn. Năm Kiến Vũ 19, Mã Viện dâng thư nói: từ Mi Linh ra Bôn Cổ, đánh Ích Châu (Tứ Xuyên ngày nay), thần đem hơn 1 vạn người Lạc Việt, quân lính quen chiến đấu hơn 2000, cung khỏe tên sắc, bắn mấy phát, tên bay ra như mưa, người bị trúng tên thì nhất định chết.” (1). Cần nói rõ rằng qua các tượng đồng để lại đến nay, các dân tộc bản địa Tứ Xuyên, mà tiêu biểu là vương quốc Điền Việt vào giai đoạn đó tự trang bị giáp đồng và giáp da gần như đại trà. Như vậy, người Lạc Việt vốn đã có truyền thống sử dụng cung có lực kéo lớn, khả năng xuyên giáp cao từ sớm.
Sách Bác Vật Chí (博物志) đời Tấn nói: giống Sơn Man ở Giao Châu, Quảng Châu, gọi là Lý từ, cung của họ dài mấy thước, tên dài mấy thước, đúc đồng làm mũi tên, đầu tên bôi thuốc độc, tên trúng vào người nào, người đó tất chết” (2). “Sơn Man” ở đây là các sắc dân thiểu số miền núi. Trái với người Lạc Việt ở đồng bằng và trung du dùng cung khỏe xuyên giáp, các dân tộc miền núi lại dùng trường cung, bắn tên tẩm độc để gây sát thương.
Thủy Kinh Chú, dịch giả Nguyễn Bá Mão, NXB Thuận Hóa, tr.418
Vân Đài loại ngữ- tập 1, dịch giả Tạ Quang Phát, NXB Văn hóa thông tin, tr. 390